Dit nieuwe formaat geheugenmodule zou wel eens eindelijk DIMMs kunnen vervangen
Werkgeheugen heeft al heel lang hetzelfde formaat: een langgerekt stukje printplaat met aan aan rand een rij contactpunten. Per generatie en type verschilt het aantal van die contactpunten, maar het principe is eender. Je steekt het rechtstandig (in pc's) of horizontaal (in laptops en mini pc's) in een sleuf, en dat is dat. Een van de nadelen van het formaat, is dat het geen low power geheugenchips ondersteunt, zoals lpddr5x. Deze kunnen overweg met hogere snelheden bij een lager stroomverbruik. Langzaam maar zeker lijkt nu een nieuwe formaat, camm2, rijp te worden voor een overname van de decennia durende hegemonie van de zogeheten dimms.
CAMM2 vs DIMM: wat en waarom
Dimm staat voor double inline memory module, en feitelijk alle geheugenmodules in recente mensenheugenis hebben dit formaat. Camm2 staat voor compressed attached memory module 2. Het is een formaat dat ontwikkeld is door Dell, maar dat heeft het vrijgegeven voor gebruik door andere fabrikanten. Ook geheugenstandaardenorganisatie (galgje dat woord eens) JEDEC heeft het omarmd, of in elk geval geratificeerd als standaard. Net zoals laptops so-dimms als tegenhanger hebben van dimms, is er een lpcamm2 formaat (low profile camm2) voor laptops.
In tegenstelling tot dimms steekje camm2's niet rechtstandig in een sleuf, maar via contactpunten aan de achterzijde. Vastzetten gaat met schroefjes. Dat is een nadeel tegenover het schroefloze oudere formaat, maar volgens kenners wegen de voordelen daar zeker tegenop. Zo neemt één camm2 veel minder ruimte in dan twee dimms. Een enkele camm2 kan dual-channel aangestuurd worden, dus er is geen achteruitgang in bandbreedte. Ook zijn de koperverbindingen op moederborden veel korter, wat moet zorgen voor een minder complex fabricageproces en energiebesparing. Tegelijk passen er meer chips op een camm2, waardoor hogere capaciteiten per module mogelijk zijn. Systemen die tot dusver beperkt waren tot 32 GB bijvoorbeeld moeten met camm2 tot 128 GB aankunnen.
Camm2 komt in vier varianten, van relatief smal tot behoorlijk breed. Het formaat correspondeert directd met de capaciteit. Met gestapelde geheugenchips ligt het maximum op dit moment op 512 GB voor de grootste modules. Kingston vertelde niet welk formaat de Fury Impact DDR5 camm2 modules hadden die het op Computex toonde, maar we kwamen ze tegen op diverse plekken. Zowel MSI als Asus heeft een moederbord dat geschikt is voor het nieuwe formaat.
Voordelen voor desktops
Naast de genoemde voordelen heeft het nieuwe formaat voor desktop pc's nog een bonus. Omdat het geheugen niet meer rechtop uit het moederbord steekt, is er (veel) meer ruimte voor exotische koelers voor de processor. Hoewel het formaat minder ruimte lijkt te bieden voor koelers op de module - iets waarvan het voordeel altijd al discutabel was - is het niet ondenkbaar dat er in de toekomst processorkoelers komen die ook het geheugen 'meenemen'. En moederbordfabrikanten kennende zullen ook die wel (denkelijk fraai verlichte) strookjes aluminium verzinnen om de modules aan het zicht te onttrekken, en van extra koeling te voorzien.
Vooralsnog kan je de beschikbare moederborden op de vingers van een hand tellen, maar de kans is groot dat dit formaat werkgeheugen ook op de desktop de toekomst heeft. Kingston is er in elk geval klaar voor, al heeft het bedrijf voorlopig ook nog een breed assortiment traditionele modules. Zo toonde het op Computex een nieuwe, limited edition module met een bandbreedte van 8000 GT/s.
