Met de Radeon 7000 serie videokaarten richt AMD zijn pijlen op Nvidia's RTX 4080

Al enkele generaties is AMD bezig met een inhaalrace tegen gpu-concurrent Nvidia. Sinds de Polaris-architectuur komt Radeon steeds dichter bij de GTX- en RTX-producten. Een aantal videokaarten wist zelfs de kroon te stelen op het gebied van prijs/prestaties-verhoudingen. Nvidia's recentste aanbod is de RTX 4000-serie. Met Radeon 7000 wil AMD de definitieve inhaalslag maken. Vooralsnog bestaat de nieuwe lijn uit twee producten: de AMD Radeon RX 7900 XTX en de RX 7900 XT.  

AMD gaat achter de RTX 4080 aan

Laten we maar met de deur in huis vallen. Het topmodel van Nvidia (de RTX 4090) zal voorlopig de prestatiekoning blijven. AMD heeft namelijk twee modellen op de markt gebracht: de Radeon RX 7900 XT en de Radeon RX 7900 XTX als topmodel. De adviesprijs voor deze kaarten is respectievelijk 900 en 1000 dollar. Daarmee zijn de producten eerder concurrenten voor de RTX 4080. Die heeft een adviesprijs van 1200 dollar. AMD staat wel bekend om zijn sterke prijs/prestaties-verhouding. Het was niet realistisch om te verwachten dat de 7900 XT(X)-kaarten de RTX 4090 van de troon stoot. De reviews tot dusver wijzen uit dat dat ook niet zo is. Wel blijken de nieuwe kaarten inderdaad een interessante concurrent voor het lager gepositioneerde model uit Nvidia's 4000-serie.

Op het vlak van raytracing zet AMD een flinke stap. De vorige generatie was de van AMD die real-time raytracing bood. Destijds was de consensus dat Nvidia's implementatie mijlenver voorliep op Radeon. Inmiddels, zo blijkt ook uit de reviews, heeft AMD deze technologie beter onder de knie. Wel blijft Nvidia duidelijk voorloper op dit vlak - de 7000-serie concurreert beter met de 3000-serie van Nvidia, dan met de nieuwste 4000-modellen. Daarnaast zijn AMD's nieuwe gpu's beduidend goedkoper én handzamer van formaat dan de RTX-videokaarten. 

Radeon 7000 in (hogere) cijfers

Laten we eerst eens naar de specificaties van de RDNA 3-architectuur kijken. Radeon 7000 markeert de overstap van het 7 nanometer-procedé naar 5 nanometer. Dit betekent dat de daadwerkelijke chips zowel kleiner in oppervlak zijn, als meer transistors bevatten. AMD's eerdere topmodellen hadden 5120 stream processors. De Radeon 7900 XT heeft er al meer met 5376 sp's. De XTX doet daar nog een schepje bovenop. Die komt namelijk uit op 6144 stream processors. Ook het aantal compute units is hoger. Eerdere Radeon-gpu's hadden er maximaal tachtig. De 7900 XT heeft er al 84, de extra X staat voor nog 12 cu's extra.

Bijzonder aan de aanpak van AMD is dat het bij Radeon 7000 voor het eerst met chiplets werkt. Die techniek paste het eerder succesvol toe bij zijn processors. Hierbij zijn de chips van de nieuwe videokaarten opgebouwd uit meerdere delen, die samenwerken met een razendsnelle onderlinge verbinding. Hierdoor kan AMD de productie optimaliseren: het duurste productieprocedé voor de onderdelen die daar het meest profijt van hebben, terwijl andere onderdelen op een iets ouder, minder duur procedé worden gemaakt. Het is een van de redenen waardoor het bedrijf goed op prijs kan concurreren en naar verluidt een gezondere winstmarge heeft op deze generatie videokaarten dan de grote groene concurrent.

De bijzondere architectuur staat niet in de weg van de snelheid. De kloksnelheden zijn flink hoger dan bij de vorige generatie Radeon-videokaarten. Die kwamen tot een maximale kloksnelheid van 2324 MHz. Radeon 7000 gaat daar fors overheen: de 7900 XTX heeft een boostklok van 2500 MHz. De 7900 XT bereikt tijdens het boosten maximaal 2400 MHz. Wat ook een flinke sprong maakt, is de hoeveelheid aanwezig gddr6-geheugen. AMD's vorige generatie kwam niet boven de 16 GB uit. De 7900 XT heeft 20 GB, en de XTX heeft zelfs 24 gigabyte. Bovendien gaat dit gepaard met een verhoging van de geheugenbandbreedte. De 6900-serie kwam niet hoger dan 256-bits geheugenbus. De 7900 XT en XTX hebben respectievelijk een 320-bits en 384-bits bus. Dat vertaalt zich naar een totale bandbreedte van 960 GB per seconde in het topmodel, en 800 GB/s voor de XT. 

Radeon 7000 in 2022

Wat met Radeon 7000 helaas ook iets omhoog gaat, is het stroomverbruik. De Radeon 6950 XT, het toenmalige topmodel van AMD, verbruikte maximaal 335 watt. De Radeon 7900 XTX verbruikt iets meer. Deze komt uit op 355 watt. De 6900 XT had een verbruik van 300 watt, waar de tegenhanger uit de nieuwe serie uitkomt op 315 watt. Daar staan natuurlijk wel hogere prestaties tegenover. 

Ook is er het aspect dat AMD geen gebruikmaakt van de 12VHPWR-aansluiting. Deze connector is de afgelopen maanden vaak in het nieuws geweest. Gpu's van Nvidia met deze stroomaansluiting vlogen namelijk in brand. Het onderzoek naar de precieze oorzaak loopt nog. Het lijkt er echter op dat het veelal ging om gebruikers die de stekker niet goed aansloten. Hoe dan ook, daar hoef je dus niet bang voor te zijn als je voor 'team rood' gaat. 

Radeon's ray-tracing

Nvidia lanceerde met zijn RTX-serie een redelijk revolutionaire technologie, althans, voor videokaarten voor consumenten: real-time ray-tracing. Daardoor werd AMD min of meer gedwongen om mee te gaan in deze trend. Met de tweede RDNA-architectuur implementeerde ook Radeon deze techniek. De resultaten lieten echter te wensen over. Met RDNA 3 zegt AMD in ray-tracing tot vijftig procent beter presteert per compute unit vergeleken met RDNA 2. Aangezien ook het aantal compute units significant hoger ligt, zou je verwachten dat de prestaties meer dan de helft beter zijn als het aankomt op ray-tracing. 

In de launch reviews komt inderdaad een danige verbetering naar voren. De precieze prestaties zijn natuurlijk afhankelijk van de game of applicatie die je draait. Echter, over het algemeen zijn de ray-tracing-prestaties inderdaad ruim de helft beter. Wel blijft Radeon 7000 wat ray-tracing betreft iets achter op de RTX 4080. Het verschil wordt wél kleiner, dus wellicht weet AMD de kloof in de toekomst te dichten of zelfs helemaal te overbruggen.  

Goede prestaties, minder goede beschikbaarheid

Waar het wellicht nog interessanter wordt, zijn de prestaties in traditioneel gerenderde games. Wederom hangt het af van welke games recensenten gebruiken in hun benchmarks. Maar er zijn reviewers die de Radeon 7900 XTX tot winnaar verklaren tegen de RTX 4080. Zeker omdat AMD's aanbod een stuk goedkoper is, is deze kaart het overwegen waard. Wel is het zo dat de voorraad van vooral de RX 7900 XTX beperkt lijkt te zijn. De grote retailers in Nederland hebben er op het moment van schrijven niet een op voorraad. Ook de goedkopere RX 7900 XT is slechts mondjesmaat verkrijgbaar. Dat is eerder regel dan uitzondering bij de videokaart introducties van AMD en hopelijk trekt het aanbod de komende tijd bij.

Het lijkt er dan ook op dat we nog steeds niet helemaal van de schaarste van vorig jaar af zijn. Wellicht heeft dit te maken met terughoudendheid van fabrikanten om veel videokaarten te produceren. Nu de cryptomarkt immers is ingestort, zijn er een heleboel tweedehandsjes verkrijgbaar voor een mooie prijs. Daarnaast geldt er nog altijd een bottleneck bij de fabricage van de chips. Er staan niet voor niets een hoop chipfabrieken op de planning in de VS en Europa, maar voor die er zijn, zijn we wel een paar jaar verder. Tot die tijd hangt veel af van de capaciteit van TSMC in Taiwan. 

Wellicht zorgen goedkopere modellen in de Radeon 7000 serie voor een betere beschikbaarheid van RDNA3. Het is vrij zeker dát deze gpu's er komen. Het is echter nog niet bekend wanneer en hoe die dan gaan heten.