Nvidia RTX 40-serie videokaarten belooft tot vier keer hogere prestaties
De nieuwe generatie videokaarten van Nvidia is de GeForce RTX 40-serie. Te beginnen met de Nvidia GeForce RTX 4090, moeten deze kaarten voor een nieuwe sprong vooruit zorgen. Niet alleen in prestaties, maar ook in de grafische kwaliteit en het realisme van de games die er gebruik van gaan maken. Voor de nieuwe kaarten heeft Nvidia een nieuwe architectuur ontwikkeld, vernoemd naar Ada Lovelace. Naast de RTX 4090 kondigt Nvidia ook gelijk de RTX 4080 aan, al komt die nog een maand later.
Nvidia GeForce RTX 4090: tot vier keer zo snel als RTX 3090 Ti
Voorlopig topmodel van de nieuwe RTX 40-serie is de Nvidia GeForce RTX 4090. Deze moet met 83 teraflops twee keer zoveel rekenkracht bieden als de vorige generatie. Op het gebied van ray-tracing is de stap vooruit nog groter. 191 'effective ray-tracing teraflops' komt volgens de maker neer op 2,8 keer hogere prestaties.
Ook de zogenaamde Tensor Cores, de rekenkernen voor kunstmatige intelligentie algoritmes, zijn fors sneller geworden. De toename hier moet maar liefst een factor vijf bedragen. Dat is van belang, omdat de Tensor Cores een cruciale rol spelen bij Nvidia's DLSS-techniek. Hiermee kunnen de videokaarten van het merk, mits ondersteund in de game, zorgen voor zowel snellere als fraaiere beelden. Niet toevallig kondigt Nvidia tegelijk met de RTX 40-serie ook een derde versie aan van deze deep learning super sampling techniek.
Naast simpelweg meer rekenkernen brengt de Ada Lovelace architectuur verbeteringen op het vlak van efficiëntie. Zo kan zij de volgorde waarin grafische taken worden uitgevoerd aanpassen. Hierdoor wordt de beschikbare rekenkracht beter benut. Nvidia noemt dit Shader Execution Reorderin. Het bedrijf noemt het even significant als out-of-order execution bij reguliere processors. Het moet voor tot 25% hogere framerates zorgen, aldus de fabrikant. Daarnaast is er de Ada Optical Flow Accelerator, die bewegingen in scènes kan voorspellen. Dit is een essentieel onderdeel voor DLSS 3.
Ten slotte maakt de Nvidia GeForce RTX 40-serie gebruik van een nieuw productieprocedé van TSMC. Zoals bekend levert deze enorme chipfabriek in Taiwan het merendeel van 's werelds high-end computerchips. Een zogeheten '4 nanometer proces' moet zorgen voor een verdubbeling van de efficiëntie. Oftewel: een lager verbruik bij gelijk prestaties, of een verdubbeling in prestaties bij hetzelfde verbruik.
DLSS 3 voor optimale prestaties
Al deze verbeteringen moeten de Nvidia GeForce RTX 4090 volgens de fabrikant tot 4 keer sneller maken dan de RTX 3090 Ti, het topmodel van de vorige generatie. Dat is wel bij gebruik van DLSS 3, wat een belangrijke proviso is. Op dit moment zijn er nog maar weinig games die hiervan gebruik kunnen maken. Om precies te zijn, 35. De eerste daarvan moet in oktober verschijnen. Zonder DLSS 3 zou de prestatietoename nog altijd een verdubbeling moeten zijn, aldus Nvidia.
Naast de toename in rekenkracht voegt Nvidia nieuwe video-encoding toe. Deze moeten het encoderen van video met de AV1-codec flink versnellen. AV1-compressie maakt hogere kwaliteit video bij lagere bandbreedte mogelijk, vergelijkbaar met hoe eerder de h.265, h.264 en mpeg-codecs dat deden.
Nvidia GeForce RTX 4080
Naast voorlopig topmodel RTX 4090 komt Nvidia ook met de GeForce RTX 4080. Deze komt er in twee uitvoeringen, een met 12 en een met 16 gigabyte geheugen. Ook het aantal rekenkernen verschilt. Voor deze kaarten doet Nvidia alleen uitspraken over de snelheid bij gebruik van DLSS 3. Dat maakt het lastig om in te schatten hoe ze zich verhouden tot de vorige generatie, maar voor what it's worth: de RTX 4080 16 GB moet met DLSS 3 twee keer zo snel zijn als de RTX 3080 Ti in moderne games, en krachtiger dan de RTX 3090 Ti bij een lager verbruik. Als we een beetje tussen de regels doorlezen: iets hogere prestaties dan de RTX 3090 Ti in games die je nu kunt spelen.
De Nvidia GeForce RTX 4080 12 GB moet 'met DLSS 3 sneller zijn dan de RTX 3090 Ti' - en zonder, zo is de implicatie, niet. Tests zullen uitwijzen hoe de daadwerkelijke prestaties zijn, maar het lijdt weinig twijfel dat Nvidia weer een forse stap vooruit maakt.
Prijzen en beschikbaarheid
De Nvidia GeForce RTX 4090 gaat 1599 dollar kosten en komt in oktober op de markt. Gezien de huidige dollar-euro koers en zaken als btw, mag je er wel vanuit gaan dat de prijs in euro's aanzienlijk hoger zal zijn. De Nvidia GeForce RTX 4080 16 GB en 12 GB gaan respectievelijk 1199 dollar en 899 dollar als adviesprijs krijgen, en komen in november.
Deze prijzen zijn richtprijzen voor de kaarten die uiteindelijk door partners van Nvidia gemaakt worden, zoals ASUS, Gigabyte en MSI. De RTX 4090 en RTX 4080 16 GB zal Nvidia ook zelf rechtstreeks verkopen, in beperkte oplage als Founders Edition.