Over meten en monitoren van luchtkwaliteit op radon, fijnstof, pollen en CO2: interview met Airthings CPO Erlend Bolle
Luchtkwaliteit staat, zeker sinds corona, volop in de belangstelling. Het belang van goede ventilatie en de het nut van luchtkwaliteit meten zullen weinigen nog ontkennen. Het Noorse Airthings is al langer actief met dit onderwerp. In 2011 introduceerde het zijn eerste product, de Corentium. Deze draagbare detector voor radon, een radioactief gas, was destijds uniek.
Het belang van radondetectie
Gevraagd naar het belang van radondetectie vertelt Bolle dat dit gas wereldwijd voorkomt: “Bijna elk gesteente bevat een percentage van het radioactieve element uranium. Wanneer dat uiteenvalt, zoals radioactieve deeltjes doen, komt radongas vrij. En dat is na roken de belangrijkste oorzaak van longkanker”. Dit gegeven was in 2008 aanleiding voor de drie oprichters van Airthings, destijds werkzaam bij CERN in Zwitserland, om een digitale radondector te ontwikkelen.
“Destijds was die er nog niet. Als je radon wilde detecteren, moest dat met een analoge filmrol, die most worden opgestuurd naar een lab, en dan kreeg je na een maand de uitslag”. De Airthings oprichters, die iets wilden doen dat wereldwijd de gezondheid van mensen ten goede zou komen, ontwikkelden de Corentium. Daarvan zijn er sinds verschijnen meerdere honderdduizenden verkocht, aldus Bolle.
Radon is dus overal aanwezig, maar de concentratie verschilt. Een Europese richtlijn uit 2011 stelt een niveau van 100 becquerel (Bq) als bovengrens voor wat veilig is. Gemiddeld genomen is de concentratie zo’n 60 Bq, vertelt Bolle. Echter, “In Europa heeft zo’n 10 procent van de huizen te maken met een verhoogd radonniveau – alleen, we weten niet waar die huizen staan. Om die reden wordt algemeen aangeraden te meten.” Dat is waar Airthings een bijdrage aan wilde leveren, door direct en continu meten van radonconcentraties mogelijk te maken.
Met het grote aantal meetpunten dat het bedrijf middels zijn verkochte apparatuur inmiddels heeft, brengt het radon ook letterlijk (en geanonimiseerd) in kaart. Met de Radon Map kan je zien in welke gebieden er hogere concentraties van het radioactieve gas zijn.
Luchtkwaliteit meten: verder dan radon
Vanaf 2015 verbreedde het bedrijf de focus van radon naar meer aspecten van de luchtkwaliteit binnenshuis. Inmiddels biedt het een portfolio met sensoren en hubs, in combinatie met apps die op basis van de sensordata continu de luchtkwaliteit in kaart brengen. Het productaanbod loopt uiteen van de relatief toegankelijk ‘Wave Mini’ sensor tot the ‘View Plus’, die vorig jaar werd geïntroduceerd en tal van sensoren bevat.
De View Plus kan zelfstandig werken, maar ook dienst doen als ‘hub’ waarmee de diverse ‘Wave’ sensoren van Airthings verbinding kunnen maken. Dat werkt via SmartLink. Voor verbinding met smartphones beschikken de sensoren over Bluetooth; de View Plus heeft ook WiFi aan boord. Afhankelijk van de manier waarop je hem inzet, werkt hij op batterijen of op een voedingsadapter. In dat geval werken de batterijen als backup in geval van stroomuitval.
De View Plus meet niet alleen radon, maar ook koolstofdioxide (CO2), vluchtige organische deeltjes en fijnstof (PM1, PM2.5 en PM10). Daarnaast meet het de temperatuur en luchtvochtigheid. Hiervoor bevat het apparaat zeer nauwkeurige sensoren, van dezelfde hoge kwaliteit die het bedrijf ook levert aan zakelijke afnemers, die de luchtkwaliteit in bedrijfspanden willen monitoren.
In Nederland hangt de View Plus bijvoorbeeld ook op heel veel scholen, die sinds de coronacrisis luchtkwaliteit en ventilatie extra in het oog moeten houden. Door het display op de View Plus is niet alleen centraal via software, maar ook gewoon via het ingebouwde e-ink scherm voor iedereen te zien of er wellicht een raam open moet.
Wat doe je aan slechte luchtkwaliteit?
Dat advies is ook een kenmerk van de View Plus: de sensorinformatie wordt vertaald in een concreet advies. Te veel CO2? Zet een raam open. Te hoge radonconcentraties? Doe iets aan ventilatie. Te lage luchtvochtigheid: gebruik een luchtbevochtiger. Te veel fijnstofdeeltjes? Zet een luchtreiniger In.
Gevraagd naar wat je als consument kunt doen bij problemen met de luchtkwaliteit, stelt Bolle dan ook dat het vaak simpele dingen zijn. “Het hele ventilatiesysteem van je huis vervangen gaat voor de meeste mensen te ver, je kan al veel bereiken met simpele producten en nieuwe gewoontes aanleren”, zo geeft hij aan.
Groeiend bewustzijn over luchtkwaliteit meten
Het belang van goede luchtkwaliteit en het nut van luchtkwaliteit meten staat bij steeds meer mensen op het vizier. Er is beslist sprake van groeiende bewustzijn, zegt Bolle. “Naast onze eigen inspanningen op dat vlak helpt het ook dat de EU zich actief inzet voor schonere lucht.” Zo is er vanuit de EU een verplichting voor alle lidstaten om inwoners te informeren over radon en radonniveaus in publieke ruimtes te monitoren. En zoals geschreven, heeft “covid ook veel bijgedragen aan het publieke bewustzijn over dit onderwerp.”
Monitoring, geen alarm
Dat monitoren is waarin Airthings zich heeft gespecialiseerd. Zowel met de app als een dashboard, als met de genoemde Radon Map, maar ook met (via het dashboard toegankelijke) informatie over zaken als niveaus van pollen en de kwaliteit van de buitenlucht. De gedachte is dat de gebruiker inzicht kan krijgen, om op basis daarvan actie te ondernemen.
Die actie kan hij of zij ook laten uitvoeren met behulp van smart home integratie. “De View Plus ondersteunt stemassistenten, maar ook IFTTT. Daarmee kan je bijvoorbeeld je luchtreiniger laten aanspringen als de sensor aangeeft dat er te veel fijnstof is.”
Die nadruk op monitoring is ook de reden dat er geen koolstofmonoxide sensor in de View Plus zit, vertelt Bolle. “Een rook- of CO-alarm moet je bij wijze van spreken direct wakker maken en je uit huis sturen. Airthings houdt zich bezig met metingen over langere periodes.” Daarnaast brengt het nauwkeurig meten van koolstofmonoxide nog een uitdaging met zich mee: “We willen niet dat gebruikers gealarmeerd raken over lage, nog niet gevaarlijke CO-concentraties. Om die reden zien we ‘alarmeren’ echt als iets anders dan ‘monitoren’, zo rondt Bolle af.
TechFi heeft inmiddels een sample van de View Plus ontvangen en gaat daar de komende tijd mee aan de slag. Een review kan je op termijn op deze site lezen.
