Samsung SSD 9100 Pro review: een enorme stap vooruit met PCI-Express 5.0 én 4.0

Eind februari kondigde Samsung een nieuwe reeks solid state drives aan, de Samsung SSD 9100 Pro. Sindsdien ontvingen we meerdere uitvoeringen van deze rappe ssd's voor een test. Hier doen we verslag. De resultaten spreken voor zich: met de SSD 9100 Pro legt Samsung de prestatielat een heel stuk hoger. Dat het dat doet met een bescheiden stroomverbruik en - minstens zo belangrijk - geringe warmteontwikkeling is indrukwekkend. 

Samsung SSD 9100 Pro: 'echte' PCI-Express 5.0

Met de SSD 990 EVO en SSD 990 EVO Plus had Samsung al twee series ssd's in het assortiment die de pci-express 5.0 standaard ondersteunden. Alleen deden ze dat met maximaal twee lanes, vergelijkbaar met een tweebaans snelweg. Daarmee was de bandbreedte effectief gelijk aan ssd's op basis van de oudere pci-express 4.0 standaard. Hoewel de prestaties van met name de SSD 990 EVO Plus imponeerden, was er daardoor weinig verschil met de oudere SSD 990 Pro.

De Samsung SSD 9100 Pro brengt daar verandering in. Deze biedt vier zogeheten lanes en daarmee twee keer zoveel bandbreedte. In theorie net geen 15 gigabyte per seconde, al is dat vooral een theoretische aangelegenheid. De daadwerkelijke snelheid wordt bepaald door meer factoren, bovenal de complexiteit van de lees- en schrijfacties die de drive moet verwerken. De beste resultaten kan je doorgaans verwachten bij rechttoe, rechtaan kopiëren van grote brokken data. Gaat het om grote hoeveelheden kleinere stukjes informatie, dan zakken de prestaties veelal in.

Juist op dat vlak van random (willekeurige) iops (input/output operations) belooft de SSD 9100 Pro ook een flinke sprong vooruit. Daarnaast kunnen de ssd's gebruik maken van een zeer energiezuinige slaapstand. Dat is niet alleen goed nieuws voor laptopbezitters die zo de accu langer kunnen doen meegaan. Ook in desktopsystemen betekent minder stroomverbruik immers ook een lagere warmteontwikkeling.

Het is juist op dat punt dat andere pci-express 5.0 ssd's tot dusver niet sterk waren. Laten we eerlijk zijn, Samsung is bepaald niet de eerste met zo'n ssd. Diverse merken brengen al geruime tijd modellen op de markt op basis van andere controllers. Dat die vaker wel dan niet voorzien zijn van fors uitgevallen koellichamen is veelzeggend. De Samsung SSD 9100 Pro is daarentegen zowel zonder, als met een relatief bescheiden koellichaam te koop.

Nu is het ongetwijfeld aan te raden bij gebruik van de versie zonder heatsink, om de hiervoor op de meeste moederborden aanwezige koeling te gebruiken. Maar bij het testen hebben wij niets ondervonden van haperingen of vreemd gedrag zoals optreedt bij oververhitting. En dat terwijl de tests plaatsvonden op een open test bench, zonder de doorgaans gebruikelijke luchtstroom langs de componenten.

Dit moet je weten over de Samsung SSD 9100 Pro

Vooralsnog komt de Samsung SSD 9100 Pro te koop in drie capaciteiten (1 TB, 2 TB en 4 TB), en twee uitvoeringen (met en zonder heatsink). Alle modellen hebben eigen dram buffergeheugen: 1 GB op de 1TB-versie, 2 GB op de 2TB, 4 GB op de 4TB-variant. Later dit jaar moet een 8 terabyte versie komen, met 8 GB buffergeheugen.

De SSD 9100 Pro is een pci-express 5.0 m.2 ssd, maar werkt ook probleemloos in pci-express 4.0 m.2 sleuven. Daarbij kan je uiteraard niet het volledige potentieel benutten. Ongetwijfeld werkt het ook in nog oudere systemen, maar dat hebben we niet getest - wél op pci-e 4.0, waarover hieronder meer.

De adviesprijzen van de ssd's zijn stevig, maar dat geldt wel vaker voor nieuwe Samsung ssd's. De ervaring leert dat die prijzen snel zakken naar marktconforme of zelfs competitieve niveaus, al zijn dit nooit echt prijsstunters. Dat heeft de marktleider niet nodig. Met een Samsung ssd betaal je in die zin ook voor een stukje zekerheid en vertrouwen, onderstreept door de 5 jaar garantie die het merk geeft op zijn ssd's.

Voor de SSD 9100 Pro gebruikt Samsung hetzelfde flashgeheugen van eigen makelij als op de SSD 990 EVO Plus. Dat is 8e generatie 3D nand met 236 lagen. Die hoge dichtheid maakt een relatief klein aantal chips mogelijk - en hogere capaciteiten, al is het dus nog even wachten op die 8TB-uitvoering.

Testen van de Samsung SSD 9100 Pro

Veel (technischer) publicaties zullen de SSD 9100 Pro testen op het snelste, modernste platform dat er is, waarbij alles erop ingericht is de snelheid te maximaliseren. Dat hebben wij niet gedaan. Enerzijds omdat we daar de mogelijkheden niet voor hebben, maar vooral omdat we het interessanter vinden om te kijken hoe deze ssd's het doen in een realistischer scenario.

Te dien einde zijn de 2TB- en 4TB-versies van de Samsung SSD 9100 Pro met en zonder heatsink getest op een systeem met een Intel Core i9-12900K processor en 64 GB DDR5-4800 geheugen, geplaatst op een Asus ROG Strix Z690-E WiFi moederbord. Daar hebben we ook alle eerder gereviewde ssd's op getest. Het systeem draait op Windows 11 24H2, dat verder hoegenaamd niet is aangepast. Alleen Windows Updates zijn gepauzeerd en OneDrive werkt niet tijdens het testen. Verder lopen de gangbare achtergrondprocessen door zoals Windows 11 die nodig acht. Een Samsung SSD 980 dient als systeemschijf, geplaatst in een pci-e 4.0 slot.

Voor het testen gebruiken we een synthetische test, CrystalDiskMark, om een idee te krijgen van de theoretische prestaties. Daarnaast gebruiken we de 'trace'-benchmarks van PCMark10 (Full System Drive en Quick System Drive), en 3DMark Storage om een indicatie te krijgen van prestaties in echte toepassingen en games. 

De opstelling heeft als gevolg dat de prestaties allicht wat lager uitvallen dan in een 'ideaal' scenario, maar de doorsnee pc zal eerder meer verstorende factoren - achtergrondprocessen, etc. - hebben dan minder. De testresultaten laten hoe dan ook duidelijk zien, dat de SSD 9100 Pro écht een stuk sneller is dan eerder geteste ssd's.

Ten slotte merken we op, dat we alle ssd's - dus ook pci-express 4.0 exemplaren - altijd testen in zowel het primaire m.2 slot van ons moederbord (dat aan de pci-e 5.0 standaard voldoet, maar ook als rechtstreeks met de processor verbonden hogere snelheden haalt met pci-e 4.0 ssd's), als in het derde m.2 slot op het bord. Dat is verbonden via de chipset en werkt alleen op pci-e 4.0 snelheden. We zien hierin altijd lagere resultaten, ook met pci-e 4.0 ssd's, maar het geeft zo een goed inzicht in wat je in elk geval kan verwachten van een ssd.

Testresultaten Samsung SSD 9100 Pro

Alle tests leveren een heleboel getalletjes op, die je uittentreure kan analyseren. Dat laten we graag aan andere publicaties. Hier focussen we op het overkoepelende beeld, en dat doen we met behulp van gemiddeldes. Daarbij is het wel aardig om te melden dat de door Samsung toegezegde ('up to') 14.800 MB/s in CrystalDiskMark daadwerkelijk behaald wordt - of in elk geval, nagenoeg. Zelfs op ons relatief niet-geoptimaliseerde testsysteem. Maar andere zaken zijn zinniger om uit te lichten.

Dat begint wat ons betreft met die trace tests, oftewel benchmarks op basis van echte applicaties. In PCMark10 is dat een reeks kantoortoepassingen, in 3DMark een aantal games en games-gerelateerde activiteiten. De pci-express 4.0 Samsung SSD 990 Pro haalde daar op ons testsysteem in de snelle pci-express 5.0 m.2 sleuf net geen 675 MB/s gemiddeld, de hoogste snelheid die we tot dusver noteerden. De SSD 9100 Pro gaat daar riant overheen, met snelheden boven de 830 MB/s. Een snelheidstoename van pakweg 25%. Bovendien is de toegangstijd hetzelfde percentage lager. Kijken we naar de gemiddeldes voor alle trace tests in het pci-e 5.0 slot, dan is de SSD 9100 Pro 38% sneller dan de SSD 990 Pro, en 52% sneller dan de SSD 990 EVO Plus.

Zoomen we puur in op gameprestaties met de 3DMark benchmark, dan zien we een toename van 40% vergeleken met de SSD 990 Pro. Het laden van levels, wegschrijven van savegames, installeren van games of verplaatsen ervan gaat véél sneller met de nieuwere Pro SSD van Samsung. 

Kijken we dan naar de synthetische tests met CrystalDiskMark, dan zien we een nog veel groter verschil. Als we alle resultaten middelen, scoort de SSD 9100 Pro gemiddeld 70% sneller dan de SSD 990 Pro en zelfs 93% sneller dan de SSD 990 EVO Plus. Dat heeft vooral veel te maken met de veel hogere prestaties bij ingewikkelde taken, met kleinere datapakketjes en een grotere queue depth. Voor zeer willekeurige lees- en schrijfacties met zeer veel, kleine bestandjes, zoals plaatsvinden bij het opstarten van het besturingssysteem en complexe programma's, presteert de SSD 9100 Pro veel beter. Het maakt het een uitgelezen keuze als systeemschijf.

PCI-Express 4.0 resultaten

De Samsung SSD 9100 Pro is een pci-express 5.0 ssd, die beduidend prijziger is dan de pci-e 4.0 modellen die nu te koop zijn. Ook de snelste daarvan, zoals de SSD 990 Pro. Het ligt dan ook niet enorm voor de hand, dat je deze ssd koopt om hem in een pci-express 4.0 m.2 slot te steken. Maar toch zijn er situaties denkbaar waarin je dat gaat doen. Bijvoorbeeld omdat je nú een nieuwe ssd nodig hebt en pas in de toekomst je systeem gaat upgraden. Om die reden is het interessant te zien, of je enig voordeel hebt van méér investeren in een snellere ssd dan je systeem in theorie aankan.

Het antwoord is ja, dat is interessant. Als we puur kijken naar de testresultaten in het 'langzame' derde pci-e 4.0 m.2 slot op ons moederbord, blijkt de Samsung SSD 9100 Pro nog steeds 13% sneller dan de SSD 990 Pro. Dat is bij de gemiddelde resultaten van alle trace tests in PCMark10 en 3DMark. Het verschil met de SSD 990 EVO Plus bedraagt zelfs 27%. Voor gaming is de snelheidswinst 13% vergeleken met de SSD 990 Pro. Doorgaans houden we aan, dat een snelheidsverschil van 10% of groter merkbaar is in de praktijk. 

Hoewel je dus geen wonderen moet verwachten, kan het wel degelijk zinvol zijn om te investeren in een SSD 9100 Pro, ook als je op dit moment alleen een pci-e 4.0 sleuf tot je beschikking hebt. Is dat het primaire m.2 slot, dan kan je sowieso op nog hogere prestaties rekenen dan we hebben gemeten.

Conclusie

Met de Samsung SSD 9100 Pro haalt de fabrikant zijn achterstand op de concurrentie ruimschoots in. Mocht je nog een pci-express 4.0 ssd in een pci-e 5.0 sleuf in je systeem hebben steken: met de SSD 9100 Pro geef je je setup een enorme upgrade. Niet alleen zijn de prestaties van deze ssd als beloofd, ze gaan bovendien gepaard met weinig warmteontwikkeling en een zeer hoge mate van consistentie van de prestaties. Daarbij presteert de 2TB-versie feitelijk net zo goed als de 4TB-uitvoering; de versie met 1TB capaciteit hadden we niet tot onze beschikking. Heel eerlijk, anno 2025 zouden we niet adviseren nog zo'n 'kleine' ssd te kopen.

Zeker omdat de prestaties ook voor games fors hoger uitvallen met de SSD 9100 Pro, kan je beter een grotere primaire ssd nemen. Minder veeleisende games kan je altijd nog parkeren op een goedkopere pci-e of zelfs sata ssd, maar moderne, veeleisende titels zullen baat hebben bij de fors hogere snelheid die deze moderne solid state drive biedt.

De prijs die Samsung hiervoor vraagt is niet mis, maar binnen de context van de markt - pci-e 5.0 ssd's zijn nu eenmaal duurder - niet exorbitant. Bovendien leert de ervaring dat de prijzen in de praktijk op termijn zullen dalen. Zo kostte de SSD 990 EVO Plus 4TB bij introductie in november vorig jaar officieel 409,99 euro. Op dit moment, nog geen zes maanden later, kan je die vanaf pakweg 270 euro in huis halen. De kans is groot dat ook de SSD 9100 Pro vlot voordeliger wordt, al zal de prijs denkelijk nog wel boven die van de EVO Plus uitkomen.

Voor iedereen die een nieuw systeem bouwt, of eindelijk het pci-express 5.0 slot van een bestaand systeem wil benutten, is de Samsung SSD 9100 Pro een uitstekende keuze, die we van harte aanbevelen. Daarbij kan je in principe prima de versie zonder koellichaam nemen, tenzij je build geen enkele vorm van koeling biedt voor de ssd.

Samsung SSD 9100 Pro