Met de Radeon RX 7800 XT en RX 7700 XT brengt AMD eindelijk RDNA 3 naar lager geprijsde videokaarten

David van Dantzig - 28 augustus 2023, 12:15

Eind vorig jaar introduceerde AMD een nieuwe generatie videokaarten op basis van de RDNA3-architectuur. Het heeft de nodige tijd geduurd, maar nu maakt het bedrijf deze technologie ook op lagere prijspunten beschikbaar.

De grote verandering bij de Radeon RX 7900 XT en RX 7900 XTX was de wijze waarop deze grafische processors zijn opgebouwd. Met zogenaamde chiplets werd het mogelijk verschillende delen van de chip met verschillende productietechnieken te maken. Dat moest zowel de productiekosten drukken, als de rekenkracht van de chips te vergroten. Bovendien zou het mogelijk moeten worden om snel goedkopere - en minder snelle - afgeleides te maken. Dat laatste lijkt toch een uitdaging geweest te zijn: de aankondiging van de AMD Radeon RX 7800 XT en de Radeon RX 7700 XT komt pakweg 10 maanden na die van de topmodellen. Concurrenct Nvidia heeft inmiddels zijn RTX 40-serie aardig uitgevuld. Maar goed, beter laat dan nooit: wat brengen de nieuwe AMD kaarten?

AMD Radeon RX 7900 XT(X): wat vooraf ging

Voor we dat bespreken, even kort een samenvatting van de high-end RX 7000-serie videokaarten. Deze bestaan uit de Radeon RX 7900 XT en de Radeon RX 7900 XTX chips. Beide hebben een zogeheten graphics compute die (een chiplet) met een oppervlakte van 300 mm². Bij de RX 7900 XTX bevat die 6144 actieve stream processors (de eigenlijke rekeneenheden van de chip), bij de 7900 XT zijn dat er 'maar' 5376.

De RX 7900 XT vult de gcd aan met 5 memory cache dies (ook chiplets) van elk 37 mm²; bij de RX 7900 XTX zijn dat er 6. Die vooralsnog snelste variant heeft 24 GB gddr6-geheugen, en een topsnelheid van 2300 MHz. De 7900 XT heeft 20 GB videogeheugen en een snelheid van 2000 MHz.

In de diverse reviews bleken de nieuwe high-end kaarten van AMD qua prestatieniveau zo'n beetje rond dat van de Nvidia GeForce RTX 4080 uit te komen - de RX 7900 XT was was langzamer, de XTX wat sneller. Daarbij moet wel vermeld worden, dat AMD geen ondersteuning heeft voor Nvidia's dlss 3 AI-upsampling technologie. Ook de prestaties met raytracing zijn (mede daardoor) beduidend minder goed dan bij de concurrent. AMD's eigen tegenhanger voor dlss 3, fsr 2, werd in minder games ondersteund en overtuigde qua prestaties wat minder dan dlss 3 - al was het een hele stap vooruit op de eerste versie van deze FidelityFX Super Resolution.

AMD Radeon RX 7800 XT en RX 7700 XT: nieuwe modellen voor de kleinere beurs

De nieuwe Radeon RX 7800 XT en RX 7700 XT zijn minder snelle, goedkopere afgeleides van de RX 7900 XT(X). Ze bevatten een kleinere graphics compute die, de chiplet die het eigenlijke rekenwerk doet. Bij beide nieuwe chips heeft die een oppervlak van 200 mm². Twee-derde van de duurdere kaarten dus. Het aantal stream processors is navenant lager: respectievelijk 3840 en 3456. Deze werken wel op een iets hogere snelheid, van respectievelijk 2124 en 2171 MHz.

Ook de omliggende chiplets met cachegeheugen en het videogeheugen zijn uiteraard bescheidener uitgevoerd. De RX 7800 XT heeft 4 memory cache die chips, de RX 7700 XT heeft er zelfs maar 3. Qua videogeheugen zijn de kaarten relatief wat ruimer bemeten, met respectievelijk 16 en 12 gigabyte gddr6-geheugen. Dat is meer dan de concurrenten van Nvidia op een vergelijkbaar prijspunt. Wel heeft de RTX 4060 Ti meer geheugenbandbreedte dan de RX 7700 XT, die AMD er ongeveer tegenover plaatst. Daarmee moeten deze kaarten geschikt zijn om te gamen in respectievelijk qhd- en fhd-resolutie.

AMD Radeon	RX 7700 XT	RX 7800 XT	RX 7900 XT	RX 7900 XTX
GPU codenaam	Navi 32	Navi 32	Navi 31	Navi 31
Oppervlak GCD	200 mm²	200 mm²	300 mm²	300 mm²
Oppervlak MCD	37 mm²	37 mm²	37 mm²	37 mm²
Aantal MCD	3	4	5	6
Compute Units	54	60	84	96
Stream processors	3456	3840	5376	6144
Game Clock	2124 MHz	2171 MHz	2025 MHz	2269 MHz
Boost clock	2430 MHz	2544 MHz	2394 MHz	2499 MHz
Prestaties (FP32)	30 Tflops	32,6 Tflops	51,5 Tflops	61,4 Tflops
GDDR6 Geheugen	12 GB	16 GB	20 GB	24 GB
Geheugenbus	192-bit	256-bit	320-bit	384-bit
Geheugen bandbreedte	432 GB/s	624 GB/s	800 GB/s	960 GB/s
Infinity Cache	48 MB	64 MB	80 MB	96 MB
total board power (verbruik)	245 W	263 W	315 W	355 W

FSR 3: niet alleen voor AMD

De name of the game bij videokaarten is sinds enige jaren upsampling. Wat houdt dat in? De videokaart berekent eerst een frame van een game op een relatief lagere resolutie (bijvoorbeeld 1280x720, of 1920x1080). Daarna vergroot een upscaling algoritme het beeld naar de gewenste resolutie, bijvoorbeeld 2560x1440 of 3840x2160. Waar lange tijd het adagium gold: 'je kan een plank niet langer zagen', blijkt dat wel degelijk te kunnen. Bijvoorbeeld met behulp van kunstmatige intelligentie, oftewel machine learning. Door een algoritme te trainen op een grote hoeveelheid game-beelden in hoge resolutie, leert het hoe die eruit moeten zien. En kan het een beeld in lagere kwaliteit verbeteren tot een niveau dat (bijna) niet te onderscheiden is van een 'native gerenderd' beeld.

Nvidia ontwikkelde hiervoor dlss (inmiddels toe aan versie 3), Intel heeft XeSS en AMD dus FSR: FidelityFX Super Resolution. Daarvan kondigt het bedrijf nu versie 3 aan, tegelijk met de nieuwe mid-range videokaarten. FSR 3 is in meerdere opzichten vermeldenswaard. In de eerste plaats omdat het ook beschikbaar komt voor oudere AMD videokaarten, vanaf de RX 5000-serie. Wel meldt AMD dat het nieuwe algoritme het best zal werken op relatief recente modellen uit de 6000- en 7000-series.

AMD Radeon RX 7800 XT en RX 7700 XT presentatie

Daarnaast moet FSR 3 óók werken op Intel Arc videokaarten en alle Nvidia RTX-serie modellen, dus de RTX 20-, 30- en 40-series. Ook niet nader gespecificeerde consoles (maar denkelijk de Xbox Series X|S en PlayStation 5) moeten profiteren van FSR 3.

Interessant is dat FSR 3 in tegenstelling tot dlss en xess niet werkt met machine learning, maar volgens AMD met 'motion vector data'. Oftwel informatie over de richting waarin pixels bewegen. FSR 3 'kijkt' naar het verschil tussen gerenderde frames en kan zelfstandig frames genereren om deze op te vullen. Met als resultaat een hogere framerate. Nvidia doet iets vergelijkbaars overigens al ruim een jaar, sinds de introductie van dlss 3. FSR 3 moet ondersteund worden in games, volgens AMD zullen Forspoken en Immortals of Aveum dat onder meer doen.

Prijs en beschikbaarheid Radeon RX 7800 XT en RX 7700 XT

Videokaarten op basis van de nieuwe AMD gpu's moeten vanaf 6 september te koop zijn. De adviesprijs van de RX 7800 XT moet 549 euro bedragen, die van de RX 7700 XT 489 euro. In welke mate de werkelijke winkelprijzen daarmee overeen zullen stemmen, is afwachten.