Alles over draadloze oordopjes: waarop moet je letten bij aanschaf van een True Wireless in-ear hoofdtelefoon of headset?

Draadloze oordopjes, ook wel True Wireless in-ears of TWS’en, zijn razend populair. Begrijpelijk, want door het ontbreken van kabels kun je ze snel instoppen om muziek of de soundtrack bij een video te beluisteren. Ze zijn bovendien klein en daardoor discreet te dragen en makkelijk op te bergen. Een heel verschil met grote, over-ear koptelefoons. Na gebruik stop je de twee oortjes gewoon in de bijhorende mini-case, die altijd wel in handtas of broekzak past. Dat doosje laadt de oortjes weer op met de eigen, ingebouwde accu. Die moet natuurlijk na een aantal keer zelf aan de lader. Hoe vaak dat moet? Daar zit best wat verschil in. Ook in andere opzichten zijn er veel verschillen. Hier bespreken we de diverse aandachtspunten waarop te letten bij aanschaf van volledig draadloze oortjes. Daarnaast lees je hier in ons TWS dossier de beoordeling van een groot aantal draadloze oordopjes.

1. Gebruiksdoel
2. Prijs
3. Merk / fabrikant
4. Ruisonderdrukking (ANC)
5. Pasvorm
6. Bediening
7. Geluidskwaliteit
8. Bluetooth codecs
9. Accu
10. Extra's

Draadloze oordopjes: om onderweg te luisteren...

In de zomer merk je nog een pluspunt van draadloze oortjes: er is minder warmte-ontwikkeling aan je oren. Dat is mooi meegenomen als je rondloopt bij temperaturen van 25°C en hoger. Andere redenen om voor deze type Bluetooth in-ears te kiezen? De keuze is steeds vaker bijna noodgedwongen: de bekende 3,5 mm hoofdtelefoonuitgang is van de meeste smartphones verdwenen. Wie onderweg iets wil beluisteren, moet dus wel naar een draadloze oplossing grijpen.

Daarbij heeft Apple een belangrijke rol gespeeld. Met zijn AirPods was het een pionier op het gebied van volledig draadloze in-ears. Ook loopt het voorop met het weglaten van aansluitingen van zijn iPhones. Fabrikanten die eerst twijfelden of consumenten wel voor deze oplossing zouden kiezen, waren wel snel overtuigd toen duidelijk werd hoeveel AirPods Apple aan de man en vrouw had gebracht.

...en om thuis te bellen

Daar komt bij dat draadloze oordopjes bijna altijd beschikken over microfoons. Daardoor kan je er ook mee bellen, wat weer handig is om onderweg een gesprek te voeren. Al ziet het er nog altijd vreemd uit, mensen die in de lucht lijken te praten.

Thuis achter je monitor komen de oortjes vaak beter tot hun recht, ook omdat ze buiten vaak wind- en omgevingsgeluid oppikken. Je kan er wel prima een online meeting mee volgen. De laatste jaren zit videobellen natuurlijk enorm in de lift, nu thuiswerken voor velen dagelijkse werkelijkheid is geworden. Kortom, bij dit productsegment kun je spreken van een ‘perfect storm’. Het zijn de juiste producten voor het juiste moment.

Kortom, het gebruiksdoel dat je voor ogen staat is belangrijk. Ga je ze vooral binnen, of buiten gebruiken? Wil je vooral luisteren, of ook ermee bellen? En hoe zit het met reizen in trein en vliegtuig? Staat dat op je planning, dan moet je ook denken aan ruisonderdrukking. Hoe meer eisen je hebt, hoe hoger de prijs zal worden. Goede belkwaliteit in weer en wind bieden minder oortjes dan goede geluidsweergave op de bank. De prijs is dus het volgende aandachtspunt.

Prijzen van draadloze oortjes: goed rondkijken

De prijzen van draadloze oordopjes lopen sterk uiteen. Om te beginnen zijn er grote verschillen in prijzen tussen merken. Dat hangt weer sterk samen met uit welke markt die afkomstig zijn. Klassieke audiomerken zijn vaak (maar niet altijd) wat duurder, terwijl de oortjes van sommige smartphonemerken vaak (maar niet altijd) verrassend laag uitvallen. Verrassend, omdat de functionaliteit van goedkopere oordopjes zeker niet minder hoeft te zijn.

Daarnaast is die functionaliteit deels bepalend voor de prijs. Een eenvoudig stel oortjes zonder ruisonderdrukking met bescheiden accuduur kan je voor een paar tientjes kopen. Wil je een werkdag luisteren op een acculading, blokkeren van omgevingsgeluid, in alle omstandigheden goede geluid- en spraakkwaliteit en een brede ondersteuning van Bluetooth codecs, dan moet je rekening houden met honderd euro of zelfs een veelvoud daarvan.

Dat gezegd hebbende, de prijzen van true wireless in-ears blijken heel volatiel. Als de introductie al even achter de rug is, zie je online vaak lagere prijzen. Véél lager. Dertig tot veertig procent is niet uitzonderlijk bij sommige merken. Het baat dus zeker om even te wachten, goed te vergelijken en op zoek te gaan naar koopjes.

Draadloze oordopjes van smartphonemerken: soms met beperkingen

Het is niet verbazend dat waanzinnig veel fabrikanten draadloze oortjes op de markt brengen, van gevestigde audiomerken tot me-too producten die je in een tankstation oppikt. Bovenal heeft elke smartphonemaker wel een (of een heleboel) TWS in-ears. Nadat Apple bewees dat draadloze oortjes makkelijk te verkopen zijn aan mensen die al een iPhone hadden gekocht, zien veel merken draadloze oordopjes als een kans om klanten nog meer aan het merk te binden.

Twee dingen zijn opmerkelijk aan die trend. In de eerste plaats: de oortjes van smartphonemerken zoals Samsung en LG zijn soms verrassend goed. En dat terwijl die fabrikanten niet per se een achtergrond in audio hebben. Er wordt soms wel hulp gezocht, zoals Samsung bij zijn Harman-dochter, of Oppo en Huawei die aankloppen bij hifi-merken zoals Dynaudio of Devialet. Soms lijkt die inbreng meer om marketing te gaan, dan dat het echt veel verschil maakt aan de techniek. De niet-audiofabrikanten hebben ook baat bij de kant-en-klare chipsets die spelers zoals Qualcomm en Sony aanbieden. Dat maakt het eenvoudiger om degelijke in-ears te maken. Dat is positief voor jou als koper.

Minder leuk is het tweede opmerkelijke aan de oortjes van smartphonemerken. Die hebben nogal eens de gewoonte om bepaalde functies van hun draadloze oordopjes exclusief voor smartphones van eigen merk te houden. Combineer je ze met een smartphone van een ander merk, dan mis je functies als een bepaalde surroundmodus, of er is gewoon geen (of een summiere) app om instellingen aan te passen. Dat zien we bijvoorbeeld bij Huawei, OnePlus en Samsung.

Hoewel begrijpelijk vanuit het perspectief van de fabrikant, zijn we hier geen voorstander van. Zeker als functies die met grote letters worden aangeprezen, in de kleine lettertjes alleen blijken te werken met een beperkt aantal smartphones.

Het belang van ruisonderdrukking voor draadloze oordopjes

Noise-cancelling oftewel ruisonderdrukking om omgevingslawaai te elimineren is het een functie die zijn nut bewijst als je pendelt of reist. Maar ook bij het thuiswerken of in een open kantoor is het best wel handig. Niet elke TWS bezit noise-cancelling, dus je moet wel goed kijken of het er opzit. Duurdere modellen bieden soms adaptieve noise-cancelling. Deze past zich aan de situatie aan. Minder bij het wandelen bijvoorbeeld, zodat je de fietsbel achter je nog hoort.

Ruisonderdrukking is op een TWS nooit zo goed als bij een over-earsmodel. Aan de andere kant weren oortjes die echt in het oorkanaal passen passief al veel geluid. Kortom, het verschil is dus uiteindelijk niet zo groot, al blijven we noise-cancelling op TWS’en vaak net iets minder effectief vinden. Bij goedkopere oortjes heb je ook meer kans op ruisontwikkeling, een gevolg van minder geavanceerde microfoons en chips. Dat is natuurlijk helemaal ongewenst.

Transparency

De meeste oortjes met noise-cancelling zullen een transparency-modus aanbieden. Dit is een modus waarbij geluid juist wél wordt doorgelaten, via de microfoons. Wel selectief, zodat je de stem van je collega kunt horen, maar niet per se achtergrondgeluid. Het voordeel is dat je de toestellen niet uit je oor moet plukken, wat een spontaan gesprek echt kan dwarsbomen.

Op sommige TWS’en is deze modus bruikbaar, bij anderen krijg je sommige frequenties net te fel binnen en wordt muziek vervormd. Dat hou je nooit lang vol. Transparency-modi zijn ook enkel nuttig als je ze snel kunt activeren. Door je hand tegen een oor te houden bijvoorbeeld, zoals bij Sony. Als je een paar keer moet tikken voordat je je collega of de conducteur kunt horen, ga je toch eerder het oortje verwijderen.

Handig aan oortjes met transparante modus is een 'spreken om te converseren' functie. Sony noemt dat Speak-to-Chat. Het houdt in dat de oortjes je stemgeluid herkennen, en dan naar transparante modus schakelen. Zo hoef je geen handeling uit te voeren, om direct in gesprek te gaan. Hoe goed dat werkt, verschilt wel per headset (en per persoon).

Pasvorm van draadloze oordopjes: in de oren of net niet?

AirPods en heel wat andere draadloze oortjes bengelen in je oorschelp. Ze rusten zo tegen de ingang van je oorkanaal. Dat is een aangename oplossing voor mensen die niet houden van het gevoel dat iets in de gehoorgang wordt geduwd. De meeste draadloze oordopjes zijn echter wel van dat laatste type. Niet voor niets: het biedt meestal een betere geluidservaring. Zeker bassen klinken beter dankzij dit contact met je oor. Ook omgevingsgeluid houdt dit type beter buiten. Het is wel belangrijk om de juiste maat dopje te gebruiken, zo nodig voor elk oor een ander formaat. Tegelijkertijd zijn we prettig verrast over hoe goed het hangende type kan werken, ook qua noise-cancelling. Er zijn ook modellen met een mengvorm, zoals de Apple AirPods Pro of Huawei FreeBuds Pro: rustend in de oorschelp én met dopje.

In-ears met dopjes zullen doorgaans stabieler in je oor blijven. Dat is handig als je even een sprintje moet trekken om de trein te halen. Sommige TWS’en hebben ook een steunstuk uit siliconen, waarmee je ze in je oorschelp klemt of achter een plooi in je oorschelp schuift. Dat zie je vooral bij draadloze oordopjes die specifiek ontworpen voor sporters zijn ontworpen. De meeste modellen kan je prima dragen bij een lichtere inspanning, zoals een fietstocht of als je gaat joggen. Ze zijn niet per se waterdicht, maar een beetje zweet kunnen ze doorgaans wel verdragen. Let op een hoger IP-cijfer als je daar belang aan hecht. Het eerste cijfer duidt op stofbestendigheid, het tweede waterdichtheid.

Last but not least over de vorm: er zijn oortjes met en zonder uitstekend 'stokje' of 'steeltje'. Bekendste voorbeeld van de laatste categorie zijn natuurlijk weer die AirPods, maar ook tal van andere fabrikanten hebben ze. De modellen zonder steeltje ogen vaak minder opvallend. De keerzijde lijkt wel te zijn, dat je bij exemplaren met steeltje vaak wat beter verstaanbaar bent. Dat komt door de in het stokje aanwezig microfoon, die naar je mond gericht is.

Bediening

De meeste draadloze oordopjes kun je bedienen met een aanraking. Fysieke knoppen? Die zie je zelden. Echt praktisch zijn ‘echte’ knoppen ook niet op piepkleine toestellen zoals deze. Touchbediening is echter niet altijd zo handig als je zou denken, vooral bij modellen die enkel werken met tikken. Oortjes waarbij je bijvoorbeeld tikt om muziek te pauzeren en veegt om het volume te veranderen zijn veel handiger. In onze ervaring is het wel makkelijk om per ongeluk aan te raken en iets te activeren. Om die reden kan je bij de meeste modellen de touchbediening aanpassen of uitschakelen.

Omdat het Bluetooth-apparaten zijn, heb je die touchcontrols niet per se nodig. Het volume regelen kan via de hardwareknoppen op je telefoon. Bij de meeste oortjes volstaat het uitnemen van één oortje om de muziek te pauzeren. En er is doorgaans wel een app waarmee je alles kunt bedienen en aanpassen.

Daarnaast kan je veel oortjes bedienen met een stemassistent. Soms werkt die via de smartphone, soms is die in de oortjes ingebouwd. Dan is het zo eenvoudig als zeggen 'volume lager' of 'skip dit nummer'.

Geluidskwaliteit

Dankzij de vele features op TWS’en zou je nog bijna vergeten dat er ook nog zoiets is als geluidskwaliteit. Interessant is dat true wireless in-ears zelf alles bevatten om een digitale stroom om te zetten naar geluid: een digitale signaal processor (dsp), de omzetting van digitaal naar analoog signaal (dac), versterking en drivers. Daardoor kunnen fabrikanten met voldoende expertise ze helemaal tunen zoals ze dat willen.

Het is duidelijk dat de Harman-curve hierbij een grote invloed heeft. Wat is die curve nu? In essentie is het de sound die de meeste mensen (zouden) goed vinden, op basis van wetenschappelijke bevragingen die de Harman-groep (van merken als JBL, Harman Kardon en AKG) uitvoerde. We gaan er niet te veel in duiken, er valt online veel over te vinden. Betekent dat dat alle TWS’en gelijk klinken? Ja en neen. Ja, omdat het onderzoek van de Harman-researchers heel invloedrijk is en een tegengewicht biedt voor de tendens om iets subjectief te laten tunen door een ‘Tonmeister’ met ‘gouden oren’. Met name voor merken die geen echte audioachtergrond hebben, is het een veilige keuze. Niet-audiomerken die draadloze oordopjes willen uitbrengen, kunnen bovendien grijpen naar chipsets die wellicht deze curve toepassen.

Maar het is ook ‘neen’. Onder meer omdat er merken zijn die deze research als uitgangspunt nemen en zelf verder aanpassen. Zo versterken ze de bassen om een jongere doelgroep aan te spreken. Of anderen, die dan weer bepaalde frequenties boosten of verminderen om dichter bij een huisgeluid te komen – iets dat je vaak bij TWS’en van hifi-merken zal tegenkomen.

Daarnaast is het technisch ook niet zo makkelijk om TWS’en qua klank meteen goed te krijgen. Het draait niet enkel om chips. De speakers in de in-ears moeten mechanisch en fysiek in staat zijn om alles weer te geven. Een piepkleine driver kan bijvoorbeeld vervorming laten horen wanneer deze te diepe tonen afspeelt. De behuizingen van in-ears kunnen ook last hebben van resonanties. Al zou dat niet mogen bij iets dat (hopelijk) met kennis ontworpen is.

Geluidskwaliteit draait bovendien niet enkel rond frequentieweergave – lage, midden en hoge tonen. Er is ook het zogenaamde tijdsdomein, te merken aan zaken als strakke beats of fijne microdetail dat je brein aangeeft dat een live-nummer in een grote zaal wordt afgespeeld. Vooral bij oortjes met meerdere drivers een probleem, maar ook behuizingen die meetrillen kunnen bijvoorbeeld zorgen voor bassen die te lang blijven natrillen - wat de 'snelheid' van beats kan ondermijnen. Dynamische sprongen verwerken is nog een ding. Bij commerciële popmuziek minder uitdagend, omdat deze tracks vaak door een compressor worden gestuurd (de verschillen tussen luid en stil zijn weggewerkt). Bij klassiek of rockmuziek zijn dynamische sprongen echter standaard deel van de muzikale gereedschapskist van componisten en artiesten. Denk maar het verloop van ’The Imperial March’ van John Williams. Kortom, een TWS goed laten klinken is complexer dan het eerst lijkt.

Ruimtelijke audio

Ruimtelijk audio (spatial audio) is hot, onder meer dankzij Apple die het promoot, Sony’s campagne voor 360 Reality Audio, en de algemene interesse van de film- en muziekindustrieën in Dolby Atmos. In de context van een thuisbioscoop vereist ruimtelijke audio veel speakers. Met twee in-ears in je oren krijg je niet hetzelfde – of wel? Dolby & co hebben algoritmes ontwikkeld die een surroundeffect kunnen simuleren. Bij gaming-headsets kom je ze vaker tegen, maar ook sommige draadloze oortjes worden ermee uitgerust. Deze functie is wel vaak een die je enkel bij een combinatie van telefoon en draadloze in-ears van hetzelfde merk kunt gebruiken.

Bluetooth-codecs van draadloze oordopjes

Veel fabrikanten zwaaien met welke welke codecs hun draadloze oordopjes ondersteunen. Maar niet iedereen snapt wat zo’n Bluetooth-codec juist doet. Het is eigenlijk heel simpel: omdat een Bluetooth-verbinding weinig bandbreedte heeft, moet audio gecomprimeerd worden. Dat gebeurt ‘live’ in de smartphone (of tablet, tv, laptop, enzovoort) als je op play drukt. De TWS moet de gecomprimeerde audio weer uitpakken, zodat het een bruikbaar digitaal signaal wordt. Codec staat dan ook voor compressie/decompressie. Zo wordt meteen duidelijk dat zowel de zender (smartphone) als de ontvanger (de TWS) dezelfde codec moeten ondersteunen. Waarom is dat een punt? Voornamelijk omdat er meer codecs zijn, als gevolg van het streven om betere geluidskwaliteit te bieden. En zoals wel vaker vinden fabrikanten het lastig om één standaard af te spreken, dat ook.

De basis-codec die altijd werkt is SBC (small band codec). Het wordt gezien als een failsafe-optie. Daarom kiezen fabrikanten er meestal voor om SBC te implementeren met een lage bitrate. In dat geval klinkt deze oude codec behoorlijk slecht, maar werkt het wel in moeilijke omstandigheden. SBC kan ook met een hoge bitrate werken, wat een veel betere geluidskwaliteit oplevert. Alleen wordt dit zelden geïmplementeerd.

Apple verkiest AAC, een codec die de meeste draadloze oortjes ondersteunen, waardoor ze goed zouden klinken als ze gehuwd worden met een iPhone. Android zit echter al een tijdje op een ander spoor: LDAC en aptX. Het eerste is een uitvinding van Sony, het tweede is van Qualcomm. Beide zitten sinds Android 10 ingebakken in het OS. De twee codecs werken altijd met een hoge bitrate en zijn betere algoritmes, waardoor ze automatisch goed klinken. Van aptX zijn er varianten, zoals aptX Adaptive, aptX Low Latency en aptX HD. Ten slotte zijn er ook nog zeldzamere codecs, zoals LHDC of HWA van Huawei of de Scalable Codec van Samsung. Het is eerlijk gezegd moeilijk te zeggen welke daarvan beter klinkt.

Overigens zijn alle codecs die tot nu aan bod kwamen lossy. Met andere woorden, bij het comprimeren gooien ze audiodata weg. Qualcomm heeft inmiddels een lossless Bluetooth-codec voorgesteld, die wordt ingebouwd in toekomstige Snapdragon-chipsets. Dit aptX Lossless zou echte cd-kwaliteit bieden. Er zijn echter amper TWS’en of andere hoofdtelefoons voorgesteld die deze codec ondersteunen – maar dat komt vast. De eerste waar we weet van hebben, is de NuraTrue Pro. Ook Bose heeft gehint dat er 'iets' zit aan te komen.

Accu: alleen luisteren of ook spreken, het maakt uit

Veel functies en een uitstekende geluidskwaliteit betekenen weinig, als je er maar een paar uur van kan genieten. Sommige oortjes moeten behoorlijk rap weer opladen, terwijl andere aanzienlijk langer meegaan. Daarbij spelen veel zaken een rol. Zoals de capaciteit van de accu, maar ook of je ruisonderdrukking aan of uit hebt staan. Of dat je alleen muziek luistert, of ook veel belt. 

Zeker oortjes met geavanceerde techniek om wind- en omgevingsgeluid bij spreken weg te filteren, hebben vaak een flink korter accuduur bij spraak dan bij luisteren. Al die rekenkracht vergt energie. Over het algemeen geven fabrikanten de werkingsduur op bij gewoon luisteren, zonder ruisonderdrukking. Optimistische inschattingen dus. Je moet in de specificaties duiken, om de accuduur te achterhalen bij intensiever gebruik.

Pluspunt is dat de opgegeven werktijd doorgaans wel aardig klopt. 

Extra’s die het verschil maken

Er zijn bij draadloze oortjes niet zoveel extra functies die echt waardevol zijn. Toch zijn er een paar zaken die best wel interessant zijn, naargelang je situatie. Dat je een case supersnel of draadloos kunt opladen is bijvoorbeeld mooi meegenomen. Bij een aantal oortjes kun je de accu van de toestellen op korte tijd aanvullen om weer een tijdje te luisteren. Dat lijkt ons vooral nuttig als je de TWS’en heel de dag draagt op kantoor en even tijdens de lunch wat batterijduur wil bijtanken. Ook bij een lange vlucht is het fijn als de oortjes snel laden, zodat je snel het geluid van de vliegtuigmotoren weer kunt tegengaan met ruisonderdrukking.

In de bijhorende app zul je vaak nog wat functies vinden. Een equalizer om de sound naar smaak bij te regelen (handmatig of via presets) is wel leuk om te hebben. Soms vind je zelfs een gehoortest in de app, die dan het afgespeelde geluid zal bijregelen om frequenties die je minder goed hoort te versterken. Een leuk idee, gegeven dat iedereen – ja, jij ook – een stukje gehoor verliest vanaf zijn 18^e jaar. Meestal is dat echter enkel merkbaar vanaf 40-50 jaar.

De featurekoning is ongetwijfeld Sony, die bij elke nieuwe TWS weer een functie vindt om toe te voegen aan hun Headphones-app. Er is echter een tendens bij Sony en anderen om bepaalde functies enkel toegankelijk te maken als je inlogt met een account. Dat hoeft echt niet.

Ten slotte, als er zoiets zou bestaan als een herstellingsindex, dan zouden TWS’en meestal een lage score krijgen. De batterij vervangen, een nieuwe case vastkrijgen of zelfs een vervangoortje bestellen is doorgaans niet mogelijk. En dat is wel heel spijtig. Het betekent dat draadloze oortjes na een jaar of drie, wanneer de ingebouwde accu weinig capaciteit meer vasthoudt, naar het recyclecentrum moeten.

Lees ons TWS dossier voor testresultaten en beoordelingen van vele draadloze oordopjes