Boeken en lange documenten lezen prettiger op e-reader dan op een tablet, laptop of smartphone. Dat heeft alles te maken met het bijzondere scherm van e-readers. Op deze pagina van TechFi lees je alles over e-readers.
Een e-reader is een bijzonder apparaat, omdat het géén alleskunner is. E-readers, ook wel e-book readers, zijn goed in één ding: tekst weergeven. Lezen op een e-reader lijkt op lezen op papier: een bewezen techniek, zeg maar. Een E-ink display, zoals het scherm van een e-reader heet, heeft een scherpe weergave en is uitstekend leesbaar in daglicht. Ook in fel zonlicht, waar de meeste smartphones, tablets en laptops het laten afweten.
De keerzijde van E-ink is dat het niet geschikt is om bewegende beelden weer te geven. Geen video, en al helemaal geen games. De meeste e-readers hebben niet eens een kleurenscherm: ze zijn zwart-wit.
De techniek van het scherm van een e-reader wordt vaak E-ink genoemd. Eigenlijk is dat de naam van de fabrikant van deze techniek. De officiële naam is een elektrophoretisch scherm. Simpel uitgelegd bestaat zo'n scherm uit twee laagjes, met daartussen elektrisch geladen bolletjes in vloeistof. Die bolletjes zijn aan een kant zwart, aan een kant wit. Door er een elektrisch stroompje doorheen te laten lopen, kunnen de bolletjes draaien. Afhankelijk van het stroompje is dat met de witte of de zwarte kant naar boven. Samen vormen de bolletjes letters. Door ze slim te combineren kan een beperkt aantal grijstinten getoond worden. Daarmee kan een e-reader ook afbeeldingen tonen, al zien die er wat primitief uit.
Vrijwel alle e-ink schermen zijn afkomstig van dezelfde fabrikant, E Ink. In de loop der jaren zijn de schermen langzaam verbeterd. De resolutie (het aantal beeldpunten) nam toe, van 600x800 in de eerste generatie tot 1072x1440 in recente modellen. Daarmee nam de scherpte toe van zo'n 166 ppi naar 300 ppi. Dat is vergelijkbaar met een kwaliteitsverschil tussen een krant of goedkope pocket en een luxe tijdschrift. Ook het contrast verbeterde: zwart werd wat zwarter, het omliggende grijs (het is niet echt wit) werd lichter van kleur.
De meeste e-readers hebben een scherm met een diagonaal van 6-inch (15,2 cm) en een beeldverhouding van 3:4 (horizontaal/verticaal). Een aantal luxere modellen heeft een diagonaal van 7, 8 of zelfs 10 inch (17,8, 20,3 of 25,5 cm). Die zijn wel aanmerkelijk duurder.
Oudere e-readers hebben een zogeheten E Ink VizPlex scherm. Ook modellen met E Ink Pearl zijn inmiddels verouderd. De nieuwere e-readers hebben een E Ink Carta scherm. De modernste daarvan is E Ink Carta HD 1200. Er is ook een kleurenscherm van E Ink voor e-readers, Kaleido.
Voor een productgroep die relatief weinig veranderd is sinds deze rond 2008 op de markt kwam, is deze ook weinig in prijs gedaald.Dat, terwijl e-readers eerder minder dan meer functies hebben gekregen. De eerste generatie kon vaak nog muziek afspelen en had een geheugenkaartlezer om de opslag uit te breiden. Tegenwoordig zijn die zaken uitzonderlijk. Waarom dan toch relatief prijzig?
De simpelste verklaring is dat er maar één fabrikant is die op grote schaal e-ink displays maakt, E Ink zelf. Bij gebrek aan concurrentie is er weinig motivatie om de prijzen te verlagen. Daar komt echter ook bij, dat e-readers maar een kleine toepassing zijn voor deze technologie. E-ink schermpjes vinden in kleinere versies gretig aftrek bij winkels: kijk maar eens goed naar de prijskaartjes bij je supermarkt. Vrijwel elke grotere keten is overgestapt op digitale e-ink bordjes. Die zijn op afstand van nieuwe informatie te voorzien. Kortom, E Ink heeft genoeg klandizie, e-readers zijn bijvangst. Daar komt bij dat ook het aantal aanbieders van e-reader is afgenomen, waardoor ook daar weinig reden is voor onderlinge concurrentie.
In Nederland zijn er feitelijk nog maar twee grote aanbieders van e-readers. Dat zijn Amazon, met zijn Kindle readers, en Kobo, met, nou ja, de Kobo readers. Kobo heeft in Nederland een samenwerking met Bol.com: je kan boeken bij Bol.com direct vanaf een Kobo reader kopen. Amazon biedt eenzelfde mogelijkheid met de eigen winkel. Helaas zijn aangeschafte boeken niet (eenvoudig) uitwisselbaar. Amazon gebruikt een eigen bestandsformaat (mobi), Kobo gebruikt ePub, dat ook breder wordt ondersteund.
Daarnaast zijn er nog een paar kleine aanbieders. In Nederland treffen we de Pocketbook readers aan, relatief veelzijdige apparaten die wat meer mogelijkheden bieden dan de twee grote merken, maar niet samenwerkt met een boekwinkel. Dan is er nog Tolino, een Duits merk, dat hier samenwerkt met boekwinkelketen Libris.
