FiiO DM13 review: nostalgische discman met Bluetooth

Tussen het tijdperk van de iconische Walkmans en het moment dat Creative (en in hun voetspoor, Apple) bedacht dat mp3's heel handig waren om overal muziek te luisteren, was er een overgangsperiode. Een tijd waarin we luisterden naar gedigitaliseerde muziek, maar dan op schijfjes. Nog vóór MiniDiscs waren dat 'gewone' cd's. Heel praktisch waren die Sony Discmans en daarvan afgeleide apparaten niet. Zeker de eerste en goedkopere modellen hadden last van haperen en overslaan. Ook hielden ze het niet heel lang uit op een stel batterijen. Geen producten om nostalgisch naar terug te kijken? Wél volgens het Chinese FiiO! De FiiO DM13 is een draagbare cd-speler die rechtstreeks geïnspireerd is door het tijdvak waar we het over hebben. 

Met zijn platte vorm doet hij denken aan de spelers van weleer, maar het is zeker niet alleen een hommage aan een vervlogen tijdperk. Dit toestel komt met een reeks functies die méér mogelijk maken dan de draagbare cd-speler die misschien nog ergens in een la ligt te verstoffen.

Een belangrijke daarvan is de Bluetooth-verbinding. Je kan daarmee zonder kabel muziek rechtstreeks van de FiiO DM13 naar een draadloze over-ear of in-ear hoofdtelefoon sturen. Dat kan bovendien met meer dan alleen standaard codecs. FiiO voorziet ook in aptX HD (maar niet aptX Lossless). Wil je liever een bekabelde hoofdtelefoon gebruiken? Dan is er vooraan een klassieke 3,5-mm aansluiting én een gebalanceerde 4,4-mm Pentaconn – een stekker die je meestal gebruik op betere over-ears, onder meer van Sennheiser. Ook zou je de DM13 moeten kunnen gebruiken om cd’s naar opslag te rippen. En dit alles voor 169 euro, wat toch niet exorbitant kan genoemd worden. Reden genoeg om de cd-verzameling uit de kast te halen!

Wat is FiiO en hoe past de DM13 in het assortiment?

FiiO is een merk dat, net als enkele Chinese rivalen, zoals Shanling en SMSL, waanzinnig veel producten uitbrengt. Elk jaar verschijnen er wel nieuwe audiogadgets waarop de merknaam ‘FiiO’ prijkt. In het verleden associeerde ik de naam vooral met draagbare muziekspelers, die tegenwoordig met name in Azië nog altijd Een Ding zijn, vooral bij meer audiofiele mobiele luisteraars. Ook specialiseert het al een tijd in Bluetooth-accessoires, om bijvoorbeeld muziek van je smartphone in hogere kwaliteit naar een hoofdtelefoon te sturen.

Inmiddels is het assortiment van het merk aanzienlijk breder. Hoofdtelefoons, speakers en enkele zeer opmerkelijke ‘desktop’-audioproducten hebben het merk veel aandacht bezorgd, met name bij YouTubers en op fora. Desktop is in dit geval trouwens een soort audiocodewoord voor relatief compacte toestellen die je als (thuis)werker pakweg bij (maar niet per se mét) een computer zou gebruiken.

De FiiO DM13 zit in die 'desktop' hoek, maar is dankzij een ingebouwde accu ook echt bedoeld voor gebruik onderweg. De oplaadbare accu gaat daarbij een geschatte tien uur mee. Gebruik je de FiiO-speler in een vaste opstelling, dan kun je er ook voor kiezen om het direct usb-stroom te voeden, zodat de accukwaliteit op peil blijft.  

Nostalgietrip: het waarom van audio CD's

Maar wacht eens even: waarom zou je überhaupt weer naar muziek-cd's willen luisteren? In tegenstelling tot bij vinyl is het moeilijk zeggen of er echt sprake is van een cd-revival, maar er is cijfermateriaal dat er wijst dat de jarenlange terugval van de cd-verkoop aan het keren is. Is het een geval van streaming fatigue, een verlangen naar iets tastbaars qua media, of het feit dat cd zeer goede kwaliteit biedt en tweedehands spotgoedkoop te vinden is? Misschien wel alle drie van die dingen.

De nostalgietrip bij FiiO stopt niet enkel aan de DM13-halte. De speler past in een heuse familie van producten van FiiO. Het merk bracht recent ook de CP13 uit. Deze hommage aan de Walkman mikt onbeschaamd op mensen die hunkeren naar tapes uit de jaren tachtig en negentig. Maar misschien ook op lui die naar de Guardians of the Galaxy-films keken en zin kregen in zo’n toestel. Er zijn zelfs weer aardig wat (indie)bands die hun releases opnieuw op zo’n tape uitbrengen. Eerlijk gezegd: je doet het dan echt voor de ervaring, want cassettes klinken als je streaming en cd’s gewoon bent waarschijnlijk niet bepaald hi-fidelity in de oren.

Een belangrijk verschil tussen de CP13 en de DM13 is, dat de eerste een volledig analoog apparaat is. Het verschilt in dat opzicht niet van de draagbare cassettespelers van weleer. De FiiO DM13 is met zijn Bluetooth-verbinding en usb-aansluiting toch wat anders, reden om dit apparaat wél op TechFi te bespreken.

Design van de FiiO DM13: een paar cd-doosjes groot

De FiiO DM13 is een klein mirakel van miniaturisatie. Het is niet veel groter dan een cd zelf. De voetafdruk van 14,4 x 13,7 cm maakt het toestel slechts iets groter dan een typisch cd-doosje. Qua dikte moet je dan denken aan twee tot drie stuks. Ondanks de relatief lage prijs is het een goed gebouwd ding. De behuizing is grotendeels uit metaal en mag gerust het etiket ‘degelijk’ dragen. De DM13 komt in het zwart, wit of metaalgrijs, naast metallic rode en groene versies. Het is wel wat onduidelijk wanneer die meer kleurrijke edities opduiken. Vooralsnog zie je vooral de zwarte te koop aangeboden worden en ook ons testmodel heeft die kleur.

Het design van de DM13 is functioneel en klassiek. Het laden van een muziek-cd doe je door een schuifknop aan de zijkant te verplaatsen. De bovenkant blijkt dan een klep te zijn die opent. Het schijfje duw je op een centrale as, je sluit de klep en je bent klaar. Bovenaan vind je zeven drukknoppen waarmee je de muziek bedient. Dat zijn er best veel, maar dat heeft te maken met de vele mogelijkheden die de FiiO biedt. De volumeknoppen gebruik je bijvoorbeeld niet als je de DM13 als een cd-speler bij een versterker gebruikt, maar wel als je luistert via een hoofdtelefoon.

Een klein scherm dat veel te vertellen heeft

De voorkant is amper 2,7 cm hoog. Toch is er plaats gevonden voor een bescheiden display. Daarop zie je bij het afspelen van een schijf enkel het tracknummer en de afspeeltijd. Niet waanzinnig nuttig, maar misschien is het ook fijn om eens onthecht te worden van alle meta-informatie over artiesten en albums. Het scherm speelt ook een nuttige rol als je het verrassend groot aanbod van functies doorloopt. Daarover zo dadelijk meer, maar het is wel apart dat je dit alles doet via één toets, die ook nog eens vermomd is als de powerknop.

Deze knop gebruik je in de eerste plaats om aan te geven hoe je muziek uit de FiiO DM13 gaat sturen. Doe je dat via de hoofdtelefoonuitgangen of via de analoge uitgangen op de achterkant? Het verschil zit 'em daarbij dat de outputs aan de achterzijde bedoeld zijn om aan te sluiten op een aux-ingang (van bijvoorbeeld een soundbar) of de cinch-ingang van een versterker. Verrassend genoeg kun je dit ook gebalanceerd doen, een optie die meestal op high-end apparaten voorkomt, en in deze context weinig meerwaarde heeft. 

Als je beschikt over een kwalitatief betere versterker met digitale ingangen, is het een goed idee om de DM13 hier digitaal op aan te sluiten. Dat kan met een coaxiale kabel (hiervoor gebruik je een meegeleverde adapter) of optisch. Dan moet je wel investeren in een optische kabel met aan één kant een mini-Toslink-stekker. 

De FiiO DM13 in bedrijf: bepaald niet stil...

Totale stilte kun je zelden verwachten van een cd-speler, zeker bij een compact ding als de FiiO DM13. De betere high-end spelers hoor je amper draaien, omdat de eigenlijke drive diep in een behuizing vertoeft. Dat is bij een draagbare speler natuurlijk niet mogelijk. Maar ook voor zo'n apparaat maakt de DM13 toch echt wel wat lawaai. Tussen de tracks door hoor je de FiiO duidelijk rotatiegeluid maken. Dat hoor je nadrukkelijk niet via de speakers: het audiosignaal zelf is zuiver.

Het is echt de motor in de FiiO DM13 die je hoort wanneer de muziek wegvalt. Misschien niet heel storend, maar wel merkbaar. Vooral als je ’s avonds wat aandachtiger naar rustige nummers zit te luisteren. Bij sommige nummers op Stings laatste ‘The Bridge’, waren er momenten waarop de speler merkbaar aanwezig was.

... maar geen schokkende ervaringen

Eén minpunt aan de oude Discmans heeft FiiO trefzeker aangepakt: de schokgevoeligheid. Je kunt met de DM13 een sprintje trekken zonder dat de muziek begint te stokken. Zelfs als ik het toestel vastnam en er wild mee in de lucht wapperde bleef het rustig z’n ding doen. Een (zachte) val op een hoogpolige mat? De FiiO bleef gaan. Dit wel allemaal met de ESP-knop aan de achterzijde in de Aan-stand.

De fabrikant dekt zich in de handleiding wel in als het gaat om krassen die kunnen ontstaan door plotse bewegingen. Het schijfjes roteert immers met een hoge snelheid. Dat in combinatie met schokken kan zorgen voor krassen, zo waarschuwt de fabrikant. Beter neem je de FiiO DM13 dus niet mee bij het joggen.  

Luisteren zoals vroeger op de FiiO DM13

Zoals geschreven zijn er nogal wat gebruikscenario's voor de Fiio DM13. Een voor de handliggende - naast hem in je bovenmodale jaszak steken - is dat je de cd-speler aansluit op een versterker, receiver, soundbar of hifi-set. Daarbij kan je dus kiezen tussen een analoge en digitale aansluiting. Zonder al te diep op de verschillen in te gaan: bij een analoge aansluiting is de FiiO DM13 voor een groter stukje van audiokwaliteit verantwoordelijk, dan bij een digitale. In dit geval gebruikt het namelijk de ingebouwde, dubbel uitgevoerde dac ofwel digitaal-analoog converter. De combinatie met een WiiM Amp en een paar hoogwaardige Radiant Acoustics-speakers pakt prima uit. De rustige nummers die Sting heel mooi neerzet op het hierboven al aangehaalde 'The Bridge' klonken mooi in evenwicht, warm en aangenaam.

Toch blijkt een optische aansluiting bij deze combinatie nog beter dan een analoge kabel. Misschien omdat de dac in de WiiM Amp beter is, maar ook omdat die versterker een binnenkomend analoog signaal weer digitaliseert - en dat gebeurt niet met de beste kwaliteit in dit geval.

De hoofdtelefoonuitgang op de DM13 is bruikbaar, maar niet ongelooflijk goed. Het is wel een verrassend krachtige, waardoor je ook 'echte' hifi-koptelefoons, die lastiger zijn aan te sturen, kunt aansluiten. Het hangt een beetje van het geluidskarakter van de hoofdtelefoon af hoe goed dit zal klinken. Met de HiFiMan HE-R10D wordt de klassieke 'Moon Safari' schijf van Air wat té helder gepresenteerd. Deze hoofdtelefoon, met een eigen sloot nostalgie en een retro Sony-design met houten cups, kost officieel ongeveer zoveel als negen DM13's, maar is tegenwoordig ook voor aanzienlijk minder te vinden.

Op de laidback, warmere Denon AH-D7200 (circa 5 DM13's) klonk de FiiO dan weer meer ontspannen, maar er blijf wel wat vermoeiende hoog. Er zijn in deze prijscategorie zeker DAC/hoofdtelefoonversterkers te vinden die het beter doen - maar die hebben dan geen cd-spelerfunctie.

Het rippen is weinig nuttig

De usb-modus is niet echt goed gedocumenteerd in de DM13-handleiding. De tekst (en marketingfoto's van FiiO) stellen dat je het toestel aan een laptop kunt hangen om muziek te rippen. Ondanks alle pogingen met verschillende usb-kabels lukt dit niet. Niet op macOS- en niet op Windows-pc's. Ten slotte nog een laatste poging: zou de Eversolo DMP-A8-streamer de FiiO herkennen als externe cd-drive om muziek te rippen? Helaas, ook dit niet lukte niet.

Wat langer zoeken maakt duidelijk waarom. De DM13 presenteert zich niet als een usb-drive aan een computer (zodat je bijvoorbeeld muziek kunt rippen via iTunes), maar als en externe geluidskaart. Als je dus tracks van schijf naar pc wilt krijgen, moet je dus met een audioprogramma als Audacity aan de slag. Daarmee kan je dan de cd als bron selecteren en als het ware een opname maken. Rippen kan je dat niet noemen, je maakt geen bit-voor-bit kopie zoals je zou doen met een cd/dvd-rom drive en een programma als Exact Audio Copy. Daarmee is deze functie niet als nuttig te bestempelen.

Ook de modus waarbij de DM13 zelf muziek zou overzetten naar een aangesloten usb-schijf of -stick, kreeg ik niet aan de praat. Mocht je hopen op een firmware-update om de DM13 te laten werken als usb cd-drive: volgens een bericht van een FiiO-medewerker op een forum is dat iets voor een latere versie, niet voor dit toestel. 

Draadloos schijfjes luisteren met de FiiO DM13

Wat wél goed lukt, is luisteren via draadloze oordoppen. Ten minste, wanneer je de Bluetooth-hoofdtelefoon gekoppeld krijgt. Het is niet dat het heel lastig gaat, het is vooral een weinig transparant proces. De handleiding van FiiO is ook hiervoor weinig behulpzaam, net als bij de usb-modus. Je ziet op de DM13 wel een bericht 'pairing' en toen ik een Samsung Buds3 Pro in pairingmodus plaatste, raakten de twee toestellen uiteindelijk wel gekoppeld. Dat leek een semi-automatisch proces, er is niet echt een manier hoe je door een lijst van Bluetooth-apparaten kunt scrollen en de juiste selecteren. Het voelde aan als toeval dat het gelukt was. Dat gezegde zijnde, lukte het wel om meerdere draadloze oortjes te koppelen. Toen we er eentje weer verwijderden, bleek het wel onmogelijk om deze opnieuw toe te voegen...

Wanneer je een verbinding hebt, zie je op de display netjes welke codec er gebruikt werd. Bij de Samsungs was dat SBC, bij een Bowers & Wilkins Pi8 werd aptX HD gekozen. Bij beide klonk 'Kid A' van Radiohead helemaal prima. Het heeft zeker iets om 'makkelijk' naar cd's te luisteren via oortjes. Los van het koppelen, is de DM13 een mooie manier om even in de zetel die oude cd-collectie weer te beluisteren, zonder bezig te zijn met kabels en uitgebreide audio-installaties. 'Moon Safari' klonk via deze weg bovendien ook beter dan via de hoofdtelefoonuitgang. Een fijne functie!

De DM13 laat je echt de kwaliteit van die cd's proeven. Is dat een groot verschil met streaming? Dat hangt onder meer af van hoe je Spotify (of een andere dienst hebt ingesteld). Bij audiostreamingkwaliteit Laag of Normaal valt het verschil wel op, als je in een rustige omgeving kritisch luistert en je gebruikt een hoofdtelefoon die voldoende detail blootstelt. Veel mitsen en maren dus, maar dan heb je ook nog het voordeel dat de DM13 volledig offline is en je niet lastig valt met notificaties. 

Conclusie

Gegeven de prijs is de FiiO DM13 eigenlijk een no-brainer als je nog eens hunkert naar het afspelen van de muziek-cd’s. De geboden geluidskwaliteit is puik. Het klinkt prima, al zal een hifi-component zoals een Denon DCD-600NE of Marantz CD60S je meer bieden op dit vlak. Je betaalt dan wel een veelvoud van wat je voor de FiiO DM13 overhandigt. Het kleine formaat en bescheiden prijskaartje, plus de uitgebreide aansluitmogelijkheden maken de DM13 een interessante manier om het afspelen van muziek-cd’s toe te voegen aan je Sonos Amp, WiiM Amp of zelfs soundbar. Vergelijk dan wel eens de analoge kabel met een digitale verbinding, als het kan. 

Het leuke aan de DM13 is bovendien dat je hem ook echt mobiel kunt gebruiken. Luisterend via een Bluetooth-hoofdtelefoon krijg je die cd-kwaliteit echt aangeleverd. De ingebouwde hoofdtelefoonuitgangen zijn niet spectaculair goed, maar volstaan wel. Dat het beloofde rippen niet werkt - op z'n best kan je kopiëren, wat echt iets anders is - valt tegen, maar is niet de hoofdreden om dit apparaat te kopen.

Dat is om échte cd-kwaliteit te ervaren, terwijl je loskoppelt van streaming diensten én van bedrade hoofdtelefoons. Die ervaring levert de FiiO DM13 ontegenzeggelijk op uitstekende wijze. Voor de vraagprijs is het ronduit een aanrader, als je dat zelf ook eens wilt meemaken.

FiiO DM13