ROG Xbox Ally komt 16 oktober in twee uitvoeringen

De diverse handheld pc's die in navolging van de Steam Deck geïntroduceerd werden, hadden allemaal hetzelfde probleem: Windows 11 leent zich niet voor een klein beeldscherm zonder muis- en toetsenbordinvoer. Asus maakte sinds de introductie van de eerste ROG Ally de nodige verbeteringen aan de eigen Armoury Crate schil, maar er was maar één partij die in de positie om de uitdaging op te lossen: Microsoft. Dat komt nu met een interface die wél geschikt is voor pc consoles, onder de Xbox vlag. De eerste apparaten hiermee worden de ROG Xbox Ally en de ROG Xbox Ally X van Asus. We konden er even mee spelen op Gamescom en kunnen amper wachten tot we er echt mee aan de slag kunnen.

Alles is een Xbox: waarom duurde dit zo lang?

Microsoft heeft al heel wat jaren een prima grafische interface voor de eigen Xbox consoles, maar was tot er dusver wars van die op andere apparaten beschikbaar te stellen. Mogelijk omdat die dan marktaandeel van de consoles zouden kannibaliseren? Nu komt het toch zover, dus de vraag is waarom het zo lang heeft geduurd. Dat vergt enige speculatie, want niemand die het weet zal hier officieel een antwoord op geven. Een voor de hand liggende reden lijkt te zijn, dat Microsofts lange termijn strategie voor gaming vruchten begint af te werpen.

Die strategie is er al een tijdje niet meer op gericht om de grootste speler te zijn in de game consolemarkt. Hoewel de Xbox X|S het niet onverdienstelijk doet, blijven de verkopen achter bij de PlayStation 5. Iets vergelijkbaars was zichtbaar met voorganger Xbox One en de PS4. Microsofts aanvankelijke opzet om die console tot een soort centrum van de huiskamer te maken, voor allerlei toepassingen waaronder gamen, mislukte falikant. De meer op gaming gerichte Xbox One X en One S konden dat niet verhelpen.

Sindsdien heeft het bedrijf het roer omgegooid. De focus is verschoven van zoveel mogelijk 'exclusives' om mensen naar de consoles te lokken, naar een zo groot mogelijk spellenaanbod in abonnementsvorm. De diverse varianten van Game Pass bieden voor een bescheiden bedrag toegang tot een fikse game catalogus. Zowel voor Xbox als PC. Met apps, inmiddels beschikbaar bij diverse grote tv-merken, zette het de stap naar game streaming. Opeens had je geen duur apparaat meer nodig om games in hoge kwaliteit te spelen. Inmiddels is het motto: 'this is an Xbox' op zoveel mogelijk apparaten - smartphones, tablets, televisies. Alles met een scherm en wat rekenkracht om de app te draaien.

Daarmee was de stap naar handheld pc's een logische. Door die apparaten écht te gaan ondersteunen en niet alleen schoorvoetend (eigenlijk 'mag' Windows 11 niet eens geleverd worden op producten met zo'n klein scherm), voegt Microsoft simpelweg nog een categorie toe aan het 'dit is een Xbox' fenomeen. Tegelijkertijd biedt het zo een potentieel sterk antwoord op de Steam Deck, want de ROG Xbox Ally apparaten zijn niet beperkt in welke game stores erop mogen draaien. Naast Game Pass kan je net zo makkelijk Steam, Epic, GOG, Ubisoft Connect en wat dies meer zij installeren. Op een Steam Deck kan dat alleen met de nodige handgrepen en ingewikkelde tutorials.

Wat gaan de Xbox handhelds brengen?

Veel is nog onbekend over de Xbox handhelds, maar in gesprek bij Asus vernamen we wel al de nodige interessante zaken. Zo gaat Microsoft een certificeringsprogramma opzetten voor games. Daarin zullen twee klassementen bestaan: 'werkt ok' en 'werkt goed'. In de eerste categorie kan het zijn dat bepaalde game-elementen niet optimaal getoond worden, zoals een minder leesbare HUD in een game; of je moet nog wat priegelen met aanpassen van de bediening aan een controller. Maar hardwaretechnisch moet de titel draaien. De tweede categorie werkt gewoon naar behoren, met goede prestaties en leesbare, goed schalende beeldelementen, en goed werkende bediening. 

Microsoft gaat hiervoor niet alleen samenwerken voor moderne, recente titels, maar ontwikkelaars ook aansporen om bestaande titels te certificeren. Bijvoorbeeld door die titels vervolgens te promoten op het home-scherm van de consoles of in de game store, of er aparte promoties voor te maken. 

De vraag is hoe ontwikkelaars kunnen optimaliseren voor een bepaald prestatieniveau. Dat is en blijft een grote aantrekkingskracht van 'echte' consoles, die allemaal dezelfde hardware hebben. De Xbox en Playstation delen zelfs al twee generaties hun architectuur, al zijn er verschillen op accenten. Met pc handhelds gaat dat al snel uiteenlopen. Toch zijn er genoeg overeenkomsten dat de uitdaging vooralsnog binnen de perken blijft: het aantal variabelen is veel kleiner dan op laptops of desktops. Zo draait het overgrote deel op een processor (en geïntegreerde videokaart) van AMD, een enkele uitzondering daargelaten.

ROG Xbox Ally: geoptimaliseerd voor 30 fps

Dat brengt ons op de ROG Xbox Ally en Ally X. Hoewel de namen sterk lijken op de bestaande modellen, zijn het wel degelijk nieuw ontworpen apparaten. Dat is ook direct zichtbaar, want beide hebben nu aan weerszijden een soort controller-achtige handvatten. Het gewicht is wat hoger vergeleken met de eerste Ally. Die woog 608 gram, de Xbox Ally komt op 670 gram.

De ROG Xbox Ally is van de twee de eenvoudigere en goedkopere versie. Deze is geoptimaliseerd om een consistente snelheid van zo'n 30 beelden per seconde te bieden. Daarvoor heeft het de AMD Ryzen Z2 A processor aan boord. Dat is overigens een minder krachtig exemplaar dan in de originele Ally zat: de Z1 Extreme is gebaseerd op de Zen 4-architectuur; de Z2 A gebruikt de inmiddels oudere Zen 2-architectuur. Gelijk gebleven is het aantal rekenkernen: 4 stuks, die elk twee taken kunnen afwerken. De ingebouwde videokaart is gebaseerde op de RDNA 2-architectuur, geïntroduceerd in 2020. Ter vergelijking, de Z1 Extreme gebruikte RDNA 3.

De Z2 A is feitelijk dezelfde chip als in de Steam Deck zit. Qua prestaties zal de Xbox Ally de originele Ally dan ook niet bijbenen, maar dat apparaat was topzwaar: het had niet genoeg accucapaciteit om z'n potentieel te benutten. Die accu is bij de ROG Xbox Ally een stuk groter, met een capaciteit van 60 Wh. Dat is 1,5x zoveel als de 40 Wh van de originele Ally. Samen met een - vermoedelijk, hopelijk - zuiniger processor moet dit apparaat meer een "Steam Deck ervaring" geven qua prestaties én accuduur.   

De ROG Xbox Ally combineert de processor met 16 gigabyte relatief snel lpddr5x-6400 geheugen, net als bij de eerste Ally. Ook is er weer een 512 GB ssd aanwezig, maar dat is wel een standaardformaat 2280-exemplaar. Daarmee is het eenvoudiger op te waarderen, wat Asus dan ook benadrukt. Het beeldscherm is onveranderd, een 7 inch (17,8 cm) ips-exemplaar dat 120 beelden per seconde kan tonen. Een klein, maar niet onbelangrijk ander verschil met de 'gewone' Ally betreft de aansluitingen: de Xbox Ally heeft twee usb-c-poorten, de eerste had er eentje (en een speciale aansluiting voor een externe videokaart die niemand kocht).

ROG Xbox Ally X: voor de veeleisende gamer onderweg

Wie deze specs toch wat bleek vindt afsteken bij de sindsdien geïntroduceerde ROG Ally X, wordt bediend met de... ROG Xbox Ally X. De naam lijkt erop, maar dit is wel een apparaat van een ander kaliber. De originele Ally X verbeterde de 'gewone' Ally op veel punten, maar had dezelfde processor. Het is precies dat aspect dat bij het nieuwe model anders is, naast het design. De ROG Xbox Ally X krijgt een AMD Ryzen AI Z2 Extreme processor. Al lijkt die naam sterk op die van de reguliere Xbox Ally, schijn bedriegt. 

De Ryzen Z2 Extreme heeft om te beginnen niet vier, maar acht rekenkernen. Die zijn bovendien gebaseerd op de veel recentere Zen 5-architectuur. Daarbij moet wel vermeld worden dat slechts drie hiervan 'volwaardige', grote kernen zijn en de andere vijf zogeheten Zen5c cores - maar het verschil tussen die zit voornamelijk in kloksnelheid en cache-geheugen. Qua functionaliteit zijn ze volwaardig. Bovendien kunnen alle van de rekenkernen twee taken per kloktik afhandelen, voor 16 threads in totaal. De videokaart is bovendien gebaseerd op rdna 3.5, met een aanzienlijk hogere snelheid.

Daar komt bij, dat deze chip beschikt over een npu (vandaar het 'AI' in de naam). Die moet upscaling via Windows ('Auto SR') versnellen, waarbij de videokaart op een lagere interne resolutie rendert en de upscaling met AI er weer een scherp plaatje van maakt. AMD heeft daarvoor uiteraard FSR, dat ook beschikbaar is op de 'gewone' Xbox Ally, maar het kan allicht efficiënter en dus zuiniger gaan op de Xbox Ally X. Bovendien voorziet Asus de ROG Xbox Ally X van 24 GB werkgeheugen op een snelheid van 8000 MT/s, wat ook de videoprestaties positief beïnvloedt. Deze versie van de handheld moet dan ook 60 fps als consistent doel hebben, en hogere snelheden zullen in geselecteerde titels zeker mogelijk zijn. 

Op andere vlakken is het verschil  tussen de nieuwe en de vorige Ally X dan weer kleiner. Afgezien van de handgrepen lijken de twee meer op elkaar, met een maar iets hoger gewicht (715 g vs 678 g), een 1 TB ssd en een 80 wattuur accu. 

Hands-on met de ROG Xbox Ally X

Tijdens Gamescom had ik de kans om - na een slordige 45 minuten wachten - tien minuutjes met de nieuwe console te spelen op de stand van Xbox. Asus zelf bood nog tal van demo's op de eigen booth, maar bij Xbox was exclusief Silksong beschikbaar. Deze langverwachte opvolger van Hollow Knight komt (ook) naar Xbox (en Switch 2 en PlayStation) en hoewel ik zelden tijd heb om te gamen, leek dit me een mooi moment om de nieuwe titel even te zien op het platform waarop ik 'm hoop te gaan spelen. En daarbij direct even kennis te maken met de ROG Xbox Ally X.

Dat laatste is voor dit artikel uiteraard relevanter. Het was lastig om het gewicht van de console in te schatten op de beurs, waar de apparaten aan de ketting liggen. Maar de nieuwe handgrepen zijn een verbetering, ze liggen erg prettig in de hand. Op zaken als knopgevoel gaan we in de review wel in, maar daarbij viel in elk geval niets negatief op. Het scherm blijft aangenaam helder en kleurrijk. Oled zou mooi zijn, maar hoge kosten met zich meebrengen. Bovendien is dat door de lagere helderheid minder optimaal voor gaming buiten de deur.

De nieuwe interface oogt zeer bruikbaar, met een logische indeling en snelle reactie op commando's. Er was niet genoeg tijd om diepgravend door menu's te bladeren (de Silksong demo units waren helemaal afgegrendeld, maar ik mocht even meekijken bij de meer toegankelijke apparaten met andere demo's). Met vier geïnstalleerde titels was het ook nog niet inzichtelijk hoe verschillende game stores met elkaar samenwerken of hoe games onafhankelijk daarvan in een overzicht gezet worden. Wat het bovenal niet was, was gepriegel op een Windows 11 desktop op zoek naar een muisaanwijzer. Missie al geslaagd. 

Prijzen en beschikbaarheid

Asus wil nadrukkelijk niets melden over prijzen van de twee apparaten. Maar tussen de regels door begrepen we dat de Xbox Ally X 'competitief met de Steam Deck' moet zijn. We gokken zo tussen de 650 en 750 euro. De ROG Xbox Ally X zal 'vergelijkbaar met de Ally X' kosten, dus denkelijk tussen de 899 en 999 euro. Dat is nadrukkelijk een educated guess van onze kant en niet gebaseerd op informatie van Asus. Het goede nieuws is dat we niet heel lang meer hoeven te wachten, want de consoles moeten 16 oktober in de winkel liggen. Vermoedelijk volgt daarvoor nog een pre-order periode.