Samsung 9100 Pro 8TB review: de eerste 8 terabyte PCI-Express 5.0 SSD is een snelle

Eerder dit jaar introduceerde Samsung de 9100 Pro, de eerste 'echte' pci-expresss 5.0 ssd van de Koreaanse fabrikant. Anders dan de eerdere 990 EVO (Plus) modellen beschikt de 9100 Pro over vier zogeheten lanes, waarmee een theoretische bandbreedte van 14 gigabyte per seconde haalbaar is. Ging het in maart nog om uitvoeringen met 1, 2 en 4 terabyte aan capaciteit, nu is ook de 8TB-uitvoering beschikbaar. We testten de Samsung 9100 Pro 8TB om te zien of deze dezelfde hoge prestaties van de kleinere modellen levert. Dat is het geval, maar interessanter is het om te zien wat je aan zo'n grote disk hebt.

Samsung 9100 Pro 8TB: de harde schijf uitzwaaien?

Hoeveel opslagruimte je nodig hebt, hangt sterk af van wat je met je pc of laptop doet. Zeker nu we muziek, films en series vooral via cloud-diensten beluisteren en bekijken, is er minder noodzaak aan veel lokale opslag. Voor tekstverwerken en doorsnee kantoortaken is 512 GB al gauw voldoende. Wel is wat meer aan te raden met het oog op de toekomst. In de loop der tijd vult opslag zich met tijdelijke- en installatiebestanden. Het is een gedoe om die steeds op te ruimen, en vervelend als je een grote Windows update niet kan uitvoeren, omdat je eerst ruimte moet vrijmaken. 

Dat hoeft ook niet enorm in de papieren te lopen, want laptops met 1 terabyte aan opslag zijn niet extreem duur meer. Losse ssd's met die capaciteit heb je vanaf pakweg 50 euro, waarbij het nu gangbare m.2-formaat een paar euro meer kost dan de oude 2,5-inch standaard. Mocht je zo'n losse ssd kopen als upgrade, dan kan je beter voor een 2TB-exemplaar gaan. Die zijn per gigabyte nog wat voordeliger, en dan ben je er zeker van dat je weer even vooruit kan.

Méér dan 2TB is, in elk geval bij m.2 ssd's, vaak een duurdere aangelegenheid. Dat komt doordat de hiervoor vereiste chips met een hoge dichtheid aan transistors geavanceerder en daardoor relatief duurder zijn. Het roept de vraag op waarom je daarin zou investeren. Kortweg: als je veel moderne games speelt, of als je digitaal creatief werk doet: je bent fotograaf, videograaf, programmeur, 3D-modelleur, etc. Of je doet die zaken als hobby, dat kan natuurlijk ook. 

Videobestanden, zeker ongecomprimeerde in hdr met 10-bit of hogere kleurdiepte, zijn ware ruimtevreters. Een uur 4K video in H.265 formaat vergt al tegen de 10 GB. Maar ook digitale negatieven (raw-bestanden), of grote bibliotheken voor ontwikkelaars kunnen veel en snel ruimte opsouperen. Moderne games zijn misschien nog wel het ergste, met titels die 100 gigabyte of meer per stuk vragen. Als je niet continu aan het (de)installeren wilt, is veel osplag wenselijk. Al deze toepassingen profiteren ook van de snelheid die ssd's bieden: met name de (in)laadtijd is vele malen korter, dan als je gebruik maakt van een harde schijf.

Met de komst van 8TB ssd's als de Samsung 9100 Pro 8TB is er steeds minder noodzaak om harde schijven in een desktop-pc te bouwen. Alleen als back-up en 'tweederangs' archiefopslag kan het zinvol zijn, bijvoorbeeld om oude projecten te bewaren die je wel nog bij de hand wilt hebben. Mag het ook iets langer duren, dan is een nas-opslag veiliger en zuiniger.

Samsung 9100 Pro 8TB:  stevig aan de prijs - met reden

Het is een beetje een gegeven: bij introductie zijn Samsung ssd's stevig aan de prijs. Dat maakt ze lastig te beoordelen op dat moment, want de concurrentie is vaak goedkoper, terwijl - eerlijk is eerlijk - het prestatieniveau, zeker aan de top van de markt, dicht bij elkaar ligt. Tegelijkertijd is het ook een gegeven dat die prijs vrij snel daalt. Hoe snel dat zal gaan bij de Samsung 9100 Pro 8TB staat te bezien. Deze gebruikt state of the art chips en - dat moet gezegd worden - kent op dit moment géén concurrentie. Wil je 8 terabyte m.2 opslag én pci-express 5.0, dan is de keuze nu eenvoudig: Samsung 9100 Pro 8TB. 

Kijk je naar pci-express 4.0 ssd's, dan zijn er concurrenten al vanaf zo'n 600 à 650 euro. Wel ligt het prijsniveau overwegend eerder rond de 900 à 1000 euro. En we benadrukken het nog maar eens: geen van die modellen zijn pci-express 5.0- ssd's. De enige 8TB ssd die 14 GB/s belooft van dit moment is de Samsung 9100 Pro 8TB. Dat maakt hem uniek en daardoor kan Samsung ook een stevige prijs vragen. Te weten 1040 euro voor het model zonder koellichaam, en afgerond 1070 euro voor het model met. 

Zoals Samsung zelf aangeeft, kan je daar pakweg 80 populaire games op installeren (uitgaande van een Steam-overzicht met populaire games van 2024, met een gemiddelde grootte van bijna 91 GB). Of ruim 60 uur aan ProRes 4K video in zeer hoge bitrate. 

Voor je investering krijg je een m.2 latje van het bekende 8cm-formaat, met zowel aan de voor- als achterzijde geheugenchips. Dat laatste lijkt een consequentie te hebben voor de prestaties, waarover verderop meer.

De meerwaarde van PCI-Express 5.0

Zoals altijd hebben we de ssd getest in zowel een pci-express 5.0 sleuf, als in een pci-express 4.0 sleuf. In het laatste geval is de maximale doorvoer ongeveer de helft van in het eerste. Dat is iets wat je voornamelijk zou merken als je hele grote bestanden kopieert van of naar de ssd, van een even snel opslagmedium. De doorvoersnelheid bij het uitlezen of wegschrijven van kleinere bestanden op willekeurige locaties (random read/write) is belangrijker, want dat speelt meer een rol bij zaken als het laden van games of het inladen van een Lightroom bibliotheek, bijvoorbeeld.

In zogenaamde synthetische benchmarks - in ons geval CrystalDiskMark - zijn die verschillen veel kleiner. De zogenaamde trace benchmarks (PCMark10, 3DMark Storage) laten meer verschil zien. Maar toch, als je inzoomt op de deelresultaten, zijn het vooral de simulaties van verplaatsen van grote bestanden die dat verschil verhogen. De Samsung 9100 Pro 8TB kan een zeer groot aantal input/output operations per second (iops) verwerken, maar de invloed van de interface lijkt daarop beperkt.

Dat is niet erg, want het maakt deze ssd ook een uitstekende keuze voor wie (nog) geen systeem met een pci-express 5.0 sleuf met 4 lanes of meer heeft. Zoals veel laptops. Gebruik in zo'n systeem zorgt vooral voor een fijne bonus als je dan grote hoeveelheden bestanden gaat verplaatsen. Dat gaat inderdaad (nog) veel sneller.

Testresultaten

Zoals altijd hebben we de Samsung 9100 Pro 8TB getest met zowel synthetische als trace benchmarks, zoals hierboven al gemeld. De resultaten vind je in de tabel bij dit artikel, hier houden we het op algemene observaties.

Voor deze test richtten we een nieuw testplatform in op basis van een Intel Core i9-14900K processor, ASUS ROG Maximum Z790 Formula moederbord en 32 GB Kingston Fury Renegade DDR5-7200 werkgeheugen. Het systeem draait op Windows 11 Pro en is geüpdatet naar de laatste versie op moment van schrijven. Bij het testen kwamen we er na de nodige hoofdbrekens achter dat Windows Update 24H2 Bitlocker afdwingt, wat effect heeft op de prestaties. Na dat teruggedraaid te hebben resteerde er niet genoeg tijd om alle aanwezige ssd's te testen, dus de focus lag op de 9100 Pro in diverse uitvoeringen.

Daarbij valt op dat de synthetische testresultaten nagenoeg gelijk zijn met de 2TB- en 4TB-uitvoeringen. Heel grof gezegd haal je met PCI-Express 5.0 rond de 8500-8700 MB/s in CrystalDiskMark, waarbij uiteraard de sequentiële tests de grootste getallen vertonen: de 14 GB/s wordt bij lezen overschreden en bij schrijven net niet aangetikt. De random read tests vallen lager uit, maar zijn nog altijd zeer hoog vergeleken met de oudere ssd's.

Bij de trace-tests, die daadwerkelijke applicaties simuleren, zien we wat anders. Zowel in 3DMark als in PCMark10 is de 8TB-versie wat minder snel dan de 2TB- en 4TB-uitvoeringen. Een nadere blik op de resultaten van die benchmarks laat wat hogere toegangstijden zien. Vermoedelijk zorgen de extra geheugenchips achterop de 8TB-editie voor een wat langer signaalpad, wat resulteert in enige vertraging. Is het een dramatisch verschil? Nee, als we alles middelen maakt het pakweg 150-200 MB/s uit - de Samsung 9100 Pro 8TB behaalt gemiddeld nog altijd ruim meer dan 1000 MB/s in deze tests. 

Conclusie

De Samsung 9100 Pro 8TB SSD is op dit moment een unicum. De combinatie van opslagcapaciteit en snelheid wordt vooralsnog door geen enkele concurrent geboden. Het maakt het eenvoudig een conclusie te trekken: heb je behoefte aan de hoogste snelheid en de hoogste capaciteit, dan moet je deze drive hebben. Net als de andere 9100 Pro's is en blijft het een uitstekende keuze.

Wel is daarbij enige nuance op zijn plaats. De 4TB-uitvoering van deze ssd is meetbaar (en in selecte scenario's allicht merkbaar) sneller, en koop je momenteel voor pakweg 420 à 450 euro. Heb je een modern moederbord met meerdere pci-e 5.0 m.2 sleuven, dan kan je aardig wat geld besparen door twee kleinere drives te kopen in plaats van één grote. Bovendien geeft dat meer zekerheid: hoewel ssd's doorgaans robuust zijn en Samsung 5 jaar garantie biedt, is de impact van een defecte drive zo minder groot. 

De tweede nuance betreft de meerwaarde van pci-express 5.0: die is er wel, maar in veel gebruiksscenario's ook weer niet enorm. Pci-e 4.0 ssd's met een capaciteit van 8TB zijn aanmerkelijk goedkoper te vinden. Wie vaak en veel werkt met grote bestanden, zal blij zijn met de extra snelheid. Doe je dat professioneel, dan is de meerprijs ook beter te verantwoorden. Particulieren doen er denkelijk goed aan even te wachten tot de prijzen wat nivelleren. 

Samsung 9100 Pro 8TB