Dit is Roon - en waarom de overname door Harman aandacht verdient

Met de aankoop van Roon krijgt Harman iets in handen dat buiten de wereld van de audioliefhebbers misschien minder bekend is, maar daarbinnen op handen wordt gedragen. Roon is software die een behoorlijke investering van de eindgebruiker vergt, los van een bovengemiddelde audio-installatie. Buiten het hifi-wereldje is het in 2015 opgerichte Roon dan ook nauwelijks bekend. Toch investeert Samsung-dochter Harman een onbekend bedrag om het kopen. Dat vraagt om enige uitleg.

Wat is Roon precies?

Roon omschrijven als een muziekspeler zou heel kort door de bocht zijn. Dat zou het doen klinken als een alternatief voor iets als VLC, MediaMonkey, Plex of de Music-app van Apple (het vroegere iTunes). Maar hoewel Roon van een afstand bekeken veel doet wat die toepassingen ook doen, dekt geen hiervan exact dezelfde lading.

Roon is dan ook niet enkel een speler-app. Het werkt via een model met een server (of Core), clients (de app op je mobiel toestel of computer) en met endpoints. Die ‘endpoints’ zijn audiotoestellen of speakers. Daarbij ondersteunt het heel veel merken en mogelijkheden, waarover verderop meer. Het kan draadloze speakers aansturen, maar ook actieve luidsprekers, versterkers, receivers en streamers over het netwerk. De software is ook voorzien op het aansturen van audiotoestellen die via USB op een computer zijn aangesloten, zoals een DAC/hoofdtelefoonversterker.

Het is zelfs mogelijk een Raspberry Pi als 'brug' naar een audiotoestel te configureren, wat handig is als het gaat om een apparaat zonder netwerkmogelijkheden. Ook oudere Squeezebox-toestellen kan Roon aansturen. Via een Rasberry Pi-extensie van een derde leverancier is het ten slotte mogelijk om apparaten via het DLNA-protocol van muziek te voorzien.

De serveruitvoering van Roon draait op een computer (Windows, macOS, Linux), NUC of een speciaal hiervoor ontworpen Nucleus-apparaat, dat Roon zelf levert. Deze server-toepassing vergt veel van de processor- en het werkgeheugen, zeker als je de ingebouwde DSP-mogelijkheden benut. Die zijn heel uitgebreid, gaande van parametrische equalizing tot kamerkalibratie. Omdat deze audiofuncties op de server draaien, kun je zo geavanceerde mogelijkheden toevoegen aan audiotoestellen die in de basis simpel opgebouwd zijn.

Vergeleken met een speler-app die eigen bestanden afspeelt of een app van een streamingdienst klinkt dat complex.  De doelstelling van de makers was echter tweeledig. In de eerste plaats het bieden van een zeer rijke gebruikservaring, die de muziekliefhebber terug zou brengen naar het gevoel van in een platenwinkel te staan. Inclusief zeer goed geïnformeerde verkoper achter de balie. De tweede doelstelling was het streamen van muziek in de hoogste kwaliteit naar audiotoestellen, onafhankelijk van merk of platform. De combinatie van die twee zaken vereist de ingewikkeldere aanpak, in elk geval volgens de makers.

Luisteren met (meta)data

Een van de zaken die Roon heel sterk maakt is het combineren van een eigen muziekcollectie met het aanbod van een streamingdienst, met als derde poot de integratie van rijke metadata afkomstig van verschillende bronnen. Hier zit al een verschil met andere apps, die bijvoorbeeld informatie over een artiest uit Wikipedia plukken. Roon zegt ook metadata te kopen van gesloten databases, volgens het bedrijf mede de hogere prijs van een maandelijkse (14,99 dollar), jaarlijkse (149,88 dollar) of levenslange Roon-licentie (829,99 dollar) moet verklaren. 

Die prijs komt dus nog bovenop de kostprijs van een streamingdienst. Op moment van schrijven kun je aan Roon enkel Tidal of Qobuz koppelen, twee duurdere diensten die audiofielen verkiezen vanwege het aanbod en de geboden kwaliteit. 

Door het combineren van je eigen collectie met het aanbod van een van deze streamingdiensten, kan Roon een betere ervaring bieden. Stel dat je op een NAS-systeem een aantal albums van Radiohead hebt staan en je koppelt Roon aan een streamingdienst, dan levert zoeken naar ‘Radiohead’ in de app een uitgebreider zoekresultaat op. Te beginnen met een biografie én een goed georganiseerd overzicht van wat die groep heeft gedaan, per album, maar ook speciale uitgaves en singles.

Dat je zelf maar een deel van de albums bezit, maakt in dit overzicht niet uit. Alles verschijnt en speelt via dezelfde interface. Roon zal daarbij de voorrang geven aan kwaliteit. Als een van je eigen albums in een MP3-formaat met lage bitrate is, zal het de lossless FLAC-versie via Qobuz of Tidal aanreiken.

Daarnaast breng Roon je ook op het spoor van andere composities en bijdrages van individuele groepsleden. Die worden lager in het zoekresultaat getoond, waarbij je kunt doorklikken naar hun eigen projecten en andere groepen waaraan ze hebben meegewerkt. Bij Thom Yorke ontdek je zo de muziek van zijn soloalbums, Atoms for Peace and the Smile. Roon biedt daarnaast ook koppelingen naar artiesten die dicht bij Radiohead aanleunen en (oudere) groepen die als invloeden gelden. Het is dus zeer sterk in het helpen ontdekken van muziek die bij je smaak past.

Sterk in klassiek

De kracht van Roon in het verbinden van metadata komt nog sterker naar voren bij klassieke muziek. Dat ‘genre’ – eigenlijk een brede paraplu met daaronder eeuwen van diverse muziekstijlen – is heel complex qua metadata. Componisten zijn bij klassiek vaak de rode draad, maar ook dirigenten, gezelschappen en orkesten, labels en zelfs specifieke concertzalen zijn van belang. Daar komen ook nog virtuose muzikanten bij die hun eigen een sterstatus hebben. Een weg vinden naar een bepaalde opvoering van pakweg Beethovens Vijfde Symfonie is via een dienst als Spotify of zelfs Apple Music Classical heel moeilijk. Roon is daar juist heel sterk in.

Roon Advanced Audio Transport: een netwerktechnologie voor audio

Een ander aspect dat Roon onderscheidt van doorsnee muziekspeel-apps is RAAT. RAAT, oftewel Roon Advanced Audio Transport is een eigen netwerkprotocol voor het transporteren van muziek. Roon noemt het zelf “AirPlay voor audiofielen”. Er zijn zeker wat gelijkenissen, maar ook verschillen.

De hoofddoelstelling van RAAT is het 'neutraal' transporteren van audio over het netwerk. Dat doen bijvoorbeeld Chromecast of AirPlay niet. Bijvoorbeeld, wil je hi-resaudio  (met een hogere kwaliteit dan cd-kwaliteit) afspelen via AirPlay, dan wordt het alsnog automatisch naar een lagere kwaliteit geconverteerd. Dat doet Roon met RAAT niet, tenzij het eindpunt (bijvoorbeeld een versterker) de aangeboden kwaliteit niet kan verwerken. In dat geval zal Roon automatisch mikken op de best mogelijke kwaliteit voor dat apparaat. Als gebruiker kun je daarnaast ook zelf bepalen of bijvoorbeeld muziek in cd-kwaliteit op een toestel wordt opgewaardeerd naar bijvoorbeeld 96 kHz / 24-bit.  

Een technisch verschil met andere streamingtechnologieën is daarnaast dat bij RAAT de klok (die met de DAC-chip verantwoordelijk voor de omzetting van digitaal naar analoog controleert) in het audiotoestel de leiding neemt. 

Dit alles kan uiteraard allemaal alleen maar wanneer een audiotoestel zelf een stukje software van Roon draait. Dat geeft een controle over het audiotoestel. Daarmee kan je het onder meer in- en uitschakelen, of het volume regelen. Dat doe je dan meestal via de ingebouwde (hardware)volumeregeling, wat beter is dan een softwarevolumeregeling in een app. Bovendien communiceert de Roon-software in het audioapparaat terug naar Roon. In Roon kun je hierdoor meestal zien welke audio-instellingen op het audiotoestel zelf zijn aangepast, zoals bijvoorbeeld de laagweergave, of kamerkalibratie. 

Roon Ready en Roon Tested

Audiotoestellen met de Roon-software én de goedkeuring van Roon heten Roon Ready te zijn. Ze verschijnen in Roon met een eigen icoon en aangepaste instellingen. Bij een complexe versterker heb je zo meer instelmogelijkheden dan bij een draadloze speaker. 

Die Roon Ready-status is wel een discussiepunt geworden. Vroeger kon je muziek streamen naar apparaten die wel de software aan boord hadden, maar nog niet door Roon waren goedgekeurd. Dat is enkele jaren geleden veranderd. Helaas is de procedure om de certificatie te krijgen ook nog eens steeds trager geworden. 

Daarnaast is er Roon Tested, een term die Roon op twee manieren gebruikt. Het is in de eerste plaats een label voor USB-audiotoestellen die door Roon zijn goedgekeurd. Daarnaast wordt Roon Tested ook gebruikt om aan te geven dat Roon eveneens kan streamen via Chromecast, AirPlay of naar Sonos-speakers. Als je dat doet, heb je wel wat beperkingen vergeleken bij audiotoestellen die je via RAAT van muziek voorziet. 

Roon: ook voor multiroom

Roon ondersteunt bovendien multiroom-mogelijkheden. Meerdere audiotoestellen via Roon bedienen en koppelen gaat heel vlot. Meerdere streams uitsturen tegelijkertijd kan, afhankelijk van de specs van de gekozen Roon-server. 

Multiroom-functionaliteit is er ook voor Sonos-, Chromecast- en AirPlay-apparaten. Je kunt alleen geen (bijvoorbeeld) Sonos-speaker in eenzelfde zone plaatsen als een Chromecast-toestel. Ondanks dat soort kleine tekortkomingen heeft de vlotte integratie van heel diverse audiotoestellen, samen met de fraaie interface Roon ook populair gemaakt bij installateurs die één interface voor alles willen bieden. 

Waarom neemt Harman Roon over?

Waarom Roon van zijn kant een overnemer welkom heette, valt niet moeilijk te raden. Het was al langer duidelijk dat het model waarbij Roon alle hardware keurde en certificeerde zwaar begon te drukken op de relatief kleine firma. Meerdere audiofabrikanten klaagden officieus over het steeds langere certificatietraject. Er waren duidelijk groeipijnen.

De hamvraag is echter waarom Harman (en in het verlengde: Samsung) Roon wilden? Een verklaring zou kunnen zijn dat Roon past in een bredere strategie. Hoewel Samsung of Harman zelf geen streamingdienst bezitten, zou de metadata-aanpak van Roon wel een verrijking kunnen zijn voor het geval ze een dienst overnemen. Een logische kandidaat zou Tidal zijn, een dienst die qua abonnees minder sterk presteert dan gehoopt.

Roon zou daarnaast ook gewoon een beter alternatief kunnen zijn voor het streamingplatform dat door Harman-merken als JBL, Arcam, Mark Levinson en anderen worden gebruikt. Ondanks de vele software-ontwikkelaars bij de multinational kunnen de eigen apps en platforms niet tippen aan de gebruikservaring van Roon. Met Roon haalt Harman met deze overname de standaard voor high-end streaming in huis en kan het de eigen producten hiermee in één klap naar een hoger niveau tillen.

Tegelijkertijd is Roon inmiddels uitgegroeid tot een must-have functie op betere audio-apparatuur. Het is aanwezig op heel veel producten, van tientallen hifi-bedrijven. Velen daarvan zijn concurrenten zijn voor sommige Harman-merken. Voor die hifi-bedrijven was Roon een reddende engel: zelf streaming- en multiroomsoftware ontwikkelen is voor de veelal uiteindelijk kleine firma's onhaalbaar. Bij de overname beloofde Harman dat Roon autonoom verder mag opereren en dat het met externe partners blijft samenwerken. 

Ook als Harman de concurrentie ongemoeid laat qua gebruik van Roon, heeft het potentieel een enorm voordeel, omdat het Roon zonder meerprijs aan de eigen producten kan toevoegen. Ook is niet ondenkbaar dat het Roon-abonnementen gunstig gaat combineren met producten uit eigen stal. Hoe het uiteindelijk ook wordt ingezet, de oorspronkelijke Roon-partners zullen nu toch met argusogen naar deze acquisitie kijken.