Samsung SSD 990 Pro 4TB review: groter en net zo snel

Sneller is bij ssd's niet meer de spannendste race. Weliswaar belooft de pci-express 5.0 interface weer nieuwe records, feit is en blijft dat je er voor de meeste toepassingen weinig van meekrijgt. Nee, de aandacht is nu eerder gevestigd op capaciteit. De primaire opslag in elke laptop en desktop pc is wel een ssd, maar wie veel data - zeg, een flinke hoeveelheid grote games - kwijt wil, loopt tegen grenzen aan. De komst van ssd's van 4 terabyte schuift die grenzen weer een flink stuk op. De Samsung SSD 990 Pro 4TB belooft niet alleen lekker veel ruimte, maar ook de hoge prestaties die horen bij het Pro label van het merk.

Samsung SSD 990 Pro 4TB: met 8e generatie V-NAND

Samsung introduceerde de SSD 990 Pro alweer ruim een jaar geleden. Destijds meldde het merk al dat er 'volgend jaar' een 4TB-variant zou komen, maar die heeft dus best een tijdje op zich laten wachten. Op zich leverde Samsung al een 4TB ssd, maar dat was de op qlc-geheugen gebaseerde SSD 870 Evo. Bij dat type flashgeheugen moet je niet de hoogste prestaties verwachten.

De Samsung SSD 990 Pro 4TB is gebaseerd op de achtste generatie V-NAND. Dat is de naam die het bedrijf geeft aan het uit vele lagen opgebouwde flashgeheugen. Het is opmerkelijk, want de andere 990 Pro ssd's maken gebruik van de zevende generatie van dit geheugen. Deze nieuwste chips kondigde het bedrijf in november vorig jaar aan. Ze bevatten 236 lagen en kunnen doorvoersnelheden halen van 12 gigabyte per seconde. Daarmee zijn ze snel genoeg om de meerwaarde van pci-express 5.0 te benutten. De SSD 990 Pro 4TB maakt echter nog gebruik van pci-e 4.0. De nieuwere geheugenchips bewijzen hier op andere wijze hun nut: een enkele flash module levert al 128 gigabyte. Hierdoor passen er meer op één drive. 

Dat is te zien aan het fysieke ontwerp van de Samsung SSD 990 Pro 4TB. Op het m.2 2280 printplaatje zitten maar aan één kant chips. De andere kant is leeg. Dat is mogelijk door het gebruik van flashgeheugen met een hele hoge dichtheid. Het heeft als voordeel dat maar aan één kant warmte hoeft te worden afgevoerd. Daarnaast past deze ssd in elk apparaat, ook ultradunne laptops.

Ondanks het modernere flashgeheugen belooft Samsung geen hogere snelheden voor de 4TB-versie van de SSD 990 Pro, dan voor de 1TB- en 2TB-uitvoeringen: 7450 MB/s sequentieel lezen en 6900 MB/s sequentieel schrijven. De ssd gebruikt dezelfde Pascal controller als de andere modellen. Wel is er twee keer zoveel lpddr4 cachegeheugen aanwezig: 4 gigabyte. Samsung claimt dat de SSD 990 Pro ruim 20% zuiniger is dan niet nader genoemde concurrenten, dankzij de Pascal controller. Dat kunnen we helaas niet testen, dus melden we ter kennisgeving.

Samsung SSD 990 Pro vs SSD 980 Pro

De Samsung SSD 980 Pro is nog altijd goed verkrijgbaar en was destijds al een bijzonder snelle ssd. Reden genoeg om even stil te staan bij de verschillen met de opvolger. Die zitten in elk geval niet in de basiseigenschappen. Beide zijn zogeheten nvme ssd's met een m2 formfactor, en de pci-express 4.0 interface met 4 zogeheten lanes. 

Verschillen zijn er wel in de controller, de chip die het flashgeheugen aanstuurt en zorgt voor een optimale benutting. Dat houdt in dat de geheugencellen gelijkmatig worden beschreven, om een zo lang mogelijk levensduur mogelijk te maken. Daarnaast heeft de 990 Pro moderner flashgeheugen: de SSD 980 Pro gebruikt 6e generatie V-NAND, de opvolger zoals hierboven al gemeld 7e en 8e generatie. Die combinatie levert met name hogere schrijfsnelheden op voor de 990 Pro, al liggen ook de leessnelheden iets hoger.

Net als de SSD 980 Pro beschikt de Samsung SSD 990 Pro over een techniek die Samsung Intelligent TurboWrite 2.0 noemt. Wat deze techniek doet, is een stuk van het tlc-geheugen van de ssd reserveren, om dit te benutten als slc-buffer. Hierbij kan de ssd (veel) sneller informatie wegschrijven en ophalen, ten koste van een deel van de capaciteit. Slc-geheugen bevat minder informatie per geheugencel dan tlc. Deze buffer is dynamisch: hij kan al naar gelang de behoefte groter of kleiner worden. Bij de Samsung SSD 990 Pro 4TB is deze buffer tot 423GB groot. De basisomvang is 10GB, net als bij de 2TB-versie.

Testopzet

We zouden graag verslag doen van het gebruik van de Samsung SSD 990 Pro 4TB gedurende langere tijd, maar we konden helaas maar kort over het testexemplaar beschikken. Om die reden hebben we ons beperkt tot een aantal benchmarks, programma's om de prestaties inzichtelijk te maken.

We hebben de Samsung SSD 990 Pro 4TB getest in combinatie met een Intel Core i9-12900 procesor, voorzien van 32 GB ddr4-3200 werkgeheugen en bijgestaan door een Nvidia GeForce RTX 3060 Ti videokaart. Daarbij draaide het systeem op het 'hoge prestaties' energieprofiel, om zo min mogelijk vertraging toe te voegen. 

Een opmerking over de absolute waardes van de testresultaten: die kunnen lager liggen dan bij andere publicaties. Het gebruikte testsysteem is zeker niet het langzaamste, maar ook niet het snelste. Bovendien is het niet speciaal geoptimaliseerd of geconfigureerd. We hebben simpelweg een reeks ssd's in een vrij m.2 slot (uiteraard wel pci-express 4.0 x4) gestoken, en daar steeds dezelfde tests op gedraaid. De onderlinge prestatieverschillen zullen wel vergelijkbaar zijn met wat je elders ziet.

Ten slotte hebben we deze ssd ook even geïnstalleerd in onze PlayStation 5, als vooruitblik op de toekomstige 'met heatsink' variant.

Testresultaten Samsung SSD 990 Pro 4TB

Doorgaans doen we niet aan grafieken en vergelijkingen op TechFi, maar voor deze keer maken we een uitzondering. We hebben een selectie ssd's op hetzelfde testplatform als de Samsung SSD 990 Pro 4TB getest, waaronder de 2 terabyte versie van de 990 Pro. Alle andere ssd's hebben overigens een capaciteit van 2 TB of minder, tot voor kort was dat namelijk het maximum. De Samsung die onderwerp is van deze review, is de eerste 4TB ssd die ons bereikte.

De grafieken tonen de testresultaten van de 3DMark Storage benchmark en de PCMark10 Full System Drive benchmark. Respectievelijk meten ze de prestaties van ssd's met diverse games en games-gerelateerde toepassingen, en met een groot aantal niet-games toepassingen. Daarbij moet je denken aan het opstarten van bekende programma's als Adobe Photoshop en Illustrator, en het kopiëren van grote en kleine bestanden. Dit gaat met behulp van zogeheten traces, een methode waarbij de ssd exact zo belast wordt, als wanneer je de betreffende taak in het echt zou uitvoeren. Daarmee zijn deze tests een uitstekende indicatie van de prestaties in de praktijk. En een stuk betere graadmeter dan zogeheten synthetische benchmarks als ATTO, AS SSD of CrystalDiskMark. Die geven vooral inzicht in het theoretisch prestatieverschil. Voor de aardigheid is daar ook een grafiek van toegevoegd.

In de bovenstaande grafieken van 3DMark en PCMark10 zijn twee dingen goed te zien. In de eerste plaats presteert de Samsung SSD 990 Pro beter dan alle concurrende modellen die we ter test nog hadden liggen. Hoewel we zeker niet willen beweren dat er geen snellere ssd's zijn - daarvoor is dit testveld veel te beperkt - behoort hij wel tot de top. De tweede conclusie is dat de prestaties gelijk zijn aan die van de 2TB-uitvoering. Het kleine verschil dat je ziet, valt binnen de foutmarge van de test. De grafiek van CrystalDiskMark laat zien dat de drive zijn beloofde theoretische maximum keurig kan behalen. Zoals je hier ook kan zien, is het verschil met diverse concurrenten hier een stuk kleiner - maar zoals gezegd, de praktijk van de traces weegt veel zwaarder. 

Samsung SSD 990 Pro 4TB in de PlayStation 5

Zoals gezegd hebben we de Samsung SSD 990 Pro 4TB ook even in onze PS5 gestoken. Er komt naar verluidt ook een variant met koellichaam, en die zal geschikter zijn voor deze toepassing. Enige ventilatie is er namelijk niet voor de optionele extra ssd in deze console. Maar goed, de prestaties zijn puik: de PS5 leest hem uit als een leessnelheid van 6514 megabyte per seconde.

Ter vergelijking, de Kioxia Exceria Pro 2TB komt op 6181 MB/s en de Kingston Fury Renegade 2TB op 6557 MB/s. De Corsair MP600 Pro LPX 2TB kwam uit op 5600 MB/s. Oftewel, de Samsung zit aan de hoge kant van het spectrum. Het verplaatsen van de pakweg 52 gigabyte grote game Star Wars Jedi: Fallen Order van de interne ssd naar de SSD 990 Pro 4TB gaat in net geen 43 seconden. Ter vergelijking: terugverplaatsen naar de interne ssd van de PS5 kost bijna 4 minuten. Hiermee is de SSD 990 Pro 4TB meer dan snel genoeg voor de PS5 - maar we zouden wel de variant met heatsink adviseren.

Conclusie

De Samsung SSD 990 Pro 4TB levert zo ongeveer exact wat je ervan mag verwachten: de hoge prestaties van de Samsung SSD 990 Pro, met twee keer zoveel opslagruimte als tot dusver mogelijk was. De drive levert de beloofde theoretische snelheid, maar belangrijker is dat de prestaties ook in de praktijk uitstekend zijn. Ze behoren tot de absolute top van dit moment, in elk geval voor pci-express 4.0 ssd's. 

Of je zulke hoge snelheden nodig hebt, hangt af van je gebruiksdoel. Voor veel zaken kan je ook prima met een eenvoudiger en goedkopere ssd uit de voeten. Voor echt veeleisende toepassingen, waarbij laadtijden zo kort mogelijk moeten zijn en de responsiviteit van je systeem zo hoog mogelijk, is de Samsung SSD 990 Pro 4TB een uitstekende keuze.

Daar komt bij dat de prijs meevalt. De variant zonder koellichaam heeft een adviesprijs van afgerond 340 euro, de versie met heatsink kost een tientje meer. Hoewel sommige concrrenten daar in de online verkoop nog wel iets onder gaan zitten, gaat dat om minimale prijzen en aanbiedingen. De gemiddeldes liggen hoger. In tegenstelling tot de 2TB-versie bij introductie is deze 4TB uitvoering van de Samsung SSD 990 Pro, gezien de hoge prestaties, daarmee beslist scherpgeprijsd te noemen.

Samsung SSD 990 Pro 4TB