De nieuwe Ryzen 7000 processors van AMD beloven dit najaar hoge snelheden en nieuwe technieken

AMD wist in 2017 hoge ogen te gooien met zijn Ryzen-cpu's, gebaseerd op de Zen-architectuur. Na jaren dominantie van Intel in dit speelveld, was er eindelijk weer sprake van échte concurrentie. Sindsdien heeft AMD zijn cpu-architectuur steeds verder verfijnd. Ook in laptops vinden we Ryzen steeds vaker terug. Inmiddels zijn we alweer toe aan (architectuur) Zen 4 en (processorserie) Ryzen 7000. De verwachtingen zijn hooggespannen. Dit zijn namelijk de eerste processors op basis van het 5-nanometerproces van TSMC. Hier lees je wat we tot dusver weten over de AMD Ryzen 7000-serie.

AMD Ryzen 7000: hoge kloksnelheden, maar onbekend aantal cores

In discussies over processors hebben veel mensen het over de kloksnelheid. Dit is lang niet de enige (of zelfs de belangrijkste) indicator voor prestaties. Wel kan het dienen als een mooi startpunt. Dit geldt zeker voor gaming-scenario's, die beter draaien bij hogere 'klokken'. In de Computex-presentatie over de AMD Ryzen 7000-serie toonde AMD dan ook een demo van Ghostwire: Tokyo. Daarin was te zien dat de cpu een snelheid van 5,5 GHz behaalde. Dit komt overeen met de turbosnelheid van Intels 12e generatie Core i9-12900KS. Nogmaals: dit is lang niet de enige indicator. Maar het is vermeldenswaard dat eerdere Ryzen-processors vaak moeite hadden om hogere kloksnelheden te behalen. De ronde 5,0 GHz was al een uitdaging. Dat de nieuwe modellen daar met gemak overheen komen, moet AMD het nodige zelfvertrouwen geven.

Waarin Ryzen zich van meet af aan onderscheidde, is het aantal rekenkernen dat deze processors boden ten opzichte van die van concurrent Intel. Laatstgenoemde liep die achterstand deels in door toepassing van 'Efficiency' cores in de laatste, 12e generatie Core processors. Om die reden is het opmerkelijk dat we nog niet weten hoeveel kernen de Ryzen 7000-cpu's gaan krijgen. In de Computex-presentatie van AMD staat terloops vermeld dat het testmodel zestien cores had. Dat is ook alles dat het bedrijf kwijt wilde. We weten dus niet of dit een instapmodel of een topmodel was. 

Ryzen 7000 krijgt standaard een iGPU

De AMD Ryzen 7000-processors bevatten volgens dezelfde presentatie allemaal een geïntegreerde gpu. Dat is nieuw, want tot dusver leverde AMD (anders dan Intel) desktop processors zonder ingebouwde videokaart. Die kwamen dan later beschikbaar, maar doorgaans wel met een oudere architectuur. Wie denkt dat de nieuwe modellen dezelfde indrukwekkende game-prestaties gaan krijgen als die eerdere 'APU's' van AMD, moet de verwachtingen temperen. AMD meldt dat de video-output vooral voor het diagnostiseren van problemen bestemd is. Het is weliswaar mogelijk om games op deze videochip te draaien, maar verwacht niet dat je spellen op 1080p vlot draaien. Gamen op hogere resoluties zal al helemaal niet soepel verlopen. Denk eerder aan de mogelijkheid om snel vast te stellen of je discrete videokaart kaduuk is. Ook dit is natuurlijk zeer nuttig.

Daarnaast moet deze ingebouwde videokaart prima volstaan voor kantoortoepassingen. Daarmee is de Ryzen 7000 voor systeembouwers aantrekkelijk als alternatief voor Intel processors, die al langere tijd standaard zijn voorzien van een niet al te krachtige videokaart.

Nieuw moederbord vereist

Bij introductie van de eerste Ryzen-generatie beloofde AMD dat de hierbij behorende processorvoet lange tijd ongewijzigd zou blijven. Goed nieuws voor mensen die upgraden, en het is een belofte die AMD heeft waargemaakt. Deze 'Socket AM4' was ook nog geschikt voor de vorige generatie Ryzen-processors, waarmee hij van 2017 tot en met 2021 dienst heeft gedaan. Dat is lang. Nu gaat AMD dan ook echt afscheid nemen van deze voet.

De nieuwe socket wordt AM5. Deze maakt het mogelijk ddr5-geheugen en pci-express 5.0 vanuit de processor te ondersteunen. Anders dan concurrent Intel zegt AMD het oudere ddr4-geheugen direct vaarwel. Ryzen 7000 is 'ddr5 only'. Waar wel gedacht is aan bezitters van oudere apparatuur: de koeling. Voor AM4 geschikte processorkoelers moeten ook op Socket AM5 passen. 

Een verandering is de plek van de pinnen waarmee de processor contact maakt met het moederbord. Die zaten bij AMD tot dusver op de processor. Nu verplaatsen die, net als bij Intel al jaren het geval is, naar het moederbord. Dit zogeheten 'land grid array' moet het eenvoudiger maken om het grote aantal contactpunten te laten werken, zonder dat er pinnen verbuigen. 

Qua naamgeving gaan de chipsets behorend bij de AM5-moederborden die van de AM4-modellen volgen: X670 en B650. Wel komt er van X670 ook nog een E-variant, die uiteraard staat voor Extreme. Kort gezegd zit het verschil hem in de pci-e 5.0-ondersteuning. X670E heeft gegarandeerd twee pci-e 5.0-uitbreidingssloten. X670 zonder E moet het doen met één aansluiting. B650, ten slotte, biedt alleen pci-e 5.0-ondersteuning voor opslag en dus niet voor eventuele videokaarten die gebruikmaken van dit protocol. 

Het kostenplaatje

Tot slot nog iets enkele dingen die we niet (zeker) weten. Het eerste is de prijs. Zoals eerder gezegd, weten we niet hoeveel kernen de AMD Ryzen 7000-serie biedt. Daarom kunnen we op dit moment weinig zinnigs zeggen over de prijs. Zelfs speculeren heeft weinig zin. We weten immers niet in hoeverre de nieuwe processors afwijken van de oude. Ook het stroomverbruik is veelal onbekend. AMD heeft gezegd dat dit tot 170 watt is, maar dat zegt weinig over specifieke modellen. In het najaar moet er meer bekend zijn, want dan moeten de processors daadwerkelijk op de markt gaan verschijnen.