Het verschil tussen Intel Core processor generaties simpel uitgelegd

Het voert te ver om de complete geschiedenis van Intel-processors tot in detail uit de doeken te doen, dus we houden het hier op hoofdzaken. Iedereen kent wel het onderscheid tussen Core i3, i5 en i7 (en i9). Simpel gezegd: snel, sneller, snelst. Als je daarop gaat inzoomen, valt er van alles op af te dingen en aan te merken, maar dat is iets voor een apart artikel. Hier houden we het op hoe je de verschillen tussen Intel processor generaties herkent, en wat die grofweg inhouden.

Eind 2023 voerde Intel een flinke verandering door in de naamgeving van een deel van wat feitelijk de 14e generatie processors was. Dit zorgt in elk geval tijdelijk voor de nodige onduidelijkheid. Er bestaan in 2024 namelijk binnen één 'generatie' meerdere namen naast elkaar. Dat betekent dat dit artikel regelmatig wordt bijgewerkt, want 2024 is echt een overstapjaar. Wat in januari van dit jaar te koop is, is heel anders dan wat in december te koop zal zijn.

Het betekent dat dit artikel helaas weer wat langer wordt, in elk geval tijdelijk. Verderop leggen we uit hoe de naamgeving en processorgeneraties werkten tot en met de 14e generatie. Hieronder beginnen we met een korte opsomming van wat er verandert, zodat je ook bij de nieuwste Intel processors de weg weet te vinden.

Core, Core Ultra, Series 1 - en het verdwijnen van de i

Die Core i3, i5 en i7 waar we hierboven over schreven, gaan dus verdwijnen. Ze maken plaats voor Core 3, Core 5 en Core 7. Daarnaast komen er Core Ultra 5, Core Ultra 7 en Core Ultra 9. Wat de generaties betreft, start Intel opnieuw met tellen. De nieuwe chips noemt het bedrijf 'Series 1', en is te herkennen aan een 1 in de type-aanduiding. Bijvoorbeeld: Core Ultra 9 185H. Overigens is de officiële naam dan: Intel Core Ultra 9 processor 185H. 

Daarmee zijn er op dit moment drie soorten Intel processors, afgaande op de naam. (Er zijn er nog meer, maar dat zijn exotische varianten die we hier gemakshalve niet noemen.) Dat zijn:

• Intel Core 3/5/7 processor 1xxU (laptops, gebaseerd op Meteor Lake architectuur)
• Intel Core Ultra 5/7/9 processor 1xxH/U (laptops, gebaseerd op Raptor Lake architectuur)
• Intel Core i5/i7/i9 processor 14xxxHX (laptops) en 14xxxK/KF/KS (desktops, beide gebaseerd op Raptor Lake architectuur)

De eerste twee noemt Intel dus Series 1, de laatste heet nog '14e generatie'. Tegen het eind van 2024 zal alles Series 1 (of Series 2) zijn, waarmee het weer iets overzichtelijker wordt.

Onveranderd blijft dat de extra cijfers (xx bij Series 1, xxx bij 14e generatie) een indicatie zijn voor de positionering, en daarmee de snelheid. Een hoger getal is doorgaans sneller (en duurder).

Hoe herken je een Intel Core processor generatie?

Wat dus niet verandert, is hoe je het verschil tussen verschillende generaties Intel Core processors kan herkennen. Die generatie is te herkennen aan het eerste getal in de modelnaam ná i3/i5/i7/i9 (of 3/5/7/9 bij Series 1).

Bijvoorbeeld: Core i5-14500HX, of Core Ultra 9 185H. Je herkent de generatie dus aan de hand van het eerste deel van dat getal. En je moet dus onthouden dat 1 tegelijk met 14 is verschenen. Daarbij staat 1 ook voor een compleet nieuwe manier van processors maken. Vandaar de 'herstart' van Intel.

Wat maakt de generatie van een Intel Core processor uit?

In de eerste plaats, heel simpel: hoe snel die is. Een enkele uitzondering daargelaten, kan je stellen dat een processor van een jongere generatie sneller is dan een van een oudere generatie. Mits deze uiteraard verder van dezelfde klasse is, met een verder identieke aanduiding. Bijvoorbeeld, een Core i7-9750H laptopprocessor is sneller dan een Core i7-8750H laptopprocessor. Tussen opeenvolgende generaties is het snelheidsverschil meestal niet heel groot. Rond de 10 procent. Hoe meer generaties ertussen zitten, hoe groter het verschil. 

Natuurlijk maakt het meer uit dan snelheid alleen. Intel heeft veel werk gemaakt van het zuiniger maken van zijn processors, zeker de modellen voor gebruik in laptops. Modernere processors gebruiken dan ook doorgaans minder stroom dan oudere. Een uitzondering daarop zijn de recente desktop processors - de topmodellen zijn minder zuinig dan eerdere, maar dat komt ook doordat ze meer rekenkernen hebben.

Een ander verschil zit in de mogelijkheden van processors. Nieuwere generaties hebben meer gespecialiseerde functionaliteit voor moderne toepassingen. Bijvoorbeeld het snel verwerken van versleutelde data. Of van AI-algoritmes. Dat kan ze voor specifieke toepassingen véél sneller maken, al merk je daar dus niet altijd iets van. Ook hebben nieuwere generaties bescherming tegen aanvallen die zijn ontworpen voor oudere generaties: bekende lekken zijn gedicht.

Vanaf de 12e generatie (Alder Lake) zijn de Intel Core processors deels hybride processors. Wat dat inhoudt, lees je hier.  Niet alle modellen zijn overigens hybride, zoals je hier kan lezen. Ook de 13e generatie Intel Core processors (Raptor Lake) bevatten bij sommige modellen twee soorten rekenkernen. 

Welke verschillen zijn er nog meer tussen generaties Intel Core processors?

De belangrijkste onderliggende verschillen zijn de zogenaamde architectuur (zeg maar: de blauwdruk) en het productieprocedé. De eerste bepaalt hoe slim de processor data en instructies verwerkt. De architectuur heeft altijd een codenaam. Die tref je nooit aan op de verpakking van je laptop, maar is wel handig om snel te duiden met welke cpu je van doen hebt. Zeker voor techjournalisten. Je ziet de codenaam voor elke generatie in de tabel bij dit artikel.

Het tweede kenmerk, het productieprocedé, bepaalt hoe zuinig de processor zijn werk kan doen en wat de fysieke kenmerken ervan zijn. Daarbij moet je denken aan de omvang, hoeveel transistors de processor bevat en hoeveel warmte deze produceert. Het verkleinen van het productieprocedé is tegenwoordig bijzonder lastig, reden waarom Intel lange tijd op 14 nanometer is blijven steken.

Welke Intel Core processor generaties zijn er?

Onderstaand zie je, heel beknopt, de verschillende Core-generaties van Intel. Een paar kanttekeningen. Er is geen onderscheid gemaakt tussen varianten voor desktop pc's en laptops. Vanaf 2017 zie je meerdere codenamen, die soms voor desktop, soms voor laptop en soms voor beide zijn gebruikt. Het 10 nm procedé van Alder Lake is niet hetzelfde als van Ice Lake en Tiger Lake. Intel noemt het om die reden 'Intel 7'.

Omdat Intel in 2023 en 2024 opnieuw begon te tellen met 'Series 1', doen we dat hier ook - met een aparte tabel.