ASUS ROG Ally lange termijn review: hoe bevalt deze handheld gaming PC na de nodige maanden?

De ROG Ally verscheen in mei 2023. De eerste reviews stelden naast waardering voor deze Steam Deck concurrent ook de nodige kritiekpunten vast. Asus kwam met flink wat updates, reden voor ons om even te wachten met een review. Nu maken we de balans op, waarbij we alvast opmerken over enige maanden nog eens terug te komen bij deze bijzondere handheld gaming pc. De uitdaging zit namelijk voor een groot deel in de software, en dat is iets waar na verschijnen aan gewerkt kan worden - zoals Asus ook laat zien. 

Tegen de Steam Deck opboksen is niet niks. Valve’s draagbare game-pc kent weliswaar ook duidelijke minpunten, zoals ook uiteengezet in onze Steam Deck review. Toch bleek het ruim een jaar na dato een ijzersterk systeempje. Het gemak waarmee SteamOS spellen speelbaar maakt, de behulpzame gebruikersgemeenschap, ontwikkelstudio’s die op eigen initiatief gretig optimaliseren voor de Deck: zo’n momentum komt niet even aanwaaien.

Asus zette met de ROG Ally de aanval in met twee wapenfeiten: krachtigere hardware en, opvallend genoeg, Windows 11. Waar de Steam Deck zich hoofdzakelijk richt op het spellenaanbod van Steam zelf, zijn Windows-systemen in staat om praktisch alle games en applicaties op te starten. Denk daarbij aan de spellencatalogi van de Epic Games Store, EA Play, GOG Galaxy en uiteraard ook het pc-aanbod van Xbox, bekend van het populaire Game Pass-abonnement. “Speel ál je spellen”, was niet voor niets de slogan van de Ally.

In hoeverre die speerpunten daadwerkelijk effectief uitpakken, daar komen we later op terug. Voor nu beginnen we met een fysieke introductie van de Republic of Gamers’ eerste handheld-pc.

ROG Ally uiterljk en design: scherpe lijnen met ruwe kantjes

In grote lijnen is de ROG Ally een soort scherper belijnde, wit geverfde Steam Deck. Uit het futuristische etswerk en de iriserende accenten zijn stijlinvloeden van de Zephyrus-lijn voelbaar. Voor de niet-kenner van Asus’ dochtermerken: zie het als een Nintendo Switch-vormig apparaat, maar ditmaal overduidelijk ontworpen door de gasten die laptops het liefst in chique ‘gaming’-esthetiek uitdossen. Niet voor niets pronken rondom de pookjes loeifelle RGB-lichtringen.

De Ally is een tikkeltje minder groot dan de Steam Deck en ongeveer een tiende lichter, zo rond de 600 gram. Vooral de handvaten zijn kleiner: die zijn op de Ally minder breed en aanzienlijk afgevlakt. Zwaar is het apparaat absoluut niet te noemen, maar zeker grotere handen of langere vingers hebben mogelijk meer moeite om er grip op te vinden. Dat kan in langere speelsessies afbreuk doen aan het comfort. Uiteindelijk is de vorm van Ally werkbaar genoeg en solide bovendien.

Bij de bediening van de Ally zijn er meer verschillen met de Steam Deck. Zo heeft Asus geen ruimte gereserveerd voor touchpaneeltjes. De knoppen zijn gearrangeerd in een sterk op de Xbox controller gebaseerde indeling, met daaraan toegevoegd twee navigatietoetsen voor de Ally zelf. Op de rug vinden we niet vier extra toetsen, maar een tweetal ferme ‘flippers’. Qua invoer is de Ally zo dus wat minder riant uitgedost dan de directe concurrent. Dat is niet erg, maar de kwaliteit van de toetsen schuurt wel. Letterlijk zelfs.

Zeker omdat de Ally zich presenteert als een luxe-systeem, is het spijtig dat de aanwezige invoer niet echt van console-kwaliteit is. De vierpuntsdruktoets komt wat tactloos over, de bumpers voelen ronduit goedkoop en de vibratiemotoren rammelen meer dan dat ze stabiel trillen. Asus verzekert desalniettemin klikgaranties van toch minimaal 10 miljoen activaties. Het werkt allemaal ook wel, maar onder de vingers doet het onder aan de gemiddelde console controller.

Maar goed, controllers zijn nog relatief nieuw voor Asus. Wat betreft daadwerkelijke hardware, daar lijkt de Ally vanzelfsprekend meer wind in de zeilen te hebben. Asus beloofde krachtiger onderdelen en daar voorziet de Ally wel degelijk in.

Een scherper, sneller en feller scherm

Te beginnen met het grootste component, pal in het midden: het scherm. Dit is een 7 inch (17,8 cm) groot full hd-touchpaneel, dat maar liefst 120 beelden per seconde kan tonen. Daarmee is het niet alleen grofweg twee keer zo scherp als de Steam Deck, maar ook twee keer zo vloeiend. Daarbovenop belooft Asus met 500 nits en 100% sRGB-dekking ook de andere pijnpunten van de Deck te tackelen, met diens ietwat doffe en soms fletse 800p-scherm.

In onze tests lijken die claims gegrond. Op vol vermogen tikt het paneel inderdaad 500 nits helderheid aan en de sRGB-dekking is zo goed als compleet. Bovendien is de kalibratie van bovengemiddeld niveau. In de schermresponstests meten we regelmatig responstijden onder het voor 120Hz vereiste gemiddelde van 8,3 ms. Meestal schakelt het scherm sneller.

Dankzij de hoge helderheid is de ROG Ally prima in de buitenlucht te gebruiken, al blijft gamen in de volle zon nog iets te ver gegrepen. Twee lagen coating van Corning (Gorilla Glass DXC en Gorilla Glass Victus) weren het scherm tegen stoten, krassen en reflecties. 

Het scherm in de Ally is weliswaar nog niet van het niveau van een premium laptop, maar het is een forse upgrade ten opzichte van dat van de Steam Deck. Op vrijwel alle fronten is het scherper, sneller en voller van impact. Of het nu sfeervolle indies of grote blockbuster-games zijn: het gaat er op de Ally sowieso lekkerder uitzien dan op de Deck. Wat dat betreft, is een welverdiende pluim voor Asus op zijn plaats.

Aansluitingen van de ROG Ally: met haken en ogen

Ook op het front van de aansluitingen staat de ROG Ally er wat sterker voor dan de Steam Deck, al is het verschil ook weer niet zo groot. Met name draadloos is het een tandje meer, met ondersteuning voor Wi-Fi 6E en Bluetooth 5.2. Op het vlak van fysieke opties is er dezelfde enkele usb-c-poort om het apparaat uit te breiden of op te laden.

Die aansluiting dient ook als connector voor Asus’ eigen ROG XG Mobile externe videokaarten. Dat is een mooie mogelijkheid, maar eerlijk: wie heeft er nu echt zo’n peperdure mobiele eGPU-staan? De aanwezigheid van de brede en verder geheel exclusieve XGm-poort voelt wat vergezocht. Een tweede usb-c zou voor meer gebruikers van nut zijn. Maar goed, héb je een geschikte externe videokaart, dan kan je de grafische rekenkracht van de Ally nog flink vergroten.

Verder biedt de ROG Ally plaats een lekker toegankelijk microSD-slot, zoals gebruikelijk op gaminghandhelds. In dit geval is het echter wel een hele snelle UHS-II-kaartlezer. Die moet met een maximale doorvoer van 312 MB/s grofweg drie keer zo snel zijn als die van de Steam Deck. Daardoor is deze geschikter om bijvoorbeeld grotere games op te installeren, in plaats van alleen de kleine en minder veeleisende indie-titels en een greep retro-games.

In eerste instantie was de koeling van de ROG Ally iets te zacht afgesteld, waardoor zowel de kaartlezer als microSD-kaartjes op den duur oververhit konden raken. Met boze Reddit-posts als gevolg. Voor specifiek dit mankement heeft ASUS een hotfix uitgerold, die de minimale toerentallen van de ventilatoren een tikje omhoog krikt. Hierdoor zijn microSD’s inmiddels weer veilig in het apparaatje.

De ROG Ally in het dag-tot-daggebruik

Maar dan: hoe is het om de ROG Ally daadwerkelijk in gebruik te nemen? Nou, dat komt met een paar haken en ogen, zelfs voordat we een game opstarten. Dat begint met en komt vooral door het besturingssysteem. Asus zet Windows 11 in om de ROG Ally flexibeler op te stellen, maar laten we wel wezen: een desktopomgeving op deze schaal, dat blijft gewoon een gepriegel.

Van het invoeren van wachtwoorden tot het verwijderen van de Bing-zoekbalk en de Teams-widget; het is allemaal onwennig op een 7-inch touchschermpje. In potentie kun je hier inderdaad alles op installeren wat je hartje begeert, maar het gaat gepaard met onwennige invoer en typische Windows-kwaaltjes. Ergens voelt het ontzettend krom om Office-programma’s en OneDrive-notificaties op precies dit apparaat terug te zien, laat staan een speciale toetsencombinatie om taakbeheer te openen.

Het navigeren door minuscule Windows-menuutjes kan gelukkig ook met een van de joysticks als muis, al blijkt die daarvoor wel wat gevoelig, tot aan het onprecieze. Het zijn dit soort momente waarop je de touchpads van de Steam Deck mist. Die 'muizen' veel secuurder muizen en kunnen trackballs emuleren. Ook de doelgerichte focus op games voelt daar aanzienlijk meer als een console-ervaring; Steam OS biedt weinig dropdown-menuutjes om doorheen te worstelen.

Het nut van Armoury Crate 

Asus omzeilt een deel van het Windows-gehannes effectief met de eigen Armoury Crate SE-software. Armoury Crate is de naam die het bedrijf hanteert voor de software voor randapparatuur en specifieke instellingen op gaming laptops. Het is niet de meest geliefde toepassing van gamers. Deze unieke uitvoering voor de ROG Ally van Armoury Crate bundelt snelkoppelingen naar games van allerlei launchers en maakt de belangrijkste instellingen snel inzichtelijk en aanpasbaar. De ene sneltoets van Ally schakelt direct naar de thuispagina van deze software, de andere opent een vlot zijmenu met allerlei zelf in te delen instellingen. Even van 120 hertz naar 60 hertz terugschakelen of het stroomprofiel opvoeren, is zo gepiept. Zelfs de ingebouwde screenshot- en opnamefuncties doen prima dienst.

Armoury Crate SE is een opvallend werkbaar stukje software, al blijkt het niet feilloos. Ook na de nodige maanden op de markt blijkt het verre van stabiel. Eens in de zoveel tijd vergeet de ROG Ally zijn eigen controller-invoer volledig. Dat is dan meestal enkel te verhelpen met een reboot. Op andere momenten slaan een of twee knoppen soms kortstondig op hol, of wordt de controller-invoer eventjes niet meer herkend. Een aantal van dat soort bugs plaagt de Ally al sinds de verschijning.

Echt hands-on voelt Asus’ aanpak rondom de ROG Ally tot dusver niet. Voor een blockbuster als Starfield werd nog wel specifiek een nieuw driver-pakketje aangeboden (de game start niet op zonder), maar verder is het vooral aan de eindgebruiker om spellen behapbaar te krijgen voor de ROG Ally. In veel gevallen voldoet de standaard Xbox-achtige input gelukkig, maar zeker in de grafische instellingen moet nog eens wat gesjoemeld worden. Dit staat in schril contrast met de mogelijkheden op dat vlak van de Steam Deck, die kan profiteren van een grote gebruikersgemeenschap.

Grafische prestaties van de ROG Ally: overtuigend sneller

Dan is er de andere speerpunt van de ROG Ally: hardere waren. De eerste en krachtigste uitvoering van de handheld draait op AMD’s Ryzen Z1 Extreme-chipset. Die kan je zien als een vrij directe opvolger van de chip die in de Steam Deck zit. Met 8 rekenkernen op de Zen 4-architectuur en 12 werkgroepen aan RDNA 3 is de Z1 Extreme als een grotere en gemoderniseerde chip, met op papier een meervoud van de prestatiedrang van de grootste concurrent.

Die prestaties zien we ook zeker terug in de games. De ROG Ally kan veeleisende games als Cyberpunk 2077 en Starfield gewoon in 1080p-resoluties draaien, zij het uiteraard op lagere instellingen en met framerates rond de 40 tot 50 fps. Met behulp van enige upscaling, hoofdzakelijk AMD’s eigen FidelityFX Super Resolution, wordt in veel games nog meer mogelijk. Games als Forza Horizon 5 en Far Cry 6 behalen met een beetje optimalisatie of wat resolutiemagie gemakkelijk 60 frames per seconde.

Zoals te verwachten behalen de mooiste, modernste games geen 120 frames per seconde op 1080p. De hogere refresh rate van het beeldscherm komt vooral tot zijn recht in oudere spellen en selecte indies. Een game als Tunic is dan al snel te hoog gegrepen, maar snelle roguelikes als Hades en Dead Cells spelen behoorlijk vlot op de Ally.

Zijn die prestaties over verloop van tijd nog enigszins opgeleukt? Het lijkt erop van niet. AMD staat niet stil en ook ASUS voorzag de Ally her en der nog van een hotfix, maar over de afgelopen maanden lijkt de Ally over de gehele linie grofweg dezelfde benchmarkresultaten te boeken. Die zijn nog altijd fraai voor een compact apparaat, maar we zien geen doorgroei zoals Valve die met de Steam Deck wist te realiseren. Die startte dan ook wellicht op grotere afstand.

Wel heeft Asus baat bij de ontwikkelingen van AMD. Zo is de Ally voorzien van net wat sneller werkgeheugen (16 GB LPDDR5 op 6.400 MT/s) en ondersteunt de chip meer instructielagen (handig voor lastiger emulatiewerk). Ook neemt de 512 GB opslag standaard de vorm van een pci-express 4.0 SSD. Qua laadtijden staat de Ally er dus ook sterker voor dan de Steam Deck.

Accucapaciteit van de ROG Ally: een pijnpunt

De hogere prestaties van de ROG Ally komen wel met pijnlijke concessies. De handheld bevat een 40 WHr-accu, vrijwel identiek aan die van de Steam Deck. Alleen maken het snellere, fellere beeldscherm en de snellere chip ook twee keer zo snel gehakt van die krachtbron. Meer mooi kost immers meer stroom.

Voor de beeldvorming: Valve en AMD’s oudere ‘Van Gogh’-chipset opereert op wattages tussen de 4 en 15 watt. De Ryzen Z1 Extreme in de ROG Ally schommelt tussen de 9 en 30 watt. Dat is nog enigszins stuurbaar met drie stroomprofielen. Tel je bovenop dat chipverbruik de overhead van Windows 11 en een feller, scherper en sneller scherm, en de accu maakt geen schijn van kans. Met een leuke 2D-indie houdt de Ally het nog wel drie á vier uur boven water, maar high-end gaming trekt de accu in soms minder dan een uurtje volledig leeg.

Nu heeft ook de Steam Deck geen uitzonderlijk lange adem, vergeleken met de Ally is het een kundig uitgebalanceerd apparaat. Het HD-scherm klinkt aanvankelijk wat karig, maar is een prima middenweg voor mobiel spelrendement. Asus koos daarentegen voor een soort mobiele overkill aan kracht, en laat het aan de eindgebruiker om de ervaring zelf op maat te vormen.

Die moet daarvoor aardig wat concessies doen bij het gebruik van de ROG Ally. Om iets langer in de weer te blijven moeten je aardig wat specificaties beperken. Daardoor schaal je in zekere zin terug naar het niveau van de Steam Deck, met hoogstens een beetje extra grafisch rendement. Beperk je de chip tot het stillere 10 watt-profiel, dan heb je vaak weinig aan de hogere snelheid van het scherm. Door dat soort wikken en wegen komt de eindervaring toch minder overdadig over dan de specificaties beloven.

Wel verdient Asus lof voor de uitzonderlijk fraaie koeling van de Ally (afgezien van het debacle rond de microSD-lezer). Op vol vermogen is weliswaar enig gesuis hoorbaar, maar het is een serene verfrissing ten opzichte van de gemiddelde gaminglaptop. De speakers tetteren er met gemak overheen. Op volle toeren kan de Ally aardig warm worden, maar oncomfortabel of onredelijk heet wordt het zelden. In ruststand hoor je de ROG Ally nauwelijks; ook niet met de iets daadkrachtiger afstelling om de geheugenkaartjes te conserveren.

Conclusie

De ROG Ally slaagt erin om een deel van zijn belofte waar te maken. Het is inderdaad een krachtigere concurrent voor de Steam Deck. Met een aanzienlijk fraaier beeldscherm en toch een flinke slag meer rekenkracht is het inderdaad “de betere Deck”. Wel is het ook de nodige maanden na verschijnen nog een apparaat met valkuilen en concessies.

De uitdaging voor de gebruiker zit bovenal in de software. Bijvoorbeeld om per game een goede balans in afstelling te vinden voor mobiel gebruik, met én fraaie beelden én een speelduur die langer dan een uurtje is. Eigenlijk is dat een hopeloze strijd: de accu is gewoon niet bemeten op het verbruik van een Ryzen Z1 Extreme op vol vermogen. Daarnaast is Windows 11 de achilleshiel van de ROG Ally. Het besturingssysteem is niet ontworpen voor dit type apparaat en dat merk je. Te vaak botst de controller-bediening met je games - of de Windows desktop.

Daar komt bij dat juist aan de bedieningskant de Ally zijn meerdere moet erkennen in de Steam Deck. Niet alleen door de fijnere knoppen en fraaie touch-paneeltjes van dat apparaat, maar ook zeker door de databanken vol slimme invoerprofielen van dat apparaat. Daardoor loopt de Ally op puur gebruiksgemak fors achter op de grote concurrent. Het apparaat mist de grote gebruikersschare, en Asus zou meer initiatieven moeten ondernemen om dat te compenseren. Bijvoorbeeld met frequenter uitbrengen van profielen voor populaire games en het aanmoedigen van Ally-spelers om hun instellingen en kennis te delen.

De Steam Deck schotelt een kant-en-klare ervaring voor, bijna alsof het een console is. De specificaties liggen weliswaar lager, maar het apparaat is doelgericht en toch behoorlijk secuur gebalanceerd. Die focus mist de Ally, waarbij de standaardversie van Windows het voornaamste debacle is. Dat de prijs dan nog eens flink hoger ligt dan de duurste uitvoering van de concurrent, doet ook pijn. Al is het in de praktijk voor een vergelijkbare prijs te vinden (649 euro).

Uiteindelijk werkt het allemaal wel, maar de ROG Ally mist naast een stukje afwerking, dat magische laagje ‘console-kwaliteit’. Dat is en blijft wat moeilijk om puur in tekst over te brengen, maar een voorbeeld illustreert het wellicht nog het beste: als je gamesessie onderbroken wordt door een Windows-notificatie over de nieuwe AI-assistent van Bing, is dat console-gevoel er dus niet.

Over een paar maanden komen we nog eens terug bij de Ally, om te zien hoe Asus dan vaart met de ondersteuning van deze handheld.