iiyama ProLite XCB3497WQSNP review: voordelige USB-C docking monitor biedt overzicht en zekerheid

Steeds meer mensen ontdekken het voordeel van een ultrawide monitor. Daarbij helpt het, dat dit type scherm sinds de eerste modellen in 2013 flink goedkoper zijn geworden. De iiyama ProLite XCB3497WQSNP heb je voor minder dan 400 euro. Het kan nóg goedkoper - ook bij deze fabrikant - maar dit scherm laat goed zien dat net iets meer uitgeven de moeite waard is. Zo krijg je er 5 jaar garantie op, waar dat bij veel andere monitoren 2 of 3 jaar is. 

iiyama ProLite XCB3497WQSNP: onderdeel van een familie

Deze monitor is onderdeel van een familie binnen het assortiment van iiyama. De Japanse fabrikant heeft meer modellen die eindigen op '97'. Alle worden gewaarborgd door die langere garantie. Ze zijn ook TCO-gecertificeerd, wat eerder voor grote bedrijven van belang is. Maar het geeft aan dat het een relatief duurzaam vervaardigd en zuinig product moet zijn.

Binnen die '97'-familie biedt iiyama dan weer drie 34-inch (86,4 cm) varianten. De eenvoudigste is de ProLite XCB3494WQSU-B1, die eigenlijk een buitenbeentje is: als '94'-model heeft hij 3 in plaats van 5 jaar garantie. Vermoedelijk plaatst iiyama hem toch naast de andere twee uitvoeringen, omdat hij qua beeldscherm identiek is. 

De middelste van de drie is deze WQSNP en dan is er nog een luxer model, de WQSNPH. Die heeft een ingebouwde webcam. De WQSNP heeft, vergeleken met het instapmodel, een usb-c aansluiting en kvm-functie om twee systemen tegelijk te bedienen. Dat doe je door een muis en toetsenbord op de monitor aan te sluiten; wissel je dan tussen video-ingangen, dan schakelt die randapparatuur mee.

De geestelijke voorloper van dit scherm is de iiyama ProLite XCB3494WQSN, die ik in mei 2022 reviewde. Iets meer dan 3 jaar geleden betaalde je nog 500 euro voor zo'n scherm, nu is dat dus 100 euro minder (en in de praktijk eerder 150 minder). Daarbij komt de modernere versie met 95 watt in plaats van 65 watt voeding via usb-c, en zitten er meer usb (-a én -c) aansluitingen op. Je krijgt dus in meerdere opzichten meer waar voor je geld. 

Een ultrawide met aansluitgemak

De iiyama ProLite XCB3497WQSNP onderscheidt zich van instapmonitoren met zijn aansluitingen. Naast hdmi- en displayport is er usb-c om beeld, data en stroom via één kabel van en naar je laptop te sturen. Via die aansluiting kan je laptop laden met tot 95 watt. De monitor voorziet je laptop bovendien van extra usb-aansluitingen (voor muis en toetsenbord) en een bedrade netwerkaansluiting. Die laatste is vooral voor kantoren van belang, maar als je thuiswerkplek in een dode hoek van je wifi-netwerk staat, kan het ook een uitkomst zijn.

Het voordeel van een ultrawide monitor is simpel: meer (horizontale) werkruimte. Hoewel je niet helemaal het equivalent van twee losse beeldschermen op je bureau hebt, krijg je beduidend méér werkoppervlak dan met een enkel scherm. Vergeleken met een 27-inch qhd-monitor pakweg 35% meer, vergeleken met twee full hd-monitoren zo'n 20% meer. Stap je over van een enkel full hd-scherm, dan is de vooruitgang enorm: een factor 2,5.

Naast meer werkruimte heeft een ultrawide meer voordelen boven een opstelling met twee schermen. Zo is er geen overgang in de vorm van twee schermranden waar je langs moet kijken. In de praktijk hoef je minder vaak naar links of rechts te kijken, wat ontspannener werkt. Je onderwerp zet je gewoon centraal in beeld, minder belangrijke toepassingen parkeer je links en rechts. Windows 11 heeft daarvoor ingebouwde mogelijkheden, die je met behulp van PowerToys FancyZones eventueel nog kan uitbreiden. 

Last but not least maakt usb-c het aansluiten van het scherm eenvoudig. Eén kabel en je bent klaar. Natuurlijk, als je de kvm-functie van deze monitor gebruikt om twee systemen aan te sluiten, dan heb je wat meer kabels eraan hangen. Maar dan nog, er staat maar één voet op het bureau en de kabels bevinden zich hoofdzakelijk achter de monitor. Fijn, zeker voor wie hecht aan een clean desk.

Aansluitingen van de iiyama ProLite XCB3497WQSNP

Het moge duidelijk zijn dat je op deze monitor méér aansluitingen aantreft, dan op een doorsnee-exemplaar. Voor video is voorzien in 2x hdmi, 1x displayport en dus usb-c. Daarbij is vermeldenswaard dat de 120Hz-beeldfrequentie van het scherm alleen via de laatste twee behaald kan worden. De hdmi-ingangen zijn van het 2.0-type en daarmee begrensd op 100 beelden per seconde. Dat is gezien het gebruiksdoel van dit scherm geen ramp.

Opmerkelijk genoeg stelt de handleiding, dat als je de usb-snelheid van de usb-c-ingang op 3.0 zet, de verversingsfrequentie beperkt is tot 100Hz. Wil je 120Hz, dan is de dataverbinding met de aangesloten laptop (en dus met alle randapparatuur die je aan het scherm hangt) niet hoger dan usb 2.0 oftewel 480 Mbit/s. In de praktijk blijkt dat niet zo: het scherm is in te stellen op USB 3.0-snelheid met behoud van 120 Hz.

De usb-c poort ontsluit (samen met een usb-b ingang voor een tweede pc) vier usb downstream-aansluitingen. Opmerkelijk genoeg zijn dat twee usb-a exemplaren en twee met usb-c. Dat is opmerkelijk omdat randapparatuur met usb-c relatief zeldzaam is. Aan de andere kant, het is zeker niet ongekend. De meeste externe ssd's bedienen zich van usb-c, en er is ook een toenemend aanbod met deze aansluiting aan kaartlezers, webcams en zelfs draadloze ontvangers voor bijvoorbeeld headsets. 

Waar de usb-c ingang tot 95 watt kan terugleveren, zijn de andere usb-c aansluitingen minder ruim bemeten in dat opzicht. De a-types bieden 4,5 watt, de c-aansluitingen 7,5 watt. Dat houdt niet over als je even je smartphone wilt opladen. Verder is er een 3,5 mm hoofdtelefoonaansluiting en een RJ45 netwerkpoort. 

Die laatste identificeert zich als een gigabit-aansluiting, maar verwacht niet te veel. In de praktijk zagen we met een Ookla Speedtest een snelheid rond de 300 Mbit/s (met een 1 gigabit internetaansluiting). Met de wifi adapter van de testlaptop komt dezelfde test ruim boven de 850 Mbit/s uit. Overigens wordt de netwerkaansluiting niet beïnvloed door de ingestelde usb-snelheid in het monitormenu. Met zowel 2.0 als 3.0 is de snelheid rond het genoemde niveau.

Een laatste opmerking met betrekking tot de aansluitingen: er is geen picture-in-picture of picture-by-picture functie. Daarmee zou je beeld van twee ingangen gelijktijdig kunnen tonen, wat gezien de aanwezige aansluitingen handig was geweest. Maar dat kan dus niet, je kan alleen wisselen via de kvm-schakelaar tussen de aangesloten bronnen. Veel concurrerende producten bieden deze optie wel.

In gebruik nemen van de iiyama ProLite XCB3497WQSNP

Zoals te doen gebruikelijk, levert iiyama de monitor gedemonteerd in een relatief platte doos. Daarin zit - gelukkig - geen bonk piepschuim, maar een stel schalen van eierdozenkarton. Het enige plastic betreft beschermend folie rond de onderdelen, dat is te vergeven. De platheid van de doos is mede mogelijk doordat de voet uit vier in plaats van drie delen bestaat. Het deel waarmee je de staander aan het paneel koppelt, moet je eerst aan de staander schroeven. Gereedschap is daarvoor niet nodig, net zo min als voor de rest van de montage. Ingewikkeld is het niet.

Het scherm staat dan op een goed verstelbare voet: 15 centimeter in de hoogte, met een behoorlijke zwenkhoek van 45 graden links en rechts, en 23 graden kantelhoek naar achteren. Dat is net - maar dan ook net - genoeg om kabels aan te sluiten zonder een nekverstuiking op te lopen. Overigens is het bij andere merken en modellen eerder slechter dan beter. Een kantelhoek van 30 graden zou helpen om het allemaal wat makkelijker te maken. Uiteraard zit er geen portretmodus op een langgerekt scherm als dit.

Vervolgens is het een kwestie van aansluiten. Dat kan rap met genoemde usb-c-kabel (iiyama levert zoals altijd riant kabels mee, inclusief usb-c, al gebruikten wij onze vaste testkabels van ACT). Maar je kan ook via hdmi of displayport een (tweede) systeem aansluiten. Dan moet je ook wel de usb-b-ingang gebruiken om de usb-functionaliteit (inclusief de netwerkaansluiting) te benutten.

Ten slotte vermeldenswaard zijn de ingebouwde luidsprekers, die omhoog gericht afstralen aan de achterzijde. Ze hebben wat meer versterkervermogen dan gangbaar voor monitorspeakers: 2x 5 watt. Nu zegt dat niet veel, maar de speakers van de iiyama ProLite XCB3497WQSNP klinken duidelijk beter dan van een doorsnee beeldscherm. Ze hebben meer volume en een betere balans tussen hoog, midden en laag dan je meestal hoort. Heel diep gaat het laag niet en het geluid klinkt enigszins hol, maar de typerende metalige klank van dit soort luidsprekers is hier afwezig. Prima bruikbaar voor videobellen, podcasts of wat achtergrondmuziek.

KVM: snel schakelen tussen meerdere laptops en PC's

Voor deze test sloten we naast de testlaptop een desktop-pc (via displayport) en twee NUC-systemen aan. Met de ingebouwde kvm-functie kan je dan schakelen tussen aangesloten systemen. Al kan je - uiteraard - maar bij twee systemen muis en toetsenbord 'meenemen'. Daarvoor prikten we een Logitech Bolt-ontvanger in een usb-a-poort. In combinatie met een Logitech MX Keys en een Logitech MX Anywhere 3S was het zo prima te doen om snel tussen vier systemen te wisselen. Twee ervan via Bolt, de andere twee via Bluetooth, wat indrukken van extra knopjes op toetsenbord en muis vergde. Maar dat werkt heel snel en naadloos.

Het wisselen tussen systemen via kvm gaat het soepelste, want daarbij zijn extra handelingen niet nodig. Duw de joystick-bediening op het scherm naar achteren en het invoerselectiemenu opent. Selecteer de gewenste pc, bevestig en presto, je hebt een ander systeem voor je neus. Kan het makkelijker? Ja, met een toetsenbordsnelkoppeling. Er zijn monitoren die dat mogelijk maken, maar die zijn doorgaans aanmerkelijk duurder. Je moet bij deze iiyama maar even je hand uitsteken. Gelukkig zit de bediening van het on-screen menu op een logische plek, recht voor je neus.

Bediening en menu van de iiyama ProLite XCB3497WQSNP

Dat brengt ons naadloos op bediening en menu van de monitor. De bediening daarvan is gelukkig handzaam, centraal gepositioneerd in de onderrand in de vorm van een mini-joystick. Dat is veel prettiger dan knoppen. Naar verluidt zijn er bedrijven die specifiek om knoppen vragen, wat erop wijst dat sommige IT-inkopers niet erg bij de tijd blijven.

Het menu werkt verder zoals bekend bij iiyama. Eén keer indrukken opent een snelmenu met de hoofdopties; daarin kan je navigeren naar de gewenste optie en dan zit je gelijk in het submenu. Van mij mag ook direct het hoofdmenu openen, maar soit. De instelmogelijkheden voor de weergave zijn relatief beperkt. Zo is er geen sRGB-optie en kan je alleen handmatig wat zaken aanpassen aan de kleuren, naast helderheid en contrast. 

Het menu toont verder instelopties voor het menu zelf (positie en transparantie), taalinstellingen (inclusief Nederlands, zeker geen gemeengoed), een allegaartje waarin je scherpte, startlogo, power-led, usb-laden en -snelheid kan aanpassen en een kvm-menu. Daarin kan je aangeven welke usb-ingang hoort bij welke beeldingang. Ten slotte een invoerselectie, waarbij je kan schakelen tussen automatisch en handmatig, en een volumeregeling voor de ingebouwde speakers.

Beeldkwaliteit en paneel: subjectieve indrukken

De iiyama ProLite XCB3497WQSNP heeft een gebogen va-paneel, wat zo'n beetje de standaard is voor dit soort betaalbare ultrawides. De radius van de kromming is 1500R, wat inhoudt dat je op 1,5 meter afstand in het midden van een denkbeeldige cirkel zou zitten, als je de kromming van het scherm zou doortrekken. Of als je er een stuk of zes om je heen zet, natuurlijk. Doorgaans zal je wat dichterbij zitten, maar de kromming is voldoende om verkleuringen naar de zijkanten toe tegen te gaan.

Dat is nodig ook, want qua kijkhoeken is dit niet het beste scherm dat ik ooit zag. Het is normaal bij deze paneeltechniek dat er verschuivingen in helderheid plaatsvinden, als je er niet recht op kijkt. Horizontaal valt dat alles mee bij deze monitor, dat heb ik slechter gezien. Maar verticaal... elke keer als je vanuit staande positie gaat zitten voor het scherm, is het even schrikken. Van bovenaf bezien verdwijnt heel veel contrast en daarmee detail. 

Het is niet iets waar je echt last van hebt, maar als je gewend bent aan ips-techniek is het wel een overstap. Gelukkig heeft het paneel genoeg positieve kanten. Zo geeft iiyama een behoorlijke helderheid op van 350 nits en moet het contrast 3000:1 bedragen. Dat is dan weer een voordeel van vertical alignment pixels. Daarnaast, het was al genoegd, kan het scherm 120 beelden per seconde tonen, in elk geval op papier. Verderop gaan we in op hoe dat in de praktijk uitpakt.

Veel va-schermen glimmen nogal, maar dat valt erg mee met de XCB3497WQSNP. Er zit een goede antireflecterende coating op, waardoor je niet snel de indruk hebt in een spiegel te kijken als je donkere beelden voor je neus hebt. Minstens zo belangrijk: er is geen sprake van clouding of backlight bleeding: zwart beeld oogt zeer fraai uniform, zonder lekkage. Al bij al is er prima te werken met deze monitor.

Testresultaten voor helderheid, contrast en kleurweergave

De beloofde helderheid haalt de XCB3497WQSNP, met een piepklein marge. De meter laat maximaal net iets meer dan 350 nits zien. De minimale helderheid gaat niet lager dan 73 nits, vermoedelijk om de 'flikkervrije' werking te behouden. Het betekent dat het scherm vrij fel is als je het in een verduisterde ruimte gebruikt. Het contrast is uit de doos rond de 2500:1, toch wel een stuk lager dan de geclaimde 3000:1. Voor een va-monitor is het niet bijzonder goed.

Uit de doos vertoont het scherm een kleurbereik van pakweg 86 procent van de DCI-P3 kleurruimte. Om die reden heb ik het maar getest vergeleken met Display P3 en met sRGB. Beide leveren geen beste resultaten op, maar onder de streep licht het vertoonde beeld dichter bij sRGB dan P3. Wel is dat oververzadigd, maar in het dagelijkse gebruik is dat niet heel bezwaarlijk. Vervelender is de forse grijsafwijking, met een sterk groenzweem. Dat is iets dat ook zichtbaar was bij andere recent geteste iiyama monitoren. Het merk loopt helaas achter op het gebied van kalibratie in de fabriek.

Nu kan je daarvan stellen dat het voor dagelijks kantoorgebruik niet uitmaakt, maar feit is dat de concurrentie hier wél aan doet. Als je voor een vergelijkbare prijs bij een ander merk een vergelijkbare monitor koopt die wél kleurnauwkeurig is, dan is het een lastig verhaal. Zeker voor thuisgebruikers die misschien nog eens vakantiefoto's of -video's willen bewerken. 

Het is niet eens moeilijk om de weergave meer in het gareel te krijgen. De 6-assige aanpassing voor tint en verzadiging kan je gevoeglijk links laten liggen. Daar ben ik een uurtje mee aan de slag geweest, maar zelfs als je alle regelaars naar extremen beweegt, is het in beeld nauwelijks meetbaar, laat staan zichtbaar. Het menu voor kleurtemperatuur is waar je moet zijn. Dat ligt wat verborgen 'onder' het menu met de eerste kleuraanpassingen. Hier kan je een gebruikerstemperatuur instellen. Met de waardes rood 99, groen 92 en blauw 95 kreeg ik een neutralere kleurbalans, al neigde die nog altijd naar wat te koel qua temperatuur.

De gemiddelde grijswaardeafwijking nam hiermee wel heel fors af, en daarmee ook de afwijking in de ColorChecker tests van Portrait Displays Calman Ultimate, de software waarmee we de testresultaten analyseren. Dat het contrast nog wat verder daalt, nemen we dan maar op de koop toe. Uiteraard zou iiyama in de fabriek nog veel meer uit dit paneel moeten kunnen halen. Het is te hopen dat het daar de nodige stappen toe gaat zetten.

Hdr-testresultaten zijn er niet, om de simpele reden dat deze monitor geen hdr-weergave ondersteunt. Dat is gezien de specificaties niet zo vreemd, maar inmiddels is het ook best uitzonderlijk. De meeste beeldschermen accepteren wel een hdr-signaal, ongeacht de mate waarin dat vervolgens getoond wordt.

Gamen op de iiyama ProLite XCB3497WQSNP: 120 Hz in name only

Het is goed mogelijk dat je bij het zien van de 120Hz-specificatie van de ProLite XCB3497WQSNP denkt aan een potje gamen. Weliswaar gaan 'echte' gaming monitoren tegenwoordig een stuk verder, 120 beelden per seconde is heel wat beter dan 60. Met de OSRTT hebben we gekeken hoe de snelheid van de pixeltransities in de praktijk uitpakt. 

Dat is helaas toch een stuk langzamer dan wenselijk. Nu zou je bij een va-paneel niet al te hoge verwachtingen op dit vlak moeten hebben, maar uit de doos (overdrive stand 3) zijn de prestaties niet indrukwekkend. Slechts 30 procent van de 30 gemeten transities valt in het 'venster' van 8,3 milliseconde, vereist om 120 beelden per seconde te tonen. Met de overdrive een tandje hoger neemt dat toe naar 40 procent, maar dat is nog altijd niet genoeg om als voldoende te kwalificeren. Zeker niet omdat de langzaamste transities voorbij de 30 milliseconden gaan. Met andere woorden, ghosting is onvermijdelijk bij hogere framerates (en zelfs bij 60 fps niet uit te sluiten).

Bij een beeldsnelheid van 100 Hz verandert er weinig aan die resultaten. Al is dan 46,7% van de overgangen snel genoeg, de trage uitschieters blijven. Qua input lag zijn de gemeten waardes niet slecht, gemiddeld 7,2 ms in totaal, waarvan 5,2 afkomstig van het scherm. Maar de responstijden geven duidelijk aan dat dit niet de beste keuze is voor een spelletje - ook niet een incidentele sessie. De voorloper presteerde overigens in dit opzicht toch beter (en die maakte iiyama dan ook in een gaming én een kantooreditie beschikbaar).

Conclusie

De iiyama ProLite XCB3497WQSNP moet het vooral hebben van zijn basiskwaliteiten. Het is een prima paneel, met voldoende helderheid en contrast, op een solide, fijn verstelbare voet. Voor wie zowel een laptop als een desktop pc wil aansluiten is het een erg handig scherm, met een goed werkende kvm-functie. De bediening van het menu is goed geplaatst en werkt intuïtief genoeg, zodat je snel aanpassingen kan doen - voor zover nodig.

Heel veel valt er niet aan te passen in het menu, en de afwezigheid van een gekalibreerde sRGB-modus is anno 2025 toch wel een zwaktebod van de Japanse fabrikant. Zeker omdat het scherm uit de doos niet veel liefde vanuit de fabriek gekregen lijkt te hebben, met een zichtbaar (en meetbaar) groenzweem. Dat is niet heel moeilijk om te verhelpen, wat de vraag oproept waarom iiyama dat niet gewoon zelf heeft gedaan. Mogelijk om het toch wat tegenvallende contrast (voor deze techniek) op te krikken? Dat kan alleen de fabrikant beantwoorden.

Maar goed, als je niet maalt om zaken als beeldbewerking, is de weergave met wat bijstellen goed te doen. Voor een zeer bescheiden bedrag haal je dan een royaal uitgeruste monitor in huis, die zich dankzij usb-c met een flinke stroomvoorziening eenvoudig laat aansluiten. Voor wie behoefte heeft aan bekabeld netwerk, voorziet het scherm daar ook in. Weliswaar niet zo snel als een moderne wifi-verbinding, maar je moet maar net dekkend netwerk hebben op je thuiswerkplek. De zekerheid van 5 jaar garantie is ook iets wat je als koper geruststelt: de kans dat het scherm het snel begeeft is klein. En als er dan toch iets is, regelt iiyama de oplossing voor je.

Na 5 jaar is het toch wel tijd voor wat nieuws, want de monitorwereld staat ook niet stil. Dat bewijst ook deze XCB3497WQSNP, want zo'n uitgebreide uitrusting voor dit geld was vijf jaar geleden nauwelijks voorstelbaar. Je vindt 'm overigens zonder moeite voor pakweg 350 euro, en dat is heel weinig geld voor de geboden functionaliteit.

iiyama ProLite XCB3497WQSNP-B1