Long read - Mudita Kompakt review: doseer zelf je digitale detox
Inhoudsopgave Mudita Kompakt
Drie jaar geleden testte en schreef ik hier over de Light Phone II, een slimme dumbphone die gebruikers vriendelijk dwong om meer in het hier en nu te leven en minder op hun telefoonscherm. Ik concludeerde dat de voordelen voor mij niet opwogen tegen de nadelen. Nu kreeg ik de Mudita Kompakt in handen, een op Android gebaseerd apparaat van Poolse makelij. Op papier kan het meer dan de Light Phone II, zonder het concept los te laten van een telefoon die niet uitnodigt tot verslaving.
Met de Mudita Kompakt doorliep ik een vergelijkbaar proces als eerder met de Light Phone II: ik nam (na enige voorbereiding) afscheid van mijn iPhone en dompelde mij onder in de nieuwe, rustiger wereld zonder afleidende en verleidende browser of mail-apps. Daarbij gebruikte ik aanvankelijk de Kompakt zoals bedoeld door de fabrikant, maar na verloop van tijd ook met extra toepassingen via sideloading. Het is die mogelijkheid die de Kompakt echt onderscheidt van de Light Phone II, al is dat zeker niet het enige verschil.
Het eindresultaat is deze review, met een ongebruikelijke lengte en insteek. Door je mee te nemen in mijn ervaring met de Kompakt, van kennismaking tot - voorlopig - afscheid, krijg je hopelijk een écht goed beeld van wat dit toestel je kan brengen, en waar het voor mij nog tekortschiet.
Achtergrond: waarom de Light Phone II niet voldeed (en van blijvende invloed bleek)
De handzame en fraai vormgegeven Light Phone II was niet storend aanwezig en ik ontdekte dat ik allerlei dingen helemaal niet op een telefoon – dus mobiel, onderweg – hoefde te doen: veel kon (kan) ook op een computer thuis of op het werk. Toch was het geen bevredigende ervaring. De batterij raakte net zo snel leeg als die van mijn smartphone, het scherm reageerde niet betrouwbaar, typen was bewerkelijk, de muziek- en podcast-apps waren beperkt en ongeorganiseerd, chatten met emoji’s kon net zo min als een QR-code scannen: een camera ontbrak al evenzeer als Whatsapp of andere chat apps met emojis en de mogelijkheid foto's uit te wisselen.
De Light Phone II ging daarom terug naar de winkel, maar de geleerde lessen bekleven. Afgezien van een kort experiment met een Nokia 2720 Flip, ga ik alweer lange tijd door het leven met een opgeruimde en uitgeklede iPhone 13 mini. Blank Spaces was de eerste app die het eenvoudig maakte om een minimalistische, puur tekstuele launcher op Apple’s troetelplak te installeren en daarmee het thuisscherm en meer te ontdoen van de vele bekende smartphone-verleidingen. Wat was duidelijk de inspiratiebron voor deze app en de vele die zouden volgen? Juist: de schermpresentatie van de Light Phone. Niettemin: ook met zo’n dumbed down look & feel blijft een smartphone precies dat: een smartphone. De kermis onder je vingers, altijd beschikbaar.
In het voetspoor van de Light Phone
Ook qua hardware bleek de Light Phone een exponent te zijn van een niet te stuiten beweging. Gen Z omarmde de heruitgebrachte druktoetstelefoons van Nokia en andere echte dumbphones. De Boox Palma met e-inktscherm uit zomer 2023, simkaart-loos maar verder zo bruikbaar als een smartphone was een weergaloze hit via TikTok en Instagram. Er kwam een Boox Palma 2 en, belangwekkender, de HiSense A9 (vooral in Azië verkrijgbaar) en de Bigme Hibreak: een e-readertelefoon als de Palma, dus met e-inktscherm, maar dan mét simkaart en alle smartphone-gemakken.
Talloze boeken, video’s, lezingen en meer verschenen over digitaal minimalisme. Cal Newport werd een veel aangehaalde naam, in elk geval binnen die kringen. YouTube-kanalen als die van Jose Briones en voormalig natuurkundeleraar Kit Betts-Masters zijn inmiddels vaste bronnen voor iedereen die met domme of minimaal-functionele telefoons en e-inktschermen leeft.
Nu, drie jaar later, is 2025 dan ook al veelvuldig uitgeroepen tot hét jaar van de ‘minimalistische telefoon’. Eind 2024 nog verscheen de Bigme Hibreak Pro en dit jaar zag de komst van de Minimal Phone en, hoofdrolspeler in dit artikel, de uit Polen afkomstige Mudita Kompakt.
Stuk voor stuk gaat het hier om meer dan dumbphones maar, met uitzondering van de Hibreak Pro, zeker geen volwaardige smartphones. Deze apparaten hebben twee zaken gemeen. Ten eerste: een filosofie van minder, minder, minder op je scherm leven en daarnaast: een e-inktscherm. Een rustige, niet-prikkelende wereld in grijstinten. Sober, functioneel en inderdaad, treffend gekozen: compact.
Mudita Kompakt: een zintuiglijke uitpakervaring
De Mudita Kompakt wordt geleverd in een vrij grote, stevige doos met extra schuifhuls eromheen. Daarop staat aan alle kanten te lezen wat het motto van niet alleen dit apparaat, maar van het Poolse moederbedrijf is: ‘More Offline. More Life.’ Laten we het debat over deze (schijn?)tegenstelling niet hier en nu voeren, maar ziedaar de filosofie van het digitaal minimalisme in een notendop.
Bij het verwijderen van deze instructieve huls wappert een briefje op de grond. Het blijkt een sticker met EU-energielabel (categorie A) en nog wat informatie over de accu (800x oplaadbaar), de mate van repareerbaarheid (D), een valbestendigheidsniveau (B) en de IP-factor (IP54). Dan weten we dat alvast. Het is zo’n sticker die je misschien op je wasmachine plakt of op een cv-ketel, maar ik denk niet dat het de bedoeling is deze op je Kompakt te bevestigen. Waarom dit niet gewoon in de handleiding staat, is me onduidelijk.
De doos zelf is duurzaam onbedrukt en bevat alleen papier/karton, behalve weer die sluitmagneten, waarover ik me al vaker druk heb gemaakt. Volkomen overbodig, zeker dankzij die beschermhuls, en totaal milieuvervuilend en grondstofverspillend. Elektronicamakers der aarde, houd hier toch alsjeblieft eens mee op! Onder de magneetklep worden we eerst begroet door een velletje overtrekpapier, met daarop de volgende tekst in vriendelijke, ronde letters:
Welkom bij de cultus van Mensen die Zich Niet Gek Laten Maken
Het voelt als een initiatie en dat is misschien niet geheel onbedoeld. De moderne mens moet natuurlijk ook echt een stap zetten die aanvankelijk kan aanvoelen als eentje in de verkeerde richting, totdat zal blijken dat het om een stap uit de kooi gaat. Welkom bij de cultus van Mensen die Zich Niet Gek Laten Maken, zoiets. Belangrijk om het aan te kunnen: we doen het samen, je staat er niet alleen voor.
Meteen daaronder in de doos zit een fraai stoffen zakje in gebroken wit, met een helderwit trekkoordje en enkel het Mudita-logo – een gestileerde lotusbloem – in prettig contrast op de voorkant gedrukt. Dit is nieuw voor me, als bescherming van het gekochte product: een heel natuurlijk, fijn aanvoelend draagzakje. Tactiliteit, valt me nu op, is subtiel aanwezig als overtuigingsmiddel in de hele uitpakervaring. De tastzin wordt vanaf het begin af aan niet belast maar gekoesterd, van de volkomen onbedrukte, bijzonder gladde doos, via dat halftransparante overtrekpapiertje, dat zowel kwetsbaar oogt als stevig aanvoelt, tot aan dit telefoonzakje. Voelen, rust, schoonheid en soberheid, dat zijn woorden die in me opkomen puur en alleen bij het ontdozen.
Onder het zakje vind ik een stapeltje kaarten met een wikkel eromheen en daarop de woorden: ‘Bonus set meditation cards origami lotus flower’. Het zijn zeven meditatiekaarten, formaat tarotkaart (groter dan de Kompakt), alle met een ander grijs-op-wit dessin op de achterkant en op de voorkant een korte tekst over onderwerpen als ‘De kracht van het huidige moment’ en ‘Evenwicht’. Deze kaarten zal ik later ook terugvinden in de eReader; interessant dat Mudita ze ook analoog heeft toegevoegd. Bijna of ze zelfs hun eigen telefoon niet willen laten gebruiken als het niet hoeft – de Light Phone-missie komt even in herinnering. (Overigens ontdek ik later dat deze met de K 1.2.0-update van eind juli verwijderd zijn uit de eReader.) Bij de kaarten zit een dubbelgevouwen grijs velletje vouwpapier; binnen in de wikkel om de kaarten ontdek ik instructies om daarvan een lotusbloem te vouwen. Moet ik nog doen.
Ik vat dit alles op als zachte handreikingen, uitnodigingen om op een andere manier mijn tijd door te brengen dan met schermvegen. Opnieuw heel tactiel en fysiek, gaan zitten en alleen je ademhaling voelen, of fijn-motorisch iets moois als een bloem knutselen. Voelen, rust, schoonheid en eenvoud, daar klinken ze weer in mijn gedachten.
Onder de kaarten een opmerkelijk dikke handleiding, die toch heel summiere blijkt. Dat komt doordat deze in acht talen in het lijvige boekje is opgenomen. Daarna nog een garantiebrochure en dan komt de onderkant van de doosinzet in zicht. Daarin genesteld ligt een zwarte opgevouwen oplaadkabel, bijeengehouden door het enige stukje plastic in de hele verpakking; daaronder weer een simkaartpin. En dat is alles. Het is nog heel wat, bij elkaar, maar een substantieel deel van het pakket is níét digitaal of elektronisch. Aha.
Mudita Kompakt: eerste hand(in)druk
In dat fijne stoffen zakje zit dus de Mudita Kompakt zelf, in de kleur Pebble Gray op ons verzoek toegestuurd door Mudita voor deze recensie. De hele achterkant en zijkanten zijn uit één stuk kunststof opgetrokken in een zacht lichtgrijs.
Voor het eerst in de hand valt direct op dat het toestel solide en zeker niet goedkoop of ‘plastic’ aanvoelt. Het gewicht draagt hieraan bij: 168 gram schoon aan de haak. Mijn iPhone 13 mini weegt 148 gram en in elk geval aanvankelijk is het verschil voor mij niet echt voelbaar. Wel merk ik dat de Mudita Kompakt een stuk vullender in mijn hand ligt. De liniaal erlangs verklaart deze gewaarwording. Met 12,8 cm is de Kompakt een paar millimeter korter dan mijn iPhone, de breedte van 7 cm scheelt ook niet veel, maar met een dikte van 12,6 mm is het handgevoel echt even wennen.
De achterkant is echter heel prettig afgerond aan de randen en de vier hoeken lopen ook al rond, dus scherpte is er niet. Ook niet de lompe afbreuk van een camerabult, want die is er niet. Kun je je nog herinneren dat dat normaal was, een camera die helemaal ín de behuizing ingebouwd zat? Hoe heerlijk, een telefoon die plat kan liggen op ieder oppervlak! De dikte zorgt er ook voor dat je meteen een natuurlijk stevige greep op de Kompakt hebt. Je zult hem niet snel uit je vingers laten glippen.
Wat opvalt, en wat ik slim vind, is dat de behuizing net iets verder doorloopt dan de voorkant. Met andere woorden, het scherm ligt een nagelrandje verzonken en daardoor is het vanzelf al enigszins beschermd. Het materiaal voelt zo fijn aan dat een hoesje eigenlijk onnodig lijkt. Dat heeft Mudita dan ook niet meegeleverd, dus zonder hoesje gaan we verder testen. Wel is er een screen protector meegestuurd, maar die wil ik eigenlijk niet gebruiken, omdat ik al via het Mudita-gebruikersforum en op YouTube heb begrepen dat dit veel weerspiegeling toevoegt aan wat verder een rustig matte kijkervaring is.
Een rondje langs de Mudita Kompakt
Laten we even een rondje om het toestel lopen. Aan de linkerzijkant bovenaan zie ik de simkaarthouder voor twee nanosims (of 1 nanosim + 1 eSim; of 1 nanosim + 1 micro-SD-kaart). Handig voor op reis, of voor als je zoals ik een tweede, zakelijk nummer hebt voor alle ongewenste oproepen van het KvK-datastofzuigende schorriemorrie. Onder de simkaarthouder, op de plek waar van nature je duim rust als je de Kompakt in je linkerhand houdt, zit een unique selling point van deze telefoon: de Offline+-schakelaar. Komen we op terug, maar denk voor nu even aan een uitgebreide vliegtuigmodus onder één fysieke knop, in plaats van minstens drie schermaanrakingen verwijderd.
Aan de achterkant zit de enkele camera (8MP) die het toestel rijk is, vlak in de behuizing. Erboven een flitser in twee kleurtemperaturen: warm en koud led-licht. Ook bijzonder voor een toch eenvoudig toestel als de Kompakt: opladen kan niet alleen via de usb-kabel, maar ook draadloos. Helaas heb ik enkel een verticale MagSafe-standaard, waar de Kompakt niet op blijft hangen. Als ik hem op de juiste plek tegen de standaard gedrukt houd, zie ik dat de batterij inderdaad gaat opladen. Tot slot over de achterkant: een nfc-chip is ingebouwd, maar lijkt nog geen toepassingen te hebben. Betalen met de Kompakt is op dit moment bijvoorbeeld niet mogelijk. Vermoedelijk is deze chip aanwezig met het oog op morgen.
Gaan we door naar de rechterzijkant, waar we een volumewipschakelaar vinden en daaronder de aan-/uitknop met vingerafdruklezer. Deze laatste kun je combineren met of vervangen door een pincode van zes cijfers. Dit zijn de twee manieren om de Mudita Kompakt te beveiligen tegen indringers. FaceID zoals op mijn iPhone behoort niet tot de mogelijkheden, want daarvoor zou een (camera)sensor aan de voorkant nodig zijn, en die is er niet. Kom ik op terug. Het ont- en vergrendelen van de Kompakt gaat trouwens gepaard met een buitengewoon bevredigend klikgeluid.
Compleet met 3,5 mm-aansluiting
Dan nog even een kort bezoek aan de boven- en onderkant van de Kompakt. Boven zit een gaatje, vermoedelijk voor een microfoon, hoewel ik het een vreemde plaats daarvoor vind. Een groter gat ernaast springt anno 2025 nog meer in het oog. Jawel, de Mudita Kompakt beschikt over een good old 3,5 mm-aansluiting voor een hoofdtelefoon! Weet je nog hoe de wereld in boze paniek reageerde toen Apple deze afschafte op de iPhone 7, in 2016? Het duurde niet lang of het werd de norm, in elk geval op high-end smartphones.
De Mudita Kompakt brengt de lijfelijke ervaring weer op de voorgrond en daar hoort bij dat je kabeltjes tegen je nek of borst voelt tikken, dat je je oortjes om je nek of, supercool, over je oorschelpen hangt wanneer je ze niet gebruikt, dat je niet de door Bluetooth-transmissies van anderen gestoord wordt. In plaats daarvan steek je met een bevredigende klik een harde fysieke plug in een strakke poort. Of iets van die strekking; de Kompakt inspireert me duidelijk tot nostalgie en meer.
Persoonlijk vind ik de aanwezigheid van die koptelefoonpoort best cool: ik groeide op met een walkman, later een discman, toen mp3-spelers en nog weer later de eerste mobiele telefoons. Alles met bedrade hoofdtelefoons en die solide klik en hangende kabeltjes die altijd irritant in de knoop raakten in je jaszak en aan kabelbreuk leden omdat het zo leuk was ermee te spelen en… Oké, bij nader inzien weet ik niet of dit óók een unique selling point is voor deze specifieke gebruiker.
Mudita levert geen oortelefoon mee met de Kompakt, dus heb ik er zelf nog een liggen? Een korte blik in mijn rommella met elektronica leert dat ik inderdaad geen bedrade oortjes meer bezit. Ik heb alleen een grote over-ear Devine-koptelefoon, die ik voor mijn digitale piano gebruik. Het snoer daarvan is zo’n 2,5 meter lang. Niet zo praktisch voor onderweg. Het werkt wel uitstekend trouwens, en nogmaals, die klik van die stekker, die is gewoon lekker. Betere audio dan via draadloze oordoppen, durf ik te stellen. Goed, voor buitenshuis muziek luisteren wordt het dus toch Bluetooth, en kijken of mijn Airpods willen communiceren met de Kompakt. Dat komt, eerst terug naar de rondleiding over het toestel.
Aan de onderkant van de Kompakt zit de usb-c-poort voor stroom. Een snelle test met genoemde Devine-koptelefoon en een lullig Apple-verloop-dongletje: ja, ik hoor zacht muziek doorkomen, dus je zou denk ik ook via deze poort bedraad kunnen koptelefoneren. Het lijkt echter niet per se de bedoeling, maar dat kan aan mijn gebrekkige testapparatuur liggen. Naast de usb-poort dan nog links een gaatje voor een microfoon (wel een logische plek) en rechts de luidsprekeropeningen, zes op een enkele rij.
Geen selfiecamera
Dat brengt ons terug aan de voorzijde. Nieuw uit de doos het zakje, zit er een lichtgrijze sticker op de voorkant. Die herinnert nogmaals aan het motto van ‘meer offline, meer leven’ en toont handige symbolen langs de randen, die toelichten waar de knoppen en poorten voor dienen. Ook roept de sticker op om het Mudita Center te installeren, compleet met link.
Het Mudita Center is de toepassing die je op je computer installeert, waarna je deze met een usb-kabel met de Kompakt verbindt. Zo kan je bepaalde zaken regelen zoals bestanden overzetten en back-ups maken. Het Mudita Center is er ook voor als je bijvoorbeeld de Mudita Harmony- of Harmony 2-wekkerklok hebt aangeschaft, die ook een e-inktscherm hebben en waarop je je favoriete liedjes kunt zetten om bij te ontwaken.
De sticker eenmaal verwijderd hebbende, zien we dan echt het scherm van de Kompakt zelf. De voorkant heeft flinke zwarte randen (bezels) aan weerszijden en een voorhoofd en een kin, die het e-inktscherm van 4,3 inch (11 cm) omlijsten. Op de kin zitten drie vaste aanraakknoppen, een voor Android-gebruikers niet onbekend verschijnsel, voor ‘terug’, ‘thuis’ en - minder gangbaar - ‘controlecentrum’.
Wat ontbreekt is een selfiecamera en zoals gezegd ook verdere technologie om met een scan van je tronie je telefoon in te komen. Dit is een bewuste keuze, denk ik. Als je nu je Kompakt op zijn rug legt, is er geen camera die op afstand geactiveerd kan worden en jou en je hele leven kan filmen. Mudita wil een lans breken voor een terugkeer naar menselijke autonomie, privacy en het recht op de eigen, ongesurveilleerde en ongeïnterrumpeerde menselijke ruimte. Zónder daarvoor de modcons en noodzakelijke gereedschappen volkomen te moeten opgeven, dus er is wel een hoofdcamer, maar niet een tweede aan de voorkant.
Prettig is dat het scherm van de Kompakt helemaal niet vingervetgevoelig lijkt te zijn: ik zie geen afdrukken of vegen op het e-inktscherm, zelfs niet als ik mijn best doe. Geen idee waarvan het voorpaneel is vervaardigd, ik vermoed stevig kunststof in plaats van glas en misschien helpt dat wel. Het Mudita-logo prijkt gedrukt in elektronische inkt midden op het scherm. Daaronder komt de naam ‘Mudita Kompakt’ en helemaal onderaan een met stippellijn omlijste melding ‘Powered off’ in duidelijke kapitalen. Tijd om deze nieuwe not-quite-smartphone aan te zetten en in gebruik te nemen!
Wat meteen opvalt bij het in gebruik nemen van de Mudita Kompakt
Ik zet mijn simkaart over en verbind de Kompakt met mijn wifinetwerk. Nederlands is op dit Poolse apparaat standaard aanwezig als systeemtaal, wat aardig.
Intussen worden mijn contacten, die ik al had geëxporteerd als vCard-bestand vanuit het Mac-adresboek, vlot ingeladen via het Mudita Center. Er is voor de contacten geen aparte adresboek-app; ze zijn alleen via de bel- en sms-apps te bereiken. Bedrijven worden helaas niet als contactnaam herkend en komen dus als telefoonnummers in de namenlijst te staan. Als ik zo’n contact open, zie ik wel de naam staan bij het informatieveld ‘bedrijf’, maar ik zal handmatig een hoofdnaam moeten overtypen om ze herkenbaar in het adresboek op te nemen.
Dat dit niet kan in het Mudita Center, maar alleen op de Kompakt, vind ik minder handig. Het leidt wel tot de eerste typervaringen op de Kompakt, die een prettige zoemrespons geeft bij gebruik van het toetsenbord, zodat je weet dat je iets hebt getypt. Weer die tactiliteit: dit is een ander gevoel dan op de glasplaat van een smartphonescherm. Het voelt directer, bijna of het e-inktscherm even meegeeft, heel lokaal op de plek waar je het aanraakt. Het is slechts illusie, toch overtuigend aanwezig.
De Kompakt meldt dat er een software-update beschikbaar is, MuditaOS K 1.1.1. (N.B.: na het schrijven van dit artikel is K 1.2.0 verschenen, een zeer uitgebreide update die ik helaas niet heb kunnen ervaren). Het installeren en configureren van deze OS-update duurt ontzettend lang. Ik wacht 20 minuten, een uur. Uiteindelijk ontdek ik dat de Kompakt na al die tijd de update helemaal niet heeft geïnstalleerd. Nogmaals proberen dan maar. Updaten kan vreemd genoeg niet via het Mudita Center, althans niet in de huidige versie. Ik kan me voorstellen dat dat sneller zou werken.
Intermezzo: bankieren zonder smartphone is te ingewikkeld
Tijdens het downloaden en installeren van de MuditaOS update komt er op mijn laptop een mail binnen over een boek dat ik heb besteld. Het is een verzoek om de betaling van het boek te voldoen, voorzien van een IBAN en andere betaalgegevens. Prima, even betalen via iDeal.
Hoe moet ik dat aanpakken zonder smartphone, zonder bank-app om een QR-code mee te scannen en de betaling goed te keuren? Alle andere wegen naar mijn rekening vragen immers om de app. En dus om een smartphone. Dat probleem voorzag ik al toen de Kompakt naar me onderweg was, dus heb ik me voorbereid door een zogeheten ‘browsercode’ voor internetbankieren aan te maken. Helaas: mijn browser is natuurlijk zo’n veilige, die meteen na sluiten van een venster alle cookies verwijdert. En dus ook, kennelijk, de browsercode. Moet ik een nieuwe gaan aanmaken, een omslachtig proces waarbij mijn bankpas nodig is.
Daar gaan we dus al. Dit zie ik niet als een nadeel van de Kompakt, maar als een nadeel van het moderne bankwezen. Dat neemt aan dat iedereen wel een smartphone heeft én wil. Ja, ik kan natuurlijk best een simkaartloze smartphone thuis in de la hebben voor bankzaken; niet heel anders dan de random readers, digipassen en wat dies meer zij aan single-purpose, rekenmachine-achtige elektronischbankiergadgets. Het wordt hoogstens lastig als ik van huis ben en dan om een of andere reden bij mijn bankrekening wil, of moet.
Hm. Is een bankier-app anno 2025 onmisbaar? Of: is een bankier-app buitenshuis anno 2025 onmisbaar? Zo nee, kan en wil ik dan wel een extra smartphone thuis bewaren puur voor dit soort gebruik? Dat zit me ook niet lekker: het is niet duurzaam en lijkt me ook geldverspilling; liever verkoop ik mijn iPhone aan iemand die hem wél volledig zal gebruiken. Dit is en blijft een lastige kwestie en ik blijf hiervoor vooral de Nederlandse banken verantwoordelijk houden. Laat ons gewoon met inloggegevens met 2FA bij onze bankrekening, en klaar.
Veiligheid, privacy en Offline+
Bij de ingebruikname kun je een zescijferige toegangscode instellen, maar deze stap is niet verplicht. Ontgrendelen kan zoals gezegd ook via de vingerafdrukscanner in de aan-/uitknop. Ik kies bewust voor een vinger van mijn réchterhand, omdat ik mijn telefoon altijd in mijn linkerbroekzak draag en in mijn linkerhand vasthoud. Dat klinkt misschien onlogisch, maar ik heb al te veel klachten op het forum gelezen over de vingerdrukscanner van de Kompakt. Specifiek dat die met willekeurig welke vinger de telefoon ontgrendelt wanneer mensen hun Kompakt in de broekzak stoppen, waarop de telefoon vrolijk kan gaan broekzakbellen. Ik zal kijken of mijn onlogische-vingertruc dit euvel voorkomt.
Na langer gebruik kan ik melden dat de Kompakt geen enkele keer is ontgrendeld door een niet-ingestelde vinger, dus ik weet niet goed waar al die klachten op het forum op berusten. (De notities bij de 1.2.0 update geven wel aan dat dit probleem door Mudita erkend werd en met deze update opgelost moet zijn, al heb ik die dus niet kunnen uitproberen.) Doorgaans worden mijn ingestelde vingers vlot en accuraat herkend en geen andere vinger haalt de Kompakt van het slot. Op warme, luchtvochtige dagen merk ik wel dat meer dan één poging nodig is en soms werkt het helemaal niet, maar soit, dan typ ik mijn code in.
Offline+
Op dit punt aangekomen in de bespreking, moet ik wel wat woorden wijden aan wat Mudita graag presenteert als een echt unieke eigenschap van de Kompakt: de offline+-schakelaar. Dit is een solide aandoende, fysieke schuifknop die antenne, microfoons, camera, wifi en Bluetooth uitschakelt. Volgens Mudita gebeurt dit voor gsm en microfoons ‘op hardwareniveau’, de rest softwarematig. Uit de uitleg erbij: ‘Gain focus and privacy while ensuring zero radio frequency transmissions.’ Goed om te weten ook: ‘Warning: You can’t make emergency calls when using Offline+.’ Omdat het echt een stevige schakelaar is waarvoor best wat duw- en trekkracht benodigd is, zul je deze niet makkelijk per ongeluk omzetten in je broekzak en dan niet meer 112 kunnen bellen. Denk ik.
Mijn voornaamste vraag bij de offline+-schakelaar is: wanneer zou ik die nou echt willen gebruiken? Werkelijk helemaal onbereikbaar zijn? Met een ouder wordende moeder, vrienden en familie voor wie ik al mijn hele leven altijd bereikbaar ben, en wíl zijn? Ik kan alleen denken aan het scenario dat ik even zou willen mediteren, daarvoor de meditatie-app van de Kompakt gebruik en dan tijdelijk die schakelaar omzet. Maar zelfs dan: ik zou me ellendig voelen als er een noodgeval is en ik niet gebeld kan worden. Een versie waarin ik zelf kan kiezen waarvoor en voor wie ik (niet) bereikbaar ben, staat me meer aan.
Spoiler alert: tijdens de hele testperiode heb ik offline+ geen enkele keer benut. Er was domweg geen behoefte en geen noodzaak. Heb ik hierdoor iets gemist? In elk geval geen oproep.
Mudita Kompakt: MuditaOS-apps
Goed dan, met de sim en de contacten erin en K 1.1.1 eindelijk geïnstalleerd, is de Kompakt eigenlijk al klaar voor gebruik. Er zit geen mail-app op, dus daarvoor hoef ik niets in te stellen. Hoewel MuditaOS de open source versie van Android als basis heeft, is er geen Google Play Store of sowieso Google-apps. Mudita bouwt zelf de apps waarvan zij vindt dat ze iets toevoegen, en dan zodanig dat ze niet af- of verleiden, wel de privacy van de gebruiker beschermen en vooral functioneel zijn. Welke apps zijn dit?
Om te beginnen de enige twee apps op het hoofdscherm (daar kan je in deze versie van MuditaOS niets aan aanpassen): telefoneren en sms’en. Geen bijzonderheden daar, behalve dat ik het best luxe vind dat ik op deze toch beperkte telefoon tot vier standaard-antwoordberichten kan instellen voor momenten dat ik een telefoontje even niet kan of wil aannemen. Er is helaas geen mogelijkheid om tussen geopende apps te wisselen; ik moet steeds weer eerst naar het thuisscherm, dan op ‘Apps’ tikken. Omslachtig, maar enorm veel apps om tussen te wisselen zijn er niet - in elk geval niet standaard.
Welke apps zijn er wél? Ik zie een sobere agenda-app, een nog soberder notities-app en een dictafoon-app. Die laatste neemt bij een snelle test mijn stem goed op, maar geeft deze lelijk blikkerig, ver weg en hol weer over de Kompakt-luidspreker. Wel handig voor snelle memo’s, wanneer je niet kunt of wilt typen. Ik vraag me af waarom ik de dictafoon-app op mijn iPhone nooit daarvoor heb gebruikt en heb direct daarna het antwoord: omdat typen op de smartphoneschermen nu eenmaal vlotter is.
Vooralsnog ook vertrouwder dan nu op de Kompakt. Lopend typen vind ik aanvankelijk wat moeilijker op de Kompakt, dus het ontmoedigt om deze twee dingen tegelijk te doen. Pluspunt of minpunt, afhankelijk van je perspectief. Met Mudita zeg ik: plus. Dat doet me eraan denken: er is ook nog een functionele rekenmachine-app.
Om de Kompakt-gebruiker toch mogelijkheden voor verstrooiing te bieden, zijn er een eReader-app en een muziek-app. Voor beide geldt dat je uitsluitend via het Mudita Center materiaal kunt toevoegen en verwijderen: elektronische boeken en mp3’tjes, respectievelijk. Dat wordt nog wat, want ik heb geen mp3’tjes op mijn computer, omdat ik alles stream. Mijn e-boeken zijn dan weer bestandsformatelijk opgesloten in Apple Books en Kobo. Misschien heb ik ergens nog een los ePub-bestand dat ik kan gebruiken om te testen. Ter vermaak is er ook nog een schaak-app, toepasselijk voor een zwartwitscherm, maar ik kan niet schaken. Misschien ga ik het leren als ik de Kompakt lang genoeg gebruik. Kan ik ook apps verwijderen die ik niet wil? Nee dus. Misschien in een toekomstige update. De stock apps zijn door Mudita zelf ontworpen, dus daar zullen ze met enige trots over waken.
Verder bevat de Kompakt een wekker-app met tal van oorstrelende wekmelodieën en de optie om een herhaald alarm in te stellen. Daarnaast is er een meditatie-app, die eigenlijk een alweer sobere timer-app is die je in sprongen van vijf minuten een tijd laat instellen, met een gong-geluid de meditatie opent en later weer afsluit. Advies aan Mudita hierover: maak de meditatie-app per minuut instelbaar in plaats van per vijf minuten, dan kunnen mensen hem meteen als kookwekker gebruiken. Leuk om met een gong te horen dat je eieren klaar zijn. Voeg dan meteen een stopwatch toe, trouwens. Die mis ik persoonlijk niet (waarvoor gebruiken mensen een telefoonstopwatch, in ’s hemelsnaam?), maar een per minuut instelbare timer heeft ook mijn voorkeur.
Kaarten zonder navigatie
De Mudita Kompakt bevat ook een kaarten-app. Die laat je zien waar je bent (nadat je eerst expliciet via de instellingen toestemming geeft om je locatie te gebruiken), maar niet hoe je van punt A naar punt B komt. Stapsgewijze navigatie is er ook niet. Dat kan ik begrijpen als lastig op een e-inktscherm, dat steeds zou moeten verversen om je verplaatsing op een route te moeten weergeven, ten koste van de batterij. Waarom die route niet op zijn minst kan worden getoond, dat snap ik niet. Wat heb ik nu aan deze kaarten-app?
Mudita schrijft in de voorlichting dat het handig is: ‘Reliable offline map functionality. Benefit: Navigate without internet, save battery/data.’ En natuurlijk qua privacy weer veiliger, als je de gps-toestemming uitzet, maar dan nog: een lijn van hoe je moet reizen van A naar B kan ook prima offline en zonder gps. Een route is toch wel het minste. Enfin, het avontuur neemt zo toe; je kunt zien waar je bent op de wereld en de rest moet je zelf maar uitzoeken.
Wat die gps betreft, deze werkt alleen als je buiten bent, want het is kennelijk iets wat ‘pure gps’ heet. Dit betekent zoveel dat er een rechtstreekse zichtlijn met de satelliet nodig is en dus dat je, jawel, buiten moet zijn. Dit blijkt ook als ik de weer-app in mijn woonkamer wil raadplegen. Op basis van gps kijken wat de weersvoorspelling is, kan dan niet. Wel kan ik de gewenste locatie in de weer-app invoeren voor het weerbericht voor die plaats. Maar op de kaart zien waar het pand is waarin ik me bevind? Neen, eerst naar buiten, weer of geen weer. Meer privacy, minder gemak.
De weer-app is verder overzichtelijk en best uitgebreid, met een voorspelling voor zeven dagen en een in mijn tests accurate, betrouwbare weersvoorspelling. Wel moet ik er echt met aandacht naar kijken, omdat de weericonen zonder kleur moeilijker te duiden zijn in een oogopslag. Mindful het weerbericht lezen, oké.
Het beeldscherm van de Mudita Kompakt
Vóór ik inga op het gebruik van de Mudita Kompakt in de praktijk, moeten we even stilstaan bij het 4,3 inch e-ink beeldscherm. De bekende e-inktkwestie van naijlen van eerdere beelden valt aanvankelijk mee. Het valt me eigenlijk helemaal niet op bij het allereerste gebruik. Dat komt denk ik vooral doordat de apps op de Kompakt daar speciaal voor gebouwd zijn én doordat ze geen afbeeldingen bevatten; vaak zijn het vooral grotere vlakken die blijven staan op een e-inktscherm, of pagina’s vol tekst. Die heb ik allemaal nog niet zien langskomen.
Pas als ik bewust de schermverlichting uitzet, zie ik hoe fel het scherm de hele tijd eigenlijk was. Onverlicht komt het scherm dof en erg grijs voor, grijzer dan een pagina uit een papieren boek, hoezeer Mudita ook mag reppen over een ‘paper-like experience’. ’s Avonds is het nog wel te lezen zonder verlichting, maar mijn 46-jarige ogen vragen toch om meer contrast, dan wel licht. De verlichting van de Kompakt is een koele, witte tint - het is niet mogelijk, zoals bij veel e-readers, om de kleurtemperatuur aan te passen, zodat je 's avonds naar een minder blauw vlak kijkt.
Dit heeft ook te maken met formaat en letterdikte van de (menu)teksten. Deze kan je niet aanpassen. Daarnaast vind ik op het scherm te weinig contrast, te dunne lijnen en te dunne, korrelige tekst. Heel eerlijk: zonder verlichting is het voor mij echt nauwelijks te doen om zonder oogknijpen of leesbril de Kompakt ontspannen te gebruiken. Dat deze telefoon wordt aangeprezen voor ouderen van dagen is me dan ook een raadsel.
Een nadere inspectie van de eigenschappen van het scherm roept meer vraagtekens op bij de claim van Mudita. Het gaat om een 800 bij 480 pixels tellend exemplaar. Dat is nauwelijks beter dan de eerste e-readers met ‘E Ink’ uit circa 2009, die 800 bij 600 pixels op een diagonaal van 6 inch telden. Waar die 166 pixels per inch bevatten, komt de Kompakt uit op rond de 217 ppi. Zeg maar de drukkwaliteit van een doorsnee airport novel. Een moderne e-reader is met 300 ppi aanzienlijk scherper.
Hoewel het aantal grijstinten van een e-inktscherm niet noemenswaardig is toegenomen, zorgen meer pixels wel voor een donkerder zwart en daarmee meer contrast. Het kan verklaren waarom mijn ogen duidelijk niet de beloofde rust vinden op het beeldscherm van de Kompakt. Ter vergelijking: de (vergelijkbaar geprijsde) Bigme Hibreak Pro heeft wél die resolutie van 300 ppi.
Een laatste woord voor nu over dat scherm: een klok op het vergrendelscherm zou fijn zijn. Dan hoef je de Kompakt niet steeds te ontgrendelen als je wilt weten of je al moet gaan rennen om je trein te halen. Misschien weer een manier om te onthaasten, niet steeds de tijd hoeven zien, maar in de praktijk vind ik het gewoon praktisch – en het Mudita Element-horloge, hoe fraai vormgegeven ook, nog echt te prijzig.
Mudita Kompakt: in gebruik
Ook na meerdere dagen gebruik vergis ik me nog steeds in de functie van de meest rechtse knop op de zwarte kin van de Kompakt. Ik denk dat ik daarmee in de app-bibliotheek kom, maar het is de Control Center-knop. Ik zou het veel handiger vinden als je met zo’n permanente knop vanuit elk scherm meteen je app-bieb kon bereiken, juist omdat er geen app-switcher beschikbaar is. Daar komt bij dat je het controlecentrum óók kan openen door vanaf de bovenrand omlaag te vegen, vanuit ieder scherm. Dus de vaste knop op de kin is eigenlijk overbodig. Helaas laat de Kompakt, of het OS in deze versie in ieder geval (hoop doet leven), me niet kiezen welke functionaliteit ik aan de knop wil koppelen.
Het controlecentrum zelf bevat aan-/uitknoppen voor wifi, Bluetooth, personal hotspot, vliegtuigmodus, een weer-widget, zaklamp in twee lichtwarmtes, schermverlichting, beltoonvolume en het instellingenscherm. Lang drukken op bijvoorbeeld de wifi- of Bluetoothknop brengt je in het bijbehorende instellingenmenu, net als gewone Android-telefoons.
Een prima selectie; wat ik meteen al beter vind dan op mijn iPhone: de wifiknop schakelt wifi ook echt uit op het toestel, in plaats van enkel de verbinding met een wifinetwerk te verbreken. Privacy en batterijbesparing: zo blijft de Kompakt niet voortdurend zoeken naar wifinetwerken en kan de telefoon op die manier ook niet gevolgd worden. Met de wifi-hotspotfunctie kun je een laptop of tablet veiliger verbinden met internet dan via een openbaar wifinetwerk; tethering via usb of Bluetooth is ook mogelijk, net als via ethernet, als je een daarvoor geschikte verloopkabel bezit. Ik vind het allemaal behoorlijk Zwitsers-zakmesachtig: er zit echt veel in dit compacte toestel.
Omdat er dus geen app-switcher is, geen manier om je openstaande apps overzichtelijk naast elkaar te zien, noch om snel tussen open apps te wisselen, is schakelen tussen apps omslachtig. Alles moet via het hoofdscherm, dan het Apps-menu, naar het eind van dat menu voor de zijgeladen apps, dan de app kiezen die je wilt openen – of juist sluiten. Openstaande apps vragen vermoedelijk meer stroom dan gesloten, inactieve apps; al heb ik ergens gelezen dat de Kompakt apps niet op de achtergrond laat draaien, ze gelden wel als ‘actief’ zolang je ze niet via bovenstaand lang stappenplan sluit. Dit is voor verbetering vatbaar, misschien door het Android-proces hiervoor te integreren?
Typen op de Mudita Kompakt
Na een paar dagen moet ik mijn mening over typen op de Kompakt al bijstellen: het gaat me verrassend makkelijk af. De vertraging tussen intoetsen en op het scherm verschijnen van tekens is te verwaarlozen, terwijl een zoem en/of klikgeluid laat weten dat je aanraking is geregistreerd. Handig is dat je niet hoeft te wachten totdat je teken in beeld komt, je kunt gewoon op je vertrouwde snelheid doortypen. Typfouten zijn voor eigen verantwoording.
Wanneer ik kies voor een getypte notitie, stoort het me dat er geen automatische spatie verschijnt als ik een gesuggereerd woord kies. Want ja, dat doet het Mudita-toetsenbord dan weer wel, woorden raden en voorstellen. Spaties met de hand moeten toevoegen? Onhandig. Of moet ik misschien toegeven: verwend? Ik bedoel, je kunt op de Mudita Kompakt wél kopiëren en plakken! Op een e-inktscherm voelt dat toch als knap bijzonder.
Het talenaanbod voor het toetsenbord is voor mij net te beperkt: Chinees ontbreekt. Acht talen zijn er om uit te kiezen, en het apparaat is nota bene in China geproduceerd, maar het ontbeert een Chinese taaloptie. Jammer voor mij als student Chinees, maar niet onbegrijpelijk voor een Poolse minimalistische telefoon.
Bellen met de Mudita Kompakt
Je zou het haast vergeten, maar de Kompakt is ook of misschien vooral een telefoon. Bij beltests klinkt de spreker aan andere kant dicht in mijn oor uit een goede bel-luidspreker. Ik hoor van hen dat ik wat hol en ver weg klink, of dat er telkens als ik spreek een soort witte ruis klinkt, zoals op een televisie die tussen twee zenders is afgesteld. Niet als ik zwijg, dan is het volkomen stil; alleen tijdens mijn spreken. Een test met bellen via Signal wijst uit dat de ruis er dan niet is: het ligt vermoedelijk dus aan de 4G-verbinding, ondanks standaard actieve VoLTE (voice over LTE).
Bij bellen over de luidspreker klinkt deze net zo beroerd als eerder bij de dictafoontest: blikkerig en, ja, hol dus ook. Jammer, want ik krijg pijn aan mijn oorschelp van de telefoon wanneer ik op de gebruikelijke manier bel, wat ik niet helemaal begrijp. Druk ik harder tegen mijn oor, omdat de telefoon zwaarder is? Of ligt de telefoonrand net op een ongelukkige plek ten opzichte van de luidspreker en mijn welgevormd gehoororgaan?
Het gewicht van de Kompakt is sowieso toch merkbaar: ik ben verwend met de twintig gram lichtere iPhone 13 mini. Eerder schreef ik dat ik het verschil in gewicht niet kon voelen, maar tijdens een wat langer gesprek is dat toch wel zo. Dat wordt nog wat als ik ooit weer naar een echt zwaardere telefoon zou overstappen. Tot slot over dit onderdeel: de lijst met recente oproepen kan niet worden gewist. In het kader van de privacy-claims van Mudita is dat teleurstellend en merkwaardig.
Camera: fotograferen met de Mudita Kompakt
Het maken van een foto via de camera-app is een wat merkwaardige ervaring. Alles is grijs-zwart, want in e-inkt, en daardoor ook wat wiebelig en vertraagd in beeld op de Kompakt. Er is een pauze van een volle seconde tussen het indrukken van de ‘sluiterknop’ en de bevestiging dat de foto is gemaakt. Goed stilhouden intussen.
Gemaakte foto’s worden op de Kompakt opgeslagen en zijn daar in een galerij te bekijken op het e-inktscherm. Ze worden niet naar een cloud gestuurd, want die is er niet. Je kunt ze via Windows Explorer of voor mij als Mac-mens via Android File Transfer redelijk eenvoudig naar de computer kopiëren. Zo worden zwartwitfoto’s ineens weer kleurenfoto’s. Waarom dit niet via het Mudita Center kan, is me niet duidelijk. Daarin kan ik wel foto’s en screenshots verwijderen van de Kompakt of op de Kompakt zetten, maar niet van de Kompakt naar mijn computer overzetten. Dit alles vreemd genoeg onder de noemer ‘Manage Files’. Beheren betekent hier blijkbaar enkel eenrichtingsverkeer, en anders ‘wissen’. Ook typisch is dat foto’s die in landscape (liggend) zijn gemaakt willekeurig worden opgeslagen als portrait (staand). Soms wel, soms niet. Kinderziektes?
Oordeel zelf over de kwaliteit. Vakantiekiekjes gemaakt op een Nokia anno 2002?
’s Anderendaags heb ik de camera nodig voor iets anders dan het vastleggen van momenten uit het leven. Bij aanschaf van een abonnement moet ik mijn identiteit verifiëren en daarvoor scherpe foto’s van mijn rijbewijs maken. Met de Kompakt zie ik dat niet zitten, door het probleem met stabilisatie (je moet een wel heel vaste hand hebben) in combinatie met de lange sluitertijd, of vertraging tussen afdrukken en het maken van de foto. Dus daarvoor kies ik toch maar weer mijn iPhone.
Op weer een andere dag wil ik iets op Marktplaats verkopen. Daarbij zijn scherpe, aantrekkelijke foto’s van groot belang. Dat kan dus niet met de Kompakt. Een losse digitale camera bezit ik niet, dus hierin schiet de Kompakt als hoofdapparaat helaas tekort. Het zijn maar enkele voorbeelden van het belang van een goede digitale camera in onze tijd. Dit noopt tot de keuze om ofwel een extra apparaat in huis (en bij de hand) te halen, ofwel een andere telefoon te kiezen.
eReader
Zoals eerder verteld moet je voor de eReader app boeken overzetten via het Mudita Center, Windows Explorer, of op Mac Android File Transfer. Tot mijn verbazing zijn de instellingen voor de weergave van e-boeken uitermate beperkt: je kan alleen de tekstgrootte veranderen. Op zo’n klein, grijs scherm zijn vage, iets donkerder grijze lettertjes gewoon niet goed leesbaar voor me, denk ik direct bij de eerste kennismaking. Het frustreert me, omdat het me confronteert mijn slijtende ogen.
Eenmaal geplant tussen weer een groep plaktroetelende medepassagiers besluit ik de eReader een tweede kans lezing te bieden en word ik verrast. Het lukt me toch om van het scherm te lezen en dat zelfs zonder leesbril! Misschien ligt het aan het omgevingslicht of het tijdstip van de dag? Onverminderd zeg ik dat meer e-inktinstellingsopties echt, echt wenselijk zouden zijn; nu kan ik alleen de lettergrootte aanpassen van mini naar medium naar veel te groot (één zin op een pagina).
Maar tot mijn blijde verbazing, om niet te zeggen schaamte, vind ik de kleine bladzijdes op het 4,3-inchscherm veel prettiger dan grote pagina’s op een doorsnee e-reader. Mijn aandacht blijft er beter bij en ik ervaar veel sneller voldoening omdat er weer een bladzijde kan worden omgeslagen. Babyhapjes tekst voor deze tijd waarin ook mijn aandachtsspanne eerder een chronische aandachtsslappe mag heten — pun intended.
Helaas kent de e-reader in tegenstelling tot andere apps wél veel ghosting. Bladzijde na bladzijde wordt in het scherm gebrand en maakt latere pagina’s steeds minder prettig leesbaar. Dit heeft allicht ook te maken met de lage frequentie waarmee het apparaat het scherm weer ververst. Omdat er geen enkele e-inktinstelling bestaat op de Kompakt, kun je niet het scherm handmatig verversen of de verversingssnelheid aanpassen aan de app, aan de activiteit.
Dat vind ik onbegrijpelijk voor een toestel dat Mudita juist aanprijst om het e-inktscherm: ‘4.3 inch E Ink® screen (paper like, glare free, reduced eye strain)’ en ‘a genuine E Ink® screen delivering a true paper-like reading experience, optimized for eye comfort’ zegt de brochure. Sta me toe daarop af te dingen. Ja, geen blauw licht of welke kleur licht dan ook dat je in je ogen schijnt: goed. Geen weerkaatsing van daglicht, dus ook buiten goed te lezen: super. Nul instellingen voor dat e-inktscherm? Grote misser. Maar dat kan nog komen in een OS-update, toch? Zei hij hoopvol, alweer. De 1.2.0 update bood hiervoor in elk geval geen soelaas.
Agenda
Aan deze app is naar mijn mening echt nog werk te verrichten. Hij biedt geen synchronisatie via CalDav of enig ander formaat, noch terugkerende afspraken, noch een ‘week’- of mini-maandweergave en zoveel meer, waaronder een aspect dat van wezenlijk belang voor mij zal blijken. Daarover later meer. Mudita prijst onder andere juist deze app aan met veel hoofdletters als ‘Offline Functionality & Privacy’: volledig functioneren zonder internetverbinding. Da’s leuk en van waarde, alleen is een agenda die niet synchroniseert domweg… Ja, dom: dat.
Notities
Notities kan ik maken in de Mudita-notities-app, maar dan weer niet exporteren via het Mudita Center zoals wel kan met e-boeken, screenshots of foto’s: waarom niet? Nu moet ik mijn aantekeningen over de Kompakt, gemaakt op de Kompakt, gaan overtypen. Enfin, nu maak ik tegenwoordig notities steeds vaker in een opschrijfboekje met ringband als ik niet thuis ben (ont-telefonen, ont-telefonen), dus dat overtypen ken ik wel, maar toch, van handgeschreven naar getypt voegt meer toe dan van getypt naar getypt.
Voor wie zich afvraagt: je kon toch kopiëren en plakken? Ja, dat kan - maar waarheen? Mail is er niet, immers, dus je kan niet iets naar jezelf mailen. Een browser is er ook niet, dus een online tekstverwerker biedt ook geen soelaas. Er is een oplossing, maar daar zijn extra stappen voor nodig - waarover verderop meer.
Accuduur van de Mudita Kompakt
Na meer dan 36 uur aan en gebruik zit de accu nog op 65%, goed voor ‘meer dan 2 dagen’ volgens de Kompakt zelf. Jammer dat je niet via het batterij-icoontje bovenaan elk scherm meteen naar het percentage kunt. Dit moet dan weer helemaal via de instellingenknop op de kin, de instellingenknop daarna, en dan nog eens op batterij: drie stappen waar het ook één zou kunnen zijn. De Kompakt is de eerste telefoon in vele jaren die me laat vergeten dat ik ‘m moet opladen, omdat dat gewoonweg nog steeds niet nodig is. Oh brave new world that has such batteries in it! Niets dan lof.
Met de accuduur is dus weinig mis. Fijn ook, ik hoef geen powerbank mee of bang te zijn dat ik op de terugreis niet genoeg lading meer heb om muziek te luisteren. Alleen, ho even, dat kan dus niet op de Kompakt. Of in elk geval, niet zoals ik wil. Daarmee komen we op de echte beperkingen van deze bijzondere telefoon.
Mudita Kompakt: meer bedenkingen bij de bare-bones ervaring
Op een zaterdag ga ik met de trein naar Rotterdam, waarvoor ik een leuke aanbieding op de treinkaartjes heb gevonden. Die vooruitbetaalde tickets kun je in je NS-app zetten, of printen. Dus geprint, geen punt. Maar hoe ga ik één uur en drie kwartier OV volhouden zonder muziek? Ik heb geen mp3’tjes die ik ‘even’ op mijn Kompakt kan zetten. Ik wil gewoon mijn muziek streamen als altijd, misschien een podcast luisteren die ik onderweg uitzoek. Dat gaat dus niet. Mijn dagelijkse portie Chinese karakters en zinnen oefenen in de flashcards-app, ideaal voor in de trein, in een pauze, op de wc: kan niet. Mijn woordenboek-apps gebruiken: kan niet.
En zo, daags na het in gebruik nemen van de Mudita Kompakt, begint een mogelijkheid te lonken die de Kompakt (in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Light Phone II maar ook de nieuwste Light Phone III) heeft: sideloaden. Even parkeren, ik wil toch mijn best doen de filosofie van Mudita in de praktijk na te leven. Ervaren hoe het leven is zonder al die opties en afleidingen.
Vanuit de trein wil ik mijn aankomsttijd doorgeven aan die vriend naar wie ik onderweg ben. We gebruiken normaliter iMessage, maar dat zit niet op de Kompakt. Dus…sms? Overstappers van Apple naar Android zullen het herkennen: iMessage zorgt voor problemen in de vorm van niet verzonden en ontvangen berichten. Blauwe tekstwolkjes versus groene. Dus iMessage moet ik maar uitschakelen, net als destijds bij mijn Light Phone II-experiment. Dat gaat mensen weer in de war brengen met die groene en blauwe tekstberichten…
Wie gebruikt er überhaupt nog sms, behalve sommige bedrijven of een enkele alweer ouderwetse 2FA-melding? Daar zeg ik zo wat: 2FA, hoe kom ik bij al die sites die ik heel veilig met 2FA heb vergrendeld en ontgrendel met behulp van een 2FA-app? Ik wil best een Yubikey kopen, maar die moet ik dan ook weer altijd bij me hebben, en die kan ik kwijtraken, en… Ik slaak een vermoeide zucht, daar in de trein, in deze gedachtetrein. Daar gaan we weer. Light Phone II revisited.
Terug naar de sms-kwestie: ik zou Signal kunnen sideloaden. Er schijnt een app te bestaan waarmee je toch je iMessage kunt blijven gebruiken (OpenBubbles), die zou ik dan ook moeten sideloaden. Ander toetsenbord (Gboard? Futo?) voor Chinees typen: sideloaden. Ja, het wordt steeds aantrekkelijker – en waarschijnlijker dat ik ga ‘zijladen’ om de Kompakt daadwerkelijk voor mij bruikbaar te maken.
Want de gedachtetrein dendert door. Mijn herinneringen-app gebruik ik dagelijks, om van alles op het juiste moment te doen en niet te vergeten, maar ook voor boodschappenlijstjes. Het feit dat ik zo’n lijstje op mijn computer kan maken en het dan meteen op mijn telefoon in de winkel bij de hand heb is goud waard. Oké, dat laatste kan ook in mijn papieren notitieboekje. Maar dat gaat niet piepen wanneer het tijd is om aan iets te denken. Moet ik dan maar de agenda-app op de Kompakt ook gaan gebruiken voor to-do-lijstjes die niet aan een datum of tijd gekoppeld zijn? Hm. Of toch maar weer iets voor… sideloaden?
Onvermijdelijk gebleken: sideloaden op de Mudita Kompakt
Al met al geeft dit uitstapje met de Kompakt in de echte wereld heel wat stof tot nadenken. En zo komt onherroepelijk (en niet geheel onverwacht) de dag dat ik aan het sideloaden sla. Met behulp van een video op YouTube (er staat ook een instructie op het gebruikersforum op mudita.com) is het vrij vlot geregeld. Geen programmeerspieren benodigd, zelfs geen Terminal-codes, dankzij iets wat ‘webadb’ heet.
Zo komen er vanuit de Aurora Store, een Google-accountvrije Google Play Store, nieuwe apps op mijn Kompakt: Signal, Gboard om ook Chinese karakters te kunnen typen, Pleco (Chinees woordenboek). Voor wie daaraan gewend is: via Gboard kun je zelfs op het e-inktscherm prima swipen.
Overigens, de Kompakt als hoofdapparaat voor Signal instellen en vervolgens Signal op mijn laptop eraan koppelen werkt verbazend goed. Met de Kompakt-camera wordt de QR-code vanuit de Signal-app gelezen — even goed stilhouden, weer, maar het werkt. Helaas levert die actie wel flinke ghosting op, die niet zomaar verdwijnt. En handmatig het scherm verversen is niet mogelijk op de Kompakt; iets waar al veel gebruikers zich over hebben beklaagd. Nogmaals, Mudita, geef een e-inkttelefoon ook e-inktinstellingen!
Ik zet Apple Music op de Kompakt, want die is voor mij onmisbaar. Bijzonder wel, dat dat gewoon kan, op een e-inkttelefoon uit Polen die is gebouwd op enkel de grondvesten van Android. Maar het kan, en het werkt. Natuurlijk treedt er meteen ghosting op door de afbeeldingenrijke Apple Music-app: zie dat hoofdje van Maria Callas in ’t wit in het scherm gebrand! Callas forever.
De muziek bedienen kan alleen in de app zelf, er is geen externe bediening of widget of wat dan ook voor afspeelcontroles buiten de app in kwestie. Geeft dat? Het feit dat zo’n gecompliceerde, zware app als Apple Music op de Mudita Kompakt werkt vind ik best verbluffend. Ik kan zelfs de tekst meelezen. Goed, het scherm zit almaar voller met spoken, maar het kán! En wonder boven wonder blijft de app doorspelen, ook als het scherm na twee minuten inactief wordt: de app blijft actief op de achtergrond, iets wat bijvoorbeeld bij podcast-app AntennaPod niet zal lukken – en wat ik ook nergens in de instellingen lijk te kunnen regelen.
Meldingen: beperkte instellingen, fraaie geluiden
Nu er meer berichten-apps op de Kompakt staan, komen er ook meer meldingen vanuit de telefoon. De Kompakt geeft een tril- en geluidmelding als er een nieuw Signal-bericht binnenkomt, maar geen visuele – dat gebeurt wel bij sms’jes, in de zin dat er een badge met het aantal ongelezen berichten op het sms-appicoon verschijnt. Bij zijgeladen apps dus niet, omdat die niet worden ondersteund door de Kompakt en door MuditaOS. Sideloaden is dus wél mogelijk en Mudita noemt het ook expliciet zelf, maar faciliteert of integreert het nadrukkelijk niet.
Er is sowieso geen meldingenscherm of -widget, en dat is dan weer bewust gedaan. De Kompakt-gebruiker kiest bewust en intentioneel voor het openen van berichten-apps om na te gaan of iemand daar iets heeft achtergelaten. Zoals je vroeger ervoor koos om naar je antwoordapparaat te kuieren en keek of het rode lampje knipperde. Met op de Kompakt als gevolg: je hoort een berichtmelding — en hebt geen idee uit welke app. Sms? Signal? Whatsapp?
Hoe meer chat-apps, hoe meer je zult moeten controleren. Er is namelijk ook maar één berichtmelding voor de hele Kompakt in te stellen, dus niet per app een ander geluid. Verwarrend, want net hoorde ik het vrolijke tromroffeltje, maar zag nergens een nieuw bericht. Was het dan een melding van iets anders? Zonder notificatiescherm is daar gewoon niet achter te komen. Wél ben ik na een dag al verliefd op de Mudita-geluiden, van vergrendelingsklik (klinkt als een licht geïrriteerde tongklak) tot en met genoemd tromroffeltje. Als ik word gebeld, wil ik nauwelijks opnemen, omdat de melodie zo verfijnd en vredig is. Goed gedaan, Mudita!
En dan valt de luidspreker me ineens mee. Nog steeds wat blikkerig en schel, maar als je echt omhoog zit in je muziekbehoefte, geen probleem. Althans beter voor muziek dan voor de dictafoon. Het klinkt nostalgisch, als een oud draagbaar, plastic radiootje, en heeft daarmee wel wat knus’. Even mijn Airpods koppelen: kwestie van seconden via Bluetooth. De steelknijpbediening werkt ook gewoon, net als langs het steeltje vegen voor verandering van volume. Wauw! Ik kan weer OV-reizen doorkomen!
Op de Kompakt geniet ik geen Apple-exclusieve voorrechten zoals ‘pauzeren bij Airpod uit oor halen’, maar bof: ik kan zonder. Met stemassistent Siri heb ik het al jaren geleden uitgemaakt, die mis ik ook niet. Ik heb nu tenminste mijn muziek, streamend en wel, gewoon weer altijd bij de hand. Dan kan de ingebouwde, door Mudita gemaakte Muziek-app eigenlijk van de Kompakt af. O nee, dat kon niet. Net zomin als je apps Mudita-apps mag verwijderen, mag je de apps zelf indelen. Ze staan op een vaste volgorde en al je zijgeladen apps staan he-le-maal acht-er-aan; wel op alfabetische volgorde. Gelukkig kan onzichtbaar maken van apps wel.
2FA, bankieren, agenda
Wat moet er nog meer worden zijgeladen om de Kompakt aan te vullen? Natuurlijk, een 2FA-authorisatie-app, want ohne geht’s nicht mehr in deze tijd. Helaas gaat het daar mis: ik gebruik al jaren Authy, maar die gebruikt op zijn beurt kennelijk iets van Google (nooit geweten, op mijn iPhone). Dat werkt dus niet omdat de app via de Aurora Store op de Kompakt belandt en niet via de Google Play Store. Daar gaan de 2FA-codes, althans via deze app. Ik zou naar een andere kunnen overstappen, maar dat vraagt dan wel dat ik al mijn 2FA-codes die nu in Authy staan opnieuw registreer in die nieuwe app — die het vervolgens wel moet doen via deze zijlaadweg.
Terug naar de zijlaadzaken. Wil ik een mail-app op mijn telefoon? Ik ga het eens een tijdje proberen zonder. Meer rust in mijn dag door niet steeds mail te checken. Goed, laatst ging ik een pakje ophalen bij een pakketpunt en moest daar de QR-code in mijn mail laten scannen. Daarop voorbereid had ik daarvan een printje meegenomen. Daar moest ik dan wel tijdig tevoren aan denken. En het printje maken. Plannen dus. Bij DHL kan het overigens ook nog zonder QR-code, enkel op basis van je legitimatiebewijs – hoor ik ná afhalen van het pakje van een DHL-klantenservicemedewerker.
Dan, een agenda-app? Mijn Apple-agenda ga ik onmogelijk op de Kompakt aan de praat krijgen. En de Mudita-agenda is zoals besproken voor mij niet slim genoeg. Toevallig heb ik onlangs een papieren agenda aangeschaft. Maar vooruit, ik zet Proton Calendar er wel op, gewoon om even te kijken hoe die eruitziet op elektronische inkt. Dan kan ook de Kalender-app van Mudita worden verborgen.
Dus wat is er nog echt nodig, qua gereedschap? Ja, helaas, daar zijn we weer: een bank-app. Anders kom je zelfs niet meer op je internetbankierpagina, zoals eerder beklaagd. Soms moet dat ook echt onderweg. Denk ik. Ik ga het bijhouden — misschien bestaat deze noodzaak enkel tussen mijn oren. De installatie gaat eenvoudig genoeg, alleen kan ik de sms-beveiligingscode niet kopiëren en plakken in de bank-app, dus ik moet ‘m even onthouden. Gratis geheugentraining, dank je, Mudita.
Nee, er is dus geen mogelijkheid om vanuit sms-berichten te copy-pasten, zoals vanuit de Notities-app. Plakken vanuit Notities in je sms-tekstveld, of in Signal bljkt wel te werken. Er is dus een soort prikbord, maar zonder sideloading is er niets om naartoe te kopiëren. Onduidelijk is of deze functionaliteit afkomstig is van het inmiddels geïnstalleerde GBoard of van MuditaOS. Dat zou ik willen testen, door weer het Mudita-toetsenbord als standaard in te stellen. Maar hoe ik ook zoek, ik kan die instelling nergens vinden. Hij verscheen bij het installeren van Gboard en zag eruit als een syteeminstelling, maar waar is die nu? Dat zijn gekke dingen die vermoedelijk horen bij een jong OS op een nieuw uitgebrachte telefoon.
Traverse, mijn flashcards-app voor het leren van al die Chinese karakters, kan ik installeren, maar opent niet. Helaas, want die gebruik ik echt heel veel op mijn telefoon. Juist dat is zo handig aan een slimme telefoon, dat je in de trein of op de wc gewoon even wat kunt studeren, zonder meteen je laptop te hoeven meesjouwen. Ik weet, het draagt bij aan de filosofie of levensstijl zoals Mudita die propageert: bewuster, in het moment, één ding tegelijk. Allemaal zaken die ik graag onderschrijf. Alleen is er soms echt tijd tussen de bedrijven door die je goed kunt gebruiken voor, bijvoorbeeld, wat woordjes oefenen. Dat moet vanaf nu dus thuis op de computer, na werk, na de OV-reis, na het wc-bezoek. Vooruit dan maar.
De app die ik weglaat is die van de NS. Ik herinner me nog van mijn Light Phone II-ervaring dat ik dat eigenlijk best leuk vond, zo zonder app op zak. Gewoon borden gebruiken, van tevoren de reis even bekijken op de computer thuis of op werk. Dat gaat goed en voelt zelfs rustiger. Dan alleen nog een podcast-app (AntennaPod, voorheen gebruikte ik altijd gewoon die van Apple) en daarmee is de gereedschapskist volgeladen. Denk ik.
Sideloaden versus Mudita apps
Inmiddels schakel ik steeds meer Mudita apps uit. Al met al denk ik daar inmiddels over: bespaar je de moeite, en laat mensen de agenda-app van hun keuze gebruiken. Juist dát is in mijn ogen een echt unique selling point van deze eenvoudige telefoon, en iets waardoor hij de concurrentie achter zich laat. Dankzij de optie van sideloaden kun je van de Kompakt oprecht een praktische gereedschapskist van maken. Die bevat alleen zorgvuldig geselecteerde apps om je smartphone te gebruiken zoals die ooit bedoeld was: om kort te ondersteunen waar nodig. Niet om je leven te beheersen waar mogelijk. Zodra je al het benodigde gereedschap in je Kompakt-kist hebt geladen, kun je de app-winkel weer verwijderen. Klaar. Schone handen, innerlijke vrede. Zo is het toch, Mudita?
Maar wat valt op? Al die zijgeladen apps geven hun tekst weer in dunne, korrelige lijntjes. Nog veel meer dan bij de Mudita-apps mis ik robuustere e-inkt, dikkere lijnen en hoger contrast. Heel eerlijk: het ziet er niet uit. Ja, het is bruikbaar voor een wachtwoord of iets dergelijks, maar voor een Signal-gesprek is het echt behelpen. Het is wel duidelijk dat Mudita bij het vormgeven van de eigen apps de beperkingen van het scherm enigszins heeft gecompenseerd, iets waar een willekeurige app-bouwer natuurlijk geen rekening mee houdt.
Logisch: deze reguliere apps, niet door Mudita ontworpen, zijn niet bedoeld voor een e-inktscherm. Jazeker, het helpt je om je telefoon minder te gebruiken. Toch zou ik het fijn vinden als er toegankelijkheidsinstellingen waren voor het scherm. Grotere letters, dikkere lijnen, hoger contrast. Het wordt een mantra, ik weet het, maar hoe moet iemand met nog oudere ogen de Kompakt ooit prettig gebruiken? Of iemand met een visuele beperking? Zie hierover de scherpe observaties van YouTuber Laura Malvoyante (prachtige naam), die naar eigen zeggen volgens juridische maatstaven officieel blind is, en dus bepaald niet gecharmeerd van de niet-inclusieve mogelijkheden van de dumbphones en minimalistische telefoons anno 2025.
Waarvoor sideloaden niet nodig zou moeten zijn: QR-codes scannen
Ik wil tv-kijken en zet mijn slimme tv aan. Apple TV+ verlangt om onduidelijke redenen dat ik opnieuw inlog. Hoe kan dat makkelijk? Door een QR-code te scannen. Dit is zo’n moment dat ik denk: pak ik daarvoor nou nog mijn iPhone uit de la, simkaartloos maar prima geschikt hiervoor, of ga ik all the way op de Kompakt? Dat laatste blijkt geen optie: er is geen mogelijkheid om QR-codes te scannen, het kan alleen binnen een app zoals Signal.
Dan maar een QR-lees-app installeren? Dit is een hiaat in Mudita OS, meen ik. De noodzaak om QR-codes te scannen is alomtegenwoordig, tegenwoordig. Dat kan ook zonder een volwaardige browser op je telefoon te zetten (iets wat ik pertinent niet wil, want informatie opzoeken is mijn verslaving). Een webview browser zou volstaan. Dus Mudita, integreer dit in de camera-app, alsjeblieft? Ook handig voor wanneer DigiD inloggen met inlognaam, wachtwoord en sms-code afschaft.
Mudita Kompakt in gebruik mét side loading
Nu de apps die ik niet kan missen erop staan, voelt de Kompakt als een volwaardige vervanging van zijn voorganger. Ik kan er zo’n beetje alles op doen wat ik erop móét doen. De rest gaat probleemloos op de computer thuis of op het werk, of anders op papier. Qua snelheid en handzaamheid voorziet de Kompakt ruimschoots in mijn behoeften. Het OS werkt betrouwbaar en zonder bugs, dus veel beter dan mijn ervaring was met de Light Phone II. De onhandigheden zijn relatief gering in omvang zowel als aantal, en eenvoudig te verhelpen in komende OS-updates.
Bellen zonder oorpijn was kennelijk een kwestie van wennen, dat gaat na een tijdje goed. Bijna alles rondom de zintuiglijke beleving van de telefoon is en blijft meer dan aangenaam. Een genoegen. De Kompakt voelt goed, hij ligt fijn in de hand, de bel- en meldingstonen zijn aan engelenkoren gewaagd, hij oogt fraai, heeft niet voor niets designprijzen gewonnen.
Maar toch, terugkomend op dat ‘fraai ogen’: er is een tekortkoming die ik volstrekt niet had zien aankomen, voordat ik besloot deze telefoon in gebruik te nemen. Namelijk: het beeldscherm. Kort en goed gezegd is dat voor mijn ogen ten eerste gewoon te klein. Dat had ik niet verwacht. In combinatie met de beschreven gebreken qua lettergrootte, -dikte en contrast, betekent het ófwel steeds een leesbril opzetten (die ik niet nodig heb bij het lezen van een papieren boek) ófwel een heleboel vermoeiend geknijp en getuur.
Mijn verwachting was dat ik helemaal blij en ontspannen zou worden van het e-inktscherm. Rustig voor de ogen, veel langere accuduur dan de gangbare alternatieven, geen drukke kleuren die me de telefoon in zuigen en daar gevangenhouden… Dat blijkt allemaal met flinke keerzijden te komen, in elk geval met het op de Kompakt gebruikte scherm.
Het grotere probleem met het scherm ontdek ik door de screenshots die ik heb gemaakt voor dit artikel. Screenshots zijn te maken door de volumeknop-omlaag en de ontgrendelknop tegelijk in te drukken: een two-hand job, want ze zitten zoals je weet vlak bij elkaar aan dezelfde kant. Je weet niet wanneer je er eentje maakt: geen klik, geen animatie, geen idee. Pas als je de Kompakt met een kabel aansluit op je computer kun je zien of het is gelukt. Het is bij dit overzetten van de screenshots op mijn Macbook dat me iets geks opvalt. Screenshots van bijvoorbeeld de camera of van de Maps-app, beide een beleving in sixteen shades of grey, worden in kleur bewaard!
Het overvalt me: tijdens het bekijken van de gemaakte screenshots, op mijn Macbook, word ik gewoonweg mistroostig. Zo belangrijk is kleur kennelijk voor me. Ik wíl helemaal geen grijs-zwarte telefoonervaring. Kijk nou dat Pleco-screenshot, misleidend in kleur weergegeven! Dat lééft, dat spréékt! Bovendien gebruikt Pleco toevallig kleuren om de verschillende tonen in het Chinees aan te duiden. Dat is belangrijke lexicografische informatie, die op het Kompakt-scherm niet kan bestaan.
Bij het bekijken van de screenshots valt nog iets op: op de screenshots ziet tekst er wél strak uit, veel helderder en leesbaarder dan op het scherm zelf. Vergelijk maar eens hierboven het screenshot van de Signal-instellingen met de foto die ik er even later van heb gemaakt met mijn iPhone. En zoom dan vooral eens in op die foto ervan. Als de tekst scherp en contrastrijk(er) was, zoals op het screenshot, was het al een heel andere ervaring. De reden is niet alleen de lage resolutie, maar ook de zeer beperkte hoeveelheid grijsinformatie die het E Ink-scherm kan tonen. Het lijkt erop dat dit slechts 4 grijstinten omvat.
Het belang van kleur
Wat blijkt: niet alleen kost het lezen van tekst op dit (kleine) e-inktscherm me dus veel meer moeite dan gedacht. Kleur, zo is me duidelijker geworden door de benodigde apps op de Kompakt te sideloaden, is een taal op zich. Kleur communiceert verschil en overeenkomst, groepeert, ordent, en presenteert informatie op die manier veel effectiever dan in monochroom.
Een simpel voorbeeld: ik gebruik zeven verschillende agenda’s voor verschillende soorten activiteiten, elk met een eigen kleur. In één oogopslag zie ik of ik die dag plannen of afspraken heb voor werk, voor sport en gezondheid, iets thuis, iets voor studie. Op de Mudita Kompakt is dit onderscheid niet te maken, want alles is donkergrijs op lichtgrijs. Sowieso is er maar één agenda in de kalender-app bij te houden.
Een ander voorbeeld: Signal werkt op de Kompakt, maar wat doen emoji in het grijs? Vergis je niet, een groen hartje betekent niet hetzelfde als een blauw hartje, laat staan een roodhartige reactie. Zodra sms werd uitgevonden, verzonnen mensen emoticons als aanvulling op en verrijking van wat we kennelijk toch direct ervoeren als verarmde communicatie, praten via getypte tekst. Van de emoticons van weleer zijn we inmiddels gekomen tot een almaar uitdijend arsenaal aan betekenisvolle plaatjes voor intentie, toon, meta-boodschappen enzovoort. Dat vraagt niet bescheiden om kleurgebruik; dat vereist kleur, want kleur is emotie en juist dat voegen emoji toe aan onze ettelijke tekstberichten.
Ook bij het ontvangen en bekijken van afbeeldingen, groter dan emoji, wordt het gebrek van de grijze e-inkttelefoon me pijnlijk duidelijk. Een vriend stuurt via Signal een foto om te laten zien hoe een snor hem staat. Alle nuance, diepgang, levendigheid zijn daaruit gefilterd. Wat overblijft is een fletse tekening in een soort potloodarcering, niet artistiek maar een slap aftreksel: Ersatz van de eigenlijke visuele boodschap.
Zeker, kleur raakt één-op-één aan aantrekkelijkheid — en die mag inderdaad heus wel wat minder, op onze troetelplakken. Het zou een tekst uit de Mudita Kompakt-brochure kunnen zijn, maar het was Lao Tse die schreef: ‘De vijf kleuren verblinden het oog.’ Een rake waarschuwing voor de verleidingen die ons dagelijks uitdagen. We zien iets, en we willen het. Hoe fonkelender en kleurrijker, hoe begeerlijker. Dat dit ons welzijn niet per se ten goede komt dringt steeds meer door.
Dit verklaart de toenemende populariteit van eerdergenoemde apps als Blank Spaces en Dumbify, voor die Light Phone-achtige tekstuele launchers, en andere middelen waarmee gebruikers hun pretparktelefoons kunnen omkatten voor minder verlokkelijke, kil-zakelijke of regelrecht afstotelijke presentaties van het aanbod. Zelfs Apple laat iPhone-gebruikers tegenwoordig hun app-iconen op het scherm toveren in desgewenst droefstemmende, of regelrecht onappetijtelijk ogende tinten. Dus dat kleur ons mede kan verleiden, dat besef daalt langzamerhand in. Maar kleur doet zoveel méér.
Kleur verheldert, verdiept, ondersteunt en voegt toe aan de hele beleving én aan de interpretatie van de informatie op het scherm. Anders dan katten, ervaren wij mensen de wereld doorgaans in kleur. Dus hoe logisch is het om weergaven van die wereld in grijstinten aan te bieden? Of tot ons te nemen? Ik schrijf dit als iemand met een hooggevoelig, prikkelgevoelig brein. Toch, ook ik heb kleuren nodig. Tekstarcering in kleur, kleuren die sfeer of stemming overbrengen, kleur die roept: ‘Dit is belangrijke informatie!’ Dankzij opgroeien met kleurenschermen was dit voor mij altijd een vanzelfsprekendheid.
De ervaring met de Mudita Kompakt lijkt me in één keer te hebben genezen van mijn e-inktschermenthousiasme (al wil ik soms nog mijmeren over de aangekondigde Bigme Hibreak Pro Color). Stil begin ik te dromen van een nieuw, groter, kleurrijk scherm dat mijn slijtende ogen helpt in plaats van verder pijnigt. Dat de interactie met de digitale wereld faciliteert in plaats van bemoeilijkt. Maar dan wil ik wel graag zo’n scherm op een zelf te laden gereedschapskist zonder onnodige apps en afleidingen, zoals de Mudita Kompakt. Want dát doet deze telefoon heel goed, precies zoals beloofd.
Al na één hele dag met de Mudita Kompakt als daily driver blijkt dat de theorie ook praktijk is. Omdat ik geen browser meer op mijn telefoon heb, is het apparaat voor mij daadwerkelijk veel minder verleidelijk. Niet even snel iets opzoeken om daar na nog even vijf nieuwssites te bezoeken. De NS-reisplanner gebruik ik op de computer thuis en op mijn werk voor ik daar weer vertrek. Mijn mail open ik de hele werkdag twee keer, ook weer via de computer thuis en op het werk, daarbij geholpen door de 2FA-app op de Kompakt (het is Ente Auth geworden).
De afwezigheid van browser en mail-app bezorgt me echt, ontegenzeggelijk, opvallend veel rust en innerlijke vrede. In tram en trein sta ik een papieren boekje te lezen, relaxed, omringd door scrollende medereizigers. Ik kijk niet op ze neer, het is meer dat ik ze überhaupt zie, omdat ik niet zelf via de poort van een glanzend scherm in een ander universum vertoef. Ik ben waar ik ben, en dat gevoel, werkelijk, is hartslagvertragend en spierontspannend. Dus ja, het werkt. Ik ken dit en ik wil dit vaker. Maar mag het… in kleur?
Ik kijk enthousiast uit naar de Mudita Kompakt Colour.
Conclusie
Het is natuurlijk niet fair om de Mudita Kompakt af te rekenen op een afwezige eigenschap waarmee het toestel expliciet adverteert. De keuze voor E Ink is bewust en die moet je als gebruiker ook maken - of niet. Dat gezegd hebbende, is het beeldscherm wel een zwak punt. Zowel qua technische kwaliteit als qua instellingen laat Mudita hier echt punten liggen. Een wat groter formaat, meer beeldpunten, betere verlichting: het zou de dagelijkse ervaring merkbaar verbeteren.
Iets vergelijkbaars geldt voor de kwaliteit van de luidspreker en microfoon. Hoewel bellen met een smartphone voor sommigen bijna buitenissig is, zal juist de doelgroep van dit toestel het vaker willen doen. De belkwaliteit moedigt dat niet aan.
Andere verbeterpunten zijn vermoedelijk in software updates op te lossen. Zo zou een app switcher een hoop tikken voorkomen, wat toch tijd op het toestel scheelt. Ook het huidige scherm zou beter benut kunnen worden met meer instellingsmogelijkheden voor tekstweergave en handmatige verversing om naijlen tegen te gaan. Zeker voor apps die je gebruikt via sideloaden zou dat helpen.
Afgezien hiervan biedt de Mudita Kompakt ook heel veel om te waarderen. Het design en gevoel in de hand, de doelmatigheid van de app-selectie en mogelijkheid je eigen gereedschapskist aan apps samen te stellen, de aandacht voor privacy en databescherming: het toestel zorgt voor meer rust, zonder het leven zo lastig te maken als het met een echte dumbphone als de Light Phone II wordt. Positief is dat Mudita continu in gesprek is met zijn gebruikers en veel feedback ook daadwerkelijk omzet in updates. De 1.2.0-update is zo grotendeels tot stand gekomen.
De prijs, ten slotte, is zeker niet te hoog voor het gebodene. Ja, je kan bij bepaalde Chinese merken betere specificaties (ook qua E Ink-scherm) kopen voor een vergelijkbaar bedrag. Daarmee zet je echter juist ook de deur open voor Google, inclusief afwezige privacy en stortvloed aan verleidingen via browser en een onbeperkt app-aanbod. Daarmee zijn dat fundamenteel andere apparaten. De Kompakt is een Europees product, waarbij lokale ontwikkelaars apps maken die op het toestel zijn afgestemd. Dat is ook wat waard. Daarbij zegt het bedrijf twee jaar ondersteuning met beveiligingsupdates toe. Dat is niet heel lang, maar door de ingebouwde beperkingen is het natuurlijk inherent een veiliger apparaat dan een doorsnee smartphone.
Al bij al is het voor mij niet de beste keuze, al zou ik er best langer mee willen blijven experimenteren en kijken wat er via updates opgelost wordt. Wie jongere ogen heeft en de afwezigheid van kleur geen bezwaar vindt, kan ik de Mudita Kompakt zeker aanraden als middel om de telefoonkermis te verlaten.
Mudita Kompakt
| Mudita Kompakt in een oogopslag | |
| Kleuren | Zwart, grijs, wit |
| Afmetingen | 12,8 x 7 x 1,26 cm |
| Gewicht | 164 g |
| Beeldscherm | 4,3 inch (10,9 cm) E-Ink touch 800x480 pixels (217 PPI) |
| Audio | Speaker 3,5 mm hoofdtelefoonaansluiting |
| Camera | 8 MP |
| Aansluitingen | USB-C 3,5 mm jack |
| Draadloos | 2G / 3G / 4G WiFi 5 Bluetooth 5.0 NFC |
| Accu | 3300 mAh Li-Po 10 watt max. laden |
| Robuustheid | IP54 stof- en spatwaterbestendig |
| Sensoren | GPS / Glonass / Galileo Vingerafdruk, versnelling, druk, gyroscoop, omgevingslicht, nabijheid, kompas |
| Processor | MediaTek M6761V/WBA |
| Geheugen | 3 GB LPDDR3 werkgeheugen 32 GB opslag microSD-sleuf (tot 2TB) |
| FAbrikantinfo | Lees meer bij Mudita |
| Adviesprijs | € 439 |
| Koop bij | Bol.com |