Samsung SSD 990 EVO Plus review: topprestaties voor een stevige prijs

Als je het over solid state drives hebt, kan je niet om Samsung heen. Het bedrijf stapte vroeg in en dankzij eigen fabrieken voor de vereiste geheugenchips en controllers heeft het een imponerend marktaandeel weten op te bouwen. Bovenal deed het dat met prestaties die voor andere merken alleen een tweede plaats open lieten. De laatste jaren is dat beeld iets, maar niet heel veel veranderd. Samsung heeft andere uitdagingen, en misschien nog wel het meeste in het eigen assortiment. De Samsung SSD 990 EVO Plus is een indrukwekkend staaltje techniek - maar vindt de Samsung SSD 990 Pro op zijn weg.

Samsung SSD 990 EVO Plus: verschillen en overeenkomsten met de SSD 990 EVO

Net als de eerder verschenen Samsung SSD 990 EVO ondersteunt de SSD 990 EVO Plus zowel de PCI-Express 5.0 als de 4.0-standaard. Effectief maakt het weinig uit, omdat voor de 5.0 standaard twee verbindingen ('lanes') beschikbaar zijn, tegen vier voor de oudere 4.0 standaard. De bandbreedte van de verbinding met de computer is daardoor hetzelfde.

Ook de controller van de nieuwe generatie is hetzelfde: de chip die het flashgeheugen aanstuurt, is onveranderd. Deze Piccolo controller kan vier kanalen met elk 2400 MT/s aansturen. Bij de SSD 990 EVO van januari dit jaar was dit overbemeten voor de snelheid van het gebruikte flashgeheugen. Dat kwam niet verder dan 1200 MT/s. Het grootste verschil tussen de SSD 990 EVO Plus en de SSD 990 EVO is dan ook dat geheugen.

Samsung stapt over van zesde generatie 3d-vnand naar de achtste generatie. Dat bestaat uit aanzienlijk meer lagen: 236 in plaats van 133. Die hogere dichtheid maakt het mogelijk om met minder chips dezelfde capaciteit te behalen. Op het eerste gezicht zit er maar één chip op de SSD 990 EVO Plus in de 1 en 2 terabyte versies. Schijn bedriegt; deze nand-package bevat 8, respectievelijk 16 dies van 1 terabit elk. Beide exemplaren hebben een open ruimte met zogeheten bga-contactpunten voor nog zo'n nand-package. Op de 4TB-versie van de SSD 990 EVO Plus, die er dit keer wél komt, zal die ruimte opgevuld zijn.

Het is dus vooral het nieuwere, dichtere en snellere geheugen dat de SSD 990 EVO Plus onderscheidt van de voorganger. Een bijkomend voordeel moet een lager energieverbruik zijn, dat gemiddeld - over alle uitvoeringen - 16% lager moet uitpakken. Dat is vooral voor gebruik in laptops goed nieuws, want in absolute termen is het verbruik van een ssd niet iets dat je op je energierekening zal merken.

Dat prestatieverschil zie je ook terug in de door Samsung geclaimde cijfers. De Plus-versie van de SSD 990 EVO moet beduidend hogere sequentiële doorvoersnelheden halen, maar ook veel hogere snelheden voor willekeurige lees- en schrijfacties op verschillende plaatsen op de drive.

Ten slotte liggen de prijzen bij introductie hoger dan bij de SSD 990 EVO van eerder dit jaar. Heel veel scheelt het niet, maar toch een tientje per terabyte. Het is voornamelijk een theoretische aangelegenheid, omdat de winkelprijzen fors lager uitvallen. Op moment van schrijven is de 2TB-versie van de SSD 990 EVO Plus al voor iets meer dan 170 euro te vinden. De voorloper komt iets boven de 135 euro uit voor dezelfde capaciteit.

Saillant detail is alleen dat de SSD 990 Pro op dit moment nog iets lager uitvalt dan de gloednieuwe EVO PLUS: de 2TB-versie heb je vanaf zo'n 165 euro. En dat is iets om in het achterhoofd te houden, bij het bekijken van de testresultaten.

Samsung SSD 990 EVO Plus: prestaties

SSD prestaties zijn al de nodige jaren vooral een theoretische aangelegenheid. Alleen in heel specifieke, doorgaans meer professionele gebruiksscenario's zullen prestatieverschillen merkbaar(der) worden. Met name het gedrag bij voortdurende belasting, waarbij de drives geen 'tijd' hebben om orde op zaken te stellen, kan dan flink uiteenlopen tussen concurrerende modellen. De hiervoor benodigde test neemt per drive al gauw meer dan een dag in beslag. Dat is voor ons een brug te ver - wil je dermate het naadje van de kous weten, lees dan vooral de bevindingen van de techies.

Waar die werken met een testsysteem dat zo extreem geoptimaliseerd is, dat het niet te vergelijken is met een 'gewone' pc, pakken wij het iets anders aan. Ssd's testen we op een Asus Strix Z690-E Gaming WiFi moederbord, met een Intel Core i9-12900K en 32GB aan DDR5-5200 geheugen, dat overigens draait op de standaardsnelheid van deze processor (4800MHz). Het systeem draait op Windows 11, voorzien van laatste updates. Windows update staat uit tijdens het testen, evenals OneDrive. Verder lopen de standaard aanwezige achtergrondprocessen. 

We testen elke drive in zowel de aanwezige pci-express 5.0 sleuf van dit bord, als een van de pci-express 4.0 sleuven. Dat levert vrijwel zonder uitzondering een fors prestatieverschil op, dat weinig te maken heeft met de pci-express standaard. Vrijwel alle tot nu toe geteste ssd's zijn van de pcie4-standaard. Het verschil zit eerder in de aansturing: het pci-express 5 slot wordt aangestuurd door de processor, de andere vanuit het moederbord. Zaken als lengte tot de circuits hebben ook impact. Feitelijk kan je de resultaten beschouwen als wat je mag verwachten wanneer je de ssd als primaire drive gebruikt, of als extra exemplaar bijprikt.

Voor de test maken we gebruik van een synthetische test in de vorm van CrystalDiskMark, en een aantal zogeheten trace tests afkomstig van UL Solutions. Die name de nodige tijd geleden Futuremark over, dat onder meer 3DMark en PCMark ontwikkelde. Beide benchmarks simuleren daadwerkelijke toepassingen en geven daarmee een goede indruk van prestaties. De eerste doet dat voor games, de tweede voor meer algemente toepassingen. Ze resulteren in een grote berg met cijfers, waar we hier een paar uit pikken. Via de tabel bij dit artikel kan je alle testresultaten zien, met links naar de resultaten waar mogelijk.

Bij de Samsung SSD 990 EVO Plus zien we met alle tests een vergelijkbaar beeld. De Plus drives presteren aanzienlijk beter dan de 'gewone' EVO's uit januari - maar passeren de oudere SSD 990 Pro niet. Om onduidelijke redenen presteert de 1TB-versie af en toe beter, af en toe wat slechter dan de 2TB-variant - in theorie zou deze consequent marginaal minder snel moeten zijn. De verschillen zijn niet enorm en hebben vermoedelijk te maken met onhebbelijkheden van ons testplatform.

Als je die wegmasseert door de data te middelen, lijken de SSD 990 EVO Plus drives bij de synthetische tests wat bleekjes af te steken. Kijken we echter naar de aanzienlijk belangrijkere - want realistischere - trace tests, dan zijn de SSD 990 EVO Plus zijn de snelste drives die we getest hebben - behalve de SSD 990 Pro's. 

Conclusie

De Samsung SSD 990 EVO Plus laat zien, dat ssd's wel zo'n beetje de top hebben bereikt van wat mogelijk is op de PCI-Express 4.0 interface. Feitelijk deed de SSD 990 Pro dat ook al, en in theorie doet de nieuwere drive dit dan vooral op een lager prijspunt. De SSD 990 Pro kostte bij introductie immers maar liefst 359,99 euro voor een 2 terabyte exemplaar. De 219,99 euro van de SSD 990 EVO Plus voor die capaciteit vallen dan heel erg mee, gezien de zeer vergelijkbare prestaties. De 4TB-versie zal niet eens zo veel veel duurder worden dan die 2TB Pro van twee jaar geleden: iets meer dan 400 euro, bij introductie.

Maar goed, dat 'bij introductie' is geen onbelangrijke nuance. De 2TB SSD 990 Pro koop je inmiddels zoals geschreven vanaf 165 euro. Nu zijn twee dingen zeker: Samsung zal met een nieuwe Pro ssd komen (SSD 1000 Pro?) en de SSD 990 EVO Plus gaat in prijs dalen. Over een aantal maanden zal dan de natuurlijke orde hersteld zijn. Er is dan een aanzienlijk sneller Pro-model met vier PCI-express 5.0 lanes en een veel hoger prijskaartje, en deze middenklasser met topmodel aspiraties is dan gewoon een sterke middenklasser.

Alleen nu zijn we nog niet zover. De realiteit is dat niet alleen de SSD 990 Pro, maar ook tal van concurrenten het prestatieniveau van de SSD 990 EVO misschien niet evenaren, maar wel benaderen. Zoals de Kingston Fury Renegade, die in de 2TB-versie inmiddels voor rond de 130 euro te koop is. Zowel de adviesprijs als de huidige marktprijs maakt het momenteel lastig de SSD 990 EVO Plus zonder dat voorbehoud aan te raden.

De SSD 990 EVO heeft één voordeel ten opzichte van die concurrenten, maar dat is alleen van toepassing in een nogal niche gebruiksscenario. Heb je een laptop, mini-pc of all-in-one pc met een mobiele chipset die slechts twee pci-express 5.0 lanes voor opslag beschikbaar heeft, dan heb je met deze Samsung ssd een snellere oplossing dan met doorsnee pci-e 4.0 modellen. Die moeten in dat scenario immers de helft van hun bandbreedte inleveren. 

Al bij al is de Samsung SSD 990 EVO Plus op dit moment niet de voordeligste drive om te kopen, maar met het oog op de toekomst - en 5 jaar garantie helpt daar ook bij - wel een uitstekende keuze als budget niet de enige afweging is.

Samsung SSD 990 EVO Plus