Sony WF-1000XM4 review: de meest veelzijdige true wireless in-ears - de balans na een jaar

De introductie van de Sony WF-1000XM4 was een van de eerste berichten op TechFi. In navolging daarvan ontvingen we wel een setje voor een test van deze nieuwste versie van Sony's meest luxe in-ear hoofdtelefoon, maar de review bleef hangen. Ondertussen was het wel de vaste 'daily driver' voor uw redacteur van dienst. We zijn bijna een jaar verder. Daarmee zijn we vermoedelijk zo'n beetje halverwege tot de opvolger WF-1000XM5 verschijnt. (Die van de over-ear tegenhanger WH-1000XM4 verscheen al in recente berichten.) Hoog tijd dus om onze bevindingen over deze (spoiler alert) uitstekende true wireless in-ears te delen. 

De belangrijkste beloofde vernieuwingen van de WF-1000XM4: betere verstaanbaarheid van spraak bij telefonie, en herkenning van de spreker. Daardoor moet de headset automatisch naar 'omgevingsmodus' schakelen, wanneer deze je stem herkent. Verder zegde Sony (nog) betere geluidskwaliteit toe door toepassing van kunstmatige intelligentie, en wees het op het nieuwe materiaal voor de gels, oftewel de kussentjes die je in de gehoorgang steekt. Al die zaken en meer probeerden we uit in het afgelopen jaar, waarin we de WF-1000XM4 als primaire hoofdtelefoon en headset gebruikten.

In de doos

Fabrikanten hebben het graag over verpakkingen, maar waarom zou je er als gebruiker bij stilstaan? Sony geeft bij de WF-1000XM4 oortjes een goede reden. Ze zitten in een heel mooi doosje van gerecycled karton. De verpakking bevat geen plastic, afgezien van de oortjes en de accessoires zelf - het doosje waarin je ze oplaadt, drie formaten gels, en een usb-c kabeltje. Het moet gezegd, als je dan toch 279 euro aan een hoofdtelefoon uitgeeft, is het wel fijn dat er zoveel aandacht is besteed aan hoe die je bereikt (en aan het milieu, natuurlijk).

Het oplaaddoosje van de WF-1000XM4 verdient bijzondere vermelding. Dat is werkelijk heel compact. Bovendien is het handig vormgegeven: het staat rechtop, je plaatst de dopjes er rechtstandig in. De laadcase bevat bovendien voldoende capaciteit om de oortjes meerdere keren op te laden. Het hangt natuurlijk van je gebruikspatroon af, en in tijden van corona waren we meer thuis dan gewoonlijk. Toch hoefde de oplaadcase van de WF-1000XM4 zelden vaker aan de lader dan een keer in de week.

In gebruik nemen

Uit de verpakking hebben de WF-1000XM4 voldoende prik om ze direct te gebruiken. Na installatie van de Sony Headphones app gaat het verbinden met een smartphone (Samsung Galaxy S9) extreem snel. Bluetooth fast pairing is een enorm verschil met wat je gewend bent van Bluetooth-apparaten pairen. Animaties waarbij naar een apparaat wordt gezocht, een apparaatnaam die langzaam verschijnt, codes die moeten worden ingevuld, de hele rataplan. Niets van dat al in dit geval.

Pairen met een pc gaat minder soepel, daarvoor moesten de oortjes toch even in pairing mode gezet worden (7 seconden aanraken). Vergeleken met hoe het soms looopt in Bluetooth-land, nog altijd tamelijk pijnloos. Wie wil koppelen met twee apparaten tegelijk heeft pech: deze in-ears hebben geen multipoint bluetooth. Tegelijk met je smartphone en laptop verbinden zit er dus niet in.

App met héél veel functies

Sony noemt zijn app gewoon 'Headphones'. Leuk, alleen niet makkelijk terug te vinden als je het niet weet. Met deze app kan je ontzettend veel instellen en aanpassen aan de WF-1000XM4. Sony heeft een lange traditie van apparaten met - vriendelijk gezegd - een uitgebreide rijkdom aan functies. De WF-1000XM4 is geen uitzondering. We doen een korte opsomming: omgevingsgevoelige ruisonderdrukking en transparantiemodus, speak-to-chat, equalizer, 360 Reality Audio inclusief oormeting, volgen van je luistergedrag inclusief gamification, aanraakbediening aanpassen, stemassistent. The list goes on.

Al die functies moesten een plekje krijgen in de app. Men heeft zijn best gedaan om het overzichtelijk te houden, maar het is soms wel zoeken. Veel zit verstopt onder uitklappende menuutjes, submenuutjes en tabbladen.

Al kan je veel aanpassen, op een vlak misten we aanpassingsmogelijkheden: bij de bediening van de oortjes. Daarvoor kan je kiezen uit een paar profielen, maar je kunt niet per oortje precies aangeven wat elk aanraakcommando doet. 

Draagcomfort van de Sony WF-1000XM4

De Sony WF-1000XM4 is erg comfortabel in het gebruik. Dat ligt voor een belangrijk deel aan het materiaal van de gels, de kussentjes die in je gehoorgang gaan. Daarvoor heeft Sony een naar eigen zeggen nieuw materiaal gebruikt. Dat is stevig, maar toch zacht. Aanmerkelijk zachter dan de geheugenschuim kussentjes die je soms bij in-ears aantreft als alternatief voor de gangbare rubberen of siliconen gels. Het is een heel prettig materiaal, dat ook na langere tijd dragen niet pijnlijk in je oren wordt.

Tegelijk klemt het voldoende, dat de in-ears niet uit je oren vallen. Ook niet bij het hardlopen, bijvoorbeeld. De WF-1000XM4 doppen steken wel behoorlijk uit - ze zitten bomvol techniek en zijn daardoor tamelijk groot en zwaar uitgevallen. Zeven gram klinkt misschien alsof het niets is, maar je voelt het wel in je oren. Door de vorm en de manier waarop ze rusten in je oorschelp, is het niet storend - maar je vergeet niet dat je ze in hebt, zoals bij sommige concurrenten. 

Een nadeel van het materiaal van de gels: het is niet supersterk. Met een nagel scheur je het zo onbedoeld kapot. Na maanden van gebruik zien de oortjes zelf er nog prima uit. Dat geldt minder voor de gels. Ze zijn wasbaar, maar dus ook kwetsbaar. Sony levert ze nog altijd niet los. Dat blijkt voor meer gebruikers een nadeel. Sony heeft wel een hele pagina gemaakt over het onderhoud ervan. Toch zou het prettig zijn om gewoon nieuwe te kunnen kopen. We hebben Sony gevraagd over wat je mogelijkheden als klant in dat geval zijn. Vooralsnog: geen. Uitkijken met die nagels, dus. 

Audiokwaliteit 

Het sterke punt van de Sony WF-1000XM4 is zonder meer de geluidskwaliteit. In de review van collega Jamie Biesemans op HiFi.nl kan je er meer over lezen, maar in onze ervaring steekt de WF-1000XM4 met kop en schouders uit boven het merendeel van de concurrentie. Dat ligt met name op het vlak van weergave van hoge- en middentonen, en de balans tussen de frequenties. Veel in-ears neigen naar een overdreven bas, mede als gevolg van de afgesloten gehoorgang. Deze Sony oortjes hebben daar geen last van. Sterker, basliefhebbers zullen in de equalizer de lage tonen een zetje willen geven.

Die gebalanceerde weergave komt denkelijk deels door de aanwezige techniek. Sony heeft al de nodige tijd DSEE (digitale sound enhancement engine) om de gebreken van gecomprimeerd geluid te compenseren. Dat gaat door (vrijwel) onhoorbare hoge frequenties, die wegvallen bij gebruik van lossy codecs, weer terug te berekenen. Daarnaast beschikt de WF-1000XM4 over iets wat Sony Edge-AI noemt: een op kunstmatige intelligentie gebaseerd algoritme, dat ditzelfde nog veel effectiever kan doen.

Dat is zonder meer hoorbaar. Schakel je van de WF-1000XM4 over naar andere tws in-ears, dan klinken die ineens troebeler en doffer in de vergelijking. Ga je terug naar de Sony in-ears, dan vallen deze op met een veel helderdere, sprankelendere weergave. De keerzijde voor basliefhebbers is dat de bas van de WF-1000XM4 voor hen wellicht te subtiel is. De in de app aanwezige bas boost is dat ook. Je kan met de equalizer de lage frequenties nog wel verder opschroeven, maar de bas blijft eigenlijk altijd heel beschaafd. Misschien zoals het hoort, maar het zal niet ieders smaak zijn.

Noise-cancelling werkt, Speak-to-Chat minder

Onderweg met de WF-1000XM4 telt één kenmerk meer dan alles: de ruisonderdrukking. Die is heel goed. Misschien niet het niveau van de grote broer WH-1000XM4, maar zeker een van de beste voorbeelden van in-ear ANC. Geluid van voertuigen wordt effectief weggefilterd, maar ook minder voorspelbaar geluid blijken deze in-ears heel goed te kunnen onderdrukken. Zo zijn gesprekken minder nadrukkelijk aanwezig (een zege in de stiltecoupé) en verdwijnt ook verkeer naar de achtergrond. Er is een aparte instelling om ook windgeruis tegen te gaan. Die werkt deels goed, deels minder. Meer daarover verderop in deze review.

De WF-1000XM4 biedt ook de mogelijkheid de ruisonderdrukking aan te passen, afhankelijk van je activiteit en locatie. In onze ervaring werkt dat wisselvallig. Het gaat vaak goed, maar bij dit soort dingen is het vooral vervelend als het niet werkt. Wanneer je opeens sterk geruis in je oren hoort, omdat de in-ears besluiten dat je je omgeving moet horen. Dat overkwam ons toch net wat te vaak, waardoor we er de voorkeur aan gaven de ruisonderdukking op een vast niveau in te stellen. Je moet bereid zijn om de app regelmatig van feedback te voorzien, zodat die als het ware kan bijleren. 

De Speak-to-Chat functie om de noise-cancelling tijdelijk over te schakelen naar juist doorgeven van omgevingsgeluid werkte aanvankelijk op zijn best wisselvallig. We hebben het na verloop van tijd maar gewoon uitgezet. Het kwam te vaak voor dat de microfoon dacht dat we iets wilden zeggen, terwijl dat niet zo was. En omgekeerd ook wel dat we dat wél wilden, maar de microfoon het niet oppikte. De nodige updates later hebben we deze functie nog eens geprobeerd, en toen werkte hij aanmerkelijk beter. Dan nog moet dit eigenlijk altijd foutloos werken. Anders is even een oortje uitnemen toch sneller.

Sony WF-1000XM4 bij het sporten

Bij gebruik tijdens het sporten kwijt de WF-1000XM4 zich heel goed van zijn taak. De oortjes blijven ook tijdens het hardlopen gewoon zitten, ook bij plotse bewegingen. Knap, zonder extra klemmetjes of beugels, die je doorgaans ziet bij in-ears voor sporters. Het volume is ruim voldoende luid om ook in de buitenruimte goed hoorbaar te zijn. De ruisonderdrukking doet ook hier goed werk, het loopt een stuk rustiger. Wel is het verstandig de aparte instelling voor (of liever gezegd: tegen) wind te activeren. Dat gaat ten koste van de werktijd op de accu, maar reduceert windgeruis wel enorm.

Daarbij moeten we wel opmerken, dat dit niet geldt voor wind uit alle richtingen. Dat blijkt flink uit te maken. Wind die loodrecht op je oor blaast, wordt verbazingwekkend goed weggefilterd. Wind die langs je oren ruist, een stuk minder. Bij het fietsen merk je dat het meeste. 

In gesprek

De spraakkwaliteit van de Sony WF-1000XM4 is heel behoorlijk. Toch is voor gesprekspartners duidelijk hoorbaar dat de microfoon verder van je mond zit. Bij gebruik buiten beviel bellen met deze in-ears minder dan binnenshuis. Daarbij leek de kwaliteit beter in combinatie met een smartphone, dan met een pc. Het blijft een punt waar in-ears met een 'steeltje' toch een streepje voor lijken te hebben. 

Gebruiksgemak van de Sony WF-1000XM4

Het gebruiksgemak van de WF-1000XM4 levert ook een wisselende ervaring op. De aanraakgevoelige vlakken op de oortjes reageren niet altijd even goed. Dat verschilt nogal per persoon, maar in ons geval moesten we vaker dan we wilden de app erbij pakken. Iets anders waar we bij herhaling tegenaan liepen: de oortjes sturen een 'stop afspelen' signaal naar je smartphone wanneer je ze uitneemt. Prima, alleen: als je ze niet in de case plaatst maar op een vlak oppervlak legt, sturen ze weer een 'hervat afspelen' signaal. Dat komt doordat er een nabijheidssensor in zit. Je moet ze op hun kop neerleggen, dan gebeurt dit niet. Of dus direct in de case terugdoen, maar in de praktijk komt het nogal eens voor dat je die niet bij de hand hebt.

Conclusie

Na een klein jaar gebruik van de Sony WF-1000XM4 kunnen we rustig concluderen dat deze oortjes tot de beste true wireless in-ears behoren die we hebben getest. De geluidskwaliteit en ruisonderdrukking zijn van topniveau. Dat zijn toch de belangrijkste aspecten voor een hoofdtelefoon. Daarnaast zijn ze wondertjes van technisch vernuft. Wie wil, kan met de Headphones app er nog veel meer uithalen. Daar moet je wel toe bereid zijn, want niet alle functies werken direct even goed of intuïtief. Wat dat betreft zouden wij toch de voorkeur geven aan 'less is more'. Het zwakste punt blijft toch de stemkwaliteit bij telefoneren, zeker met windgeruis buiten, maar ook in videogesprekken waren we niet altijd even goed verstaanbaar.

Dat laat onverlet, dat er weinig in-ears zijn die aan de WF-1000XM4 kunnen tippen. Gezien de prijs mag je topkwaliteit verwachten, en die levert Sony ook. Belangrijkste pijnpunt zijn toch de gels oftewel ear tips. Die zijn zeer comfortabel, maar je zou ze na verloop van tijd moeten kunnen vervangen. Dat is dus niet mogelijk, althans, niet door hetzelfde materiaal. Daarnaast is het aan te bevelen de oplaadcase bij de hand te houden. Leg je de oortjes zomaar even ergens weg, dan is de kans aanwezig dat ze doorspelen en dus leeg raken. Dat weerhoudt ons er niet van, de Sony WF-1000XM4 van harte aan te bevelen.