Sony zet in op MiniLED en QD-OLED voor 2023 TV topmodellen

Om met de deur in huis te vallen: Sony heeft voor 2023 geen hele grote veranderingen in zijn aanbod aan televisies. De topmodellen zijn voorzien van miniled en qd-oled; misschien is de opvallendste vernieuwing wel de (her)introductie van nieuwe instaplijn. Genoeg nieuws, maar het zit in de details. In dit artikel lees je alles over de 2023 Sony TV modellen.

2023 Sony TV vlaggenschepen: twee stuks dit keer

Vorig jaar baarde Sony opzien met feitelijk drie topmodellen. De Bravia A90K had een w-oled paneel van LG Display, de Bravia A95K een qd-oled paneel van Samsung en de Bravia X95K een lcd-paneel met miniled backlight. Wellicht om de keuze te vereenvoudigen, houdt de Japanse fabrikant het dit jaar bij twee series voor de vlaggenschepen.

De A95L is gebaseerd op een vernieuwd qd-oled paneel, de X95L wordt de tegenhanger met miniled. Daarbij belooft de A95L (verkrijgbaar in 55, 65 en 77 inch) een verdubbeling van de piekhelderheid. Dit toestel krijgt naar verluidt een ander platform (de Mediatek Pentonic 1000 chip) dan de andere Sony toestellen. De X95L krijgt 20 procent meer local dimming zones, waarmee het voornaamste kritiekpunt van de X95K moet worden geadresseerd. Dit toestel komt beschikbaar in 65, 75 en 85 inch.

Beide topmodellen krijgen een 2.2 speaker configuratie. Ze zijn inzetbaar als center luidspreker in combinatie met Sony soundbars (HT-A7000/A5000/A3000 en HT-A9). Bij de Bravia A95L werkt het oled-paneel als speaker: Acoustic Surface Audio+ in Sony's marketingjargon. Bij de Bravia X95L kan dat niet, die is daarom voorzien van twee aan de randen geplaatste 'frame tweeters'. De functie heet Acoustic Multi-Audio+ op dit toestel.

Zowel de A95L als de X95L hebben een vernieuwd ontwerp voor de voet. De A95L had een voet waarmee het paneel direct op de ondergrond stond. Mooi, maar lastig in combinatie met een soundbar. Om die reden heeft dit model nu net als de X95L weer losse voetjes. Daarmee kan het scherm desgewenst hoger (voor met een soundbar) of lager (zonder soundbar) staan. Bijzonder aan de voetjes van deze modellen is dat ze aan de achterzijde weglopen. Daardoor zijn ze vanaf de voorkant vrijwel niet te zien.

Verder vermeldenswaard bij de twee topmodellen is de afstandsbediening in aluminium, voorzien van verlichting. Bij alle andere toestellen is die van plastic, zonder verlichting.

OLED bij Sony: kleine verschillen

Hiermee kiest Sony dus nadrukkelijk niet voor opname van het nieuwe 'Meta' oled-paneel van LG Display. Anders dan LG zelf en , komt er dus geen update van de A90K en/of de A80K met een zogeheten micro lens array voor een aanmerkelijk hogere helderheid. Sterker, er komt sowieso geen A90L om te concurreren met de A95L. Daarmee is de Bravia A80L de w-oled-serie van 2023. Deze krijgt wel een iets hogere helderheid - hoeveel, kon de woordvoerder van Sony nog niet aangeven. 

De modellen op basis van de w-oled-technologie worden zo wat nadrukkelijker onder de A95L en X95L gepositioneerd. Best bijzonder, aangezien oled vooralsnog als premium neusje van de zalm wordt gezien in de televisiemarkt.

Opvallend is dat de Bravia A80L beschikbaar komt in 83 inch (nieuw), 77, 65 en 55 inch. Geen 48 en 42 inch modellen: voor die formaten blijven er modellen in de A80K serie te koop.

De A80L heeft een 3.2-speakerconfiguratie, waarbij het oled-paneel als centerluidspreker kan dienen dankzij Acoustic Surface Audio+. 

Full Array LED en LED LCD in de 2023 Sony TV's

Naast full array local dimming met miniled op het topmodel, houdt Sony ook fald backlights met gewone leds in het assortiment. Die vinden we bij de Bravia X90L en de Bravia X85L. De eerste is er vanaf 98 inch, en ook in 85, 75, 65 en 55 inch. De tweede in 75, 65 en 55 inch. Belangrijk om te weten: de X85K van vorig jaar had nog een direct led backlight, dat is nu dus een full array exemplaar geworden. Het betekent potentieel een hoger contrast dankzij fijnmazigere local dimming.

Het aantal dimming zones ligt hoger bij de X90L. Hoeveel hoger, daarover laat Sony zich traditiegetrouw niet over uit. Wel heeft de X90L aanzienlijk meer dimming zones dan de X90K van vorig jaar, zo begrepen we.

Deze series hebben met de A80L hun voetjes gemeen: ruitvormig, van voren gezien, en in het geval van de X90L ook op twee hoogtes in te stellen. Bij de X85L kan je alleen kiezen tussen plaatsing aan de buitenranden of meer naar binnen. 

Een ander verschil tussen deze twee lijnen is het materiaal van de omlijsting: aluminium bij de X90L, plastic bij de X85L.

Beide lijnen hebben een relatief eenvoudige stereo speaker configuratie, maar de X90L kan daar mee mee doen. Dit toestel biedt '3D Surround Upscaling' en een '360 Spatial Sound Personalizer'. Ook kan deze televisie dienen als center speaker in een surround opstelling met een van Sony's hiervoor geschikte soundbars, zoals de HT-A7000, A5000 en A3000, en de HT-A9.

Direct LED LCD: de nieuwe instaplijn heet Bravia X75WL

Weer een stapje lager in het assortiment treffen we de Bravia X80L. Deze heeft een design dat lijkt op de X85L, met dunne omlijsting en de ruitvormige voetjes, maar geen full array backlight. Ook heeft het geen 120 Hz beeldsnelheid, waar het duurdere model wel op kan bogen. De Bravia X85L komt beschikbaar in 85, 75, 65, 55, 50 en 43 inch. 

Vorig jaar leek Sony bijna verdwenen uit het lagere marktsegment, dit jaar komt het toch weer met een reeks voordeliger modellen. Deze krijgen de naam Bravia X75WL en qua basiseigenschappen lijken deze toestellen erg op de X80L. Qua uiterlijk is het allemaal wat simpeler - een wat dikkere omkadering van het scherm en eenvoudiger voetjes. Ook is er geen 85-inch uitvoering, maar verder lopen de beschikbare schermmaten gelijk op met de X80L.

Als we verder speuren naar verschillen, blijkt de X75WL geen Google 'hands-free voice search' te hebben: een microfoon zit dus niet in dit toestel.

2023 Sony TV beeldkwaliteit - XR Processor in de topmodellen

De topmodellen in de Bravia X95L, X90L, A95L en A80L zijn voorzien van Sony's XR Processor. Deze zorgt onder meer voor verbetering van de beeldkwaliteit, ongeacht het signaal. Het maakt nogal wat uit of je kijkt naar een 720p beeld van een instap-Netflix-abonnement, een 576i signaal van een analoge satellietzender of een 4K ultra hd Blu-ray. De XR processor analyseert elk signaal en past waar nodig (en mogelijk) verbeteringen toe. Daarbij moet je denken aan adaptieve ruisonderdrukking en adaptieve super resolutie. Respectievelijk het wegfilteren van beeldruis en het bijrekenen van pixels voor een scherper beeld.

Ook zorgt de XR processor voor aansturing van de local dimming zones. Die moeten immers gelijke tred houden met het getoonde beeld. Dat houdt in: oplichten bij heldere delen, dimmen bij donkere delen. Daarnaast moet tegelijkertijd voorkomen worden dat donkere delen van het beeld rond een helder deel mee oplichten (in jargon: blooming). De hiervoor benodigde continue analyse van het signaal vereist de nodige processorkracht. Deze functie heet XR Backlight Master Drive in de X95L (met miniled backlight), en XR Contrast Booster in de X90L (met standaard leds in het full array backlight). 

In de qd-oled toestellen in de A95L serie zorgt de XR processor voor de aansturing van het oled-paneel. Daarbij analyseert de processor de geproduceerde warmte van de oled-pixels. Zo kan het de balans vinden tussen helderheid en warmteproductie, en zo bijdragen aan de beloofde verdubbeling van de helderheid in vergelijking met de A95K. In de marketing speak van Sony: XR OLED Contrast Pro.

De Bravia X85L en X80L hebben een wat minder krachtige processor aan boord, de Sony X1 4K HDR processor. De Bravia X75WL heeft de X1 4K processor als kloppend hart.

Dolby Vision en Dolby Atmos op alle toestellen

Alle nieuwe 2023 Sony TV modellen beschikken over Dolby Vision voor optimalisatie van de hdr-weergave en Dolby Atmos voor een ruimtelijk(er) geluidsproductie. Ook zijn alle toestellen 'Calman Ready', wat inhoudt dat ze met dit kalibratiepakket voor nauwkeuriger kleurweergave kunnen worden ingesteld.

Vanaf de X90L en hoger beschikken de 2023 Sony TV's ook over een Creator Calibrated Mode en Imax Enhanced ondersteuning. Hiermee moeten deze televisies films en series nog natuurgetrouwer kunnen weergeven.

Bravia Core: gratis streamen bij aankoop van een 2023 Sony TV

Een paar jaar geleden introduceerde Sony Bravia Core, een eigen streaming dienst met exclusief materiaal. Dit werd mogelijk gemaakt door inbreng uit eigen huis in de vorm van Sony Pictures Entertainment.

Bravia Core heeft naar eigen zeggen de grootste collectie van Imax Enhanced titels ter wereld. Hiernaast onderscheidt het zich van andere streaming diensten door de mogelijkheid materiaal met een veel hogere bit rate (= lagere compressie en dus hogere beeldkwaliteit) te kijken. Hiervoor is wel een voldoende snelle internetverbinding vereist: meer dan 100 Mbit/s voor de hoogste kwaliteit. Je kijkt dan wel in  een kwaliteit die 4K UHD Blu-ray evenaart of misschien kan overtreffen. Echt iets voor de liefhebbers van beeldkwaliteit dus, niet per se voor wie Netflix al mooi genoeg is.

Bij alle 2023 Sony TV modellen krijg je bij aanschaf een aantal 'credits' cadeau om te titels te kopen via Bravia Core, en een bepaalde periode toegang tot onbeperkt streaming. Bij de A95L, A80L, X95L en X90L series zijn dat 10 credits en 24 maanden streaming, bij de goedkopere X85L, X80L en X75WL zijn dat 5 credits en 12 maanden onbeperkt streamen.

Game menu

Nieuw op alle 2023 Sony TV's is een game menu. Dit komt beschikbaar in gaming stand en heeft de vorm van een overlay menu waarmee je snel een aantal game-gerelateerde instellingen kunt aanpassen. Bezitters van een gaming monitor zal het bekend voorkomen. 

Zo kan je vanuit dit menu direct de variable refresh rate functie (de)activeren, waarmee de beeldsnelheid van het paneel synchroon loopt met het aangeleverde beeld van de console of pc. Daarnaast is er een instelling voor motion blur reduction oftewel reduceren van bewegingsonscherpte. Met Black equalizer kan je de helderheid verhogen, waardoor je meer ziet in donkere delen. Deze functie leek bij demonstratie tamelijk primitief vergeleken met de meer doorontwikkelde varianten in high-end gaming monitoren, die vooral donkere beelddelen helderder maken, zonder dat het hele beeld mee gaat. 

Verder is er de mogelijkheid een vizier (crosshair) te projecteren in het midden van het scherm, en de vormgeving daarvan aan te passen. Dat kan handig zijn voor first person shooter games waarbij die niet standaard aanwezig is.

Ten slotte is het mogelijk de venstergrootte van de game aan te passen en te verplaatsen. Zo kan je het beeld tot 70% in omvang terugbrengen en tegen de onderrand van het scherm zetten. De redenering is dat die hard gamers overzicht willen, en dat op deze manier krijgen. In onze optiek een aparte gedachte, aangezien je immers doorgaans veel verder van je tv dan van een monitor zit. Mocht je tv toch te groot zijn voor je kamer, dan biedt deze functie misschien soelaas. Wel moet je je realiseren dat je zo veel pixels onbenut laat - de kleinere versie van je game zal minder detail tonen dan een volledig 4K uhd-beeld. 

De Bravia A97L moet in een update na verschijnen een mogelijkheid krijgen om gelijktijdig twee bronnen te tonen. Bijvoorbeeld links een game en rechts een YouTube video met een tutorial voor die game. Dit toestel krijgt ook Dolby Vision Gaming, wat zeker voor bezitters van de concurrerende Xbox Series X console wellicht interessant is. Aan de andere kant, de exclusiviteit voor Dolby Atmos en Vision voor de console van Microsoft was voor twee jaar, dus wellicht voegt Sony dit toe aan een toekomstige update van de PlayStation 5.

Steentje bij voor het milieu: Eco dashboard

Sony benadrukt graag dat het ook een steentje bijdraagt aan het milieu. Dat doet het onder meer met een efficiënter algoritme voor (relatief onzuinige) full array led backlights, maar ook met een eigen hergebruikt materiaal, Sorplas geheten. Dat past het bedrijf in de 2023 Sony TV's twee keer zo veel toe als in de toestellen van vorig jaar. Ook de verpakkingen zijn aangepast om kleiner te zijn, minder plastic te gebruiken en (veel) minder inkt te bevatten.

Als koper van een 2023 Sony TV zie je de inspanningen vooral terug in het nieuwe Eco dashboard. Dit speels vormgegeven menu bundelt alle functies om het energiegebruik terug te dringen in één omgeving. Die functies zaten al in het menu, maar waren bij eerdere toestellen minder overzichtelijk terug te vinden.

Het dashboard toont zich als een groen boompje, dat groeit naarmate je meer energiebesparende functies inschakelt. Zet je alles aan, dan kan je het verbruikt met tot 32 procent terugbrengen.

Smart TV op 2023 Sony TV's: Google TV

Wat betreft bediening en gebruikersinterface is het verhaal van de 2023 Sony TV toestellen heel overzichtelijk: alle gebruiken Google TV. Dat is inclusief Google Assistant, die met spraakbediening is aan te sturen op alle modellen, uitgezonderd de nieuwe Bravia X75WL instaplijn.

Prijzen en beschikbaarheid

Op moment van schrijven beschikten we nog niet over informatie over de prijzen van de 2023 Sony TV's en wanneer deze te koop zijn. Zodra we die informatie wel hebben, voegen we die toe.