Het is Gamescom, dus ASUS gaat los met gaming monitoren. Een overzichtje.

Vorig jaar op Gamescom toonde Asus als een van de eersten een 4K ultra hd oled gaming monitor, en ook met een 34-inch model op basis van de LG w-oled techniek was het er vroeg bij. Dit jaar pakt het bedrijf uit met nieuwe oled én lcd-modellen die wat nieuws bieden. Ster van het feestje was de 480Hz ROG Swift OLED PG27AQDP, maar er was meer dat de aandacht trok. Hier zetten we alles op een rijtje: de 480Hz PG27AQDP, de 360Hz XG27ACDNG, de dual-resolution XG27UCG, de eerste G-Sync Pulsar monitor PG27AQNR en AI Visual in DisplayWidgetCenter.

ROG Swift OLED PG27AQDP: de eerste 480Hz QHD OLED

Monitormodelnamen zijn ook bij Asus problematisch. Als in, een leek kan er geen touw aan vastknopen. Mocht je denken: 'ROG Swift OLED PG27AQDP, dat klinkt bekend': dat klopt. Tenminste, op één letter na. Waar de PG27AQDM nog een beeldsnelheid had van 240 Hz, gaat de PG27AQDP voor twee keer zo snel: 480 beelden per seconde. Het is de eerste monitor met dit paneel van LG Display, waarover we eerder dit jaar al berichtten. Het is saillant, omdat de concurrentie overwegend koos voor 360Hz qd-oled-panelen van Samsung Display, zoals Samsung die toepast in de Odyssey G6.

Asus koopt dat paneel óók in, maar stopt het in de ROG Strix XG27ACDNG. Niet te verwarren met de 240Hz XG27AQDMG, uiteraard. Je zou er bijna wat van denken, dat Asus het sterpaneel van de concurrentie gebruikt in de lager gepositioneerde Strix-serie. Maar binnen de Republic of Gamers denkwijze is het logisch: alleen het beste belandt in de PG-serie.

Met een piekhelderheid van 1300 nits moet de PG27AQDP naast een hoge snelheid ook een hoge lichtopbrengst bieden. Dat is mogelijk gemaakt door de nieuwste MLA+ techniek van LG, een laag microlenzen op het paneel, maar ook door Asus' eigen koellichaam. Dat kan meer warmte afvoeren, waardoor het paneel helderder kan schijnen zonder risico op inbranden. Verder moet een nieuwe indeling van de subpixels (rwbg) zorgen voor betere weergave van tekst. Ten slotte is het design aan de achterzijde opmerkelijk, met een transparante behuizing waardoor je het binnenwerk deels kan zien, en uiteraard uitvoerige rgb-verlichting. 

ROG Strix XG27ACDNG: 360Hz QD-OLED met USB-C

Dan dus de ROG Strix XG27ACDNG. Deze op qd-oled gebaseerde gaming monitor heeft een verversingsfrequentie van 360 beelden per seconde, nog altijd respectabel. Als Strix-model heeft hij een wat soberder voet dan de PG27AQDP, wat in onze ogen niet per se een nadeel is. We zagen deze voet een tijdje terug nog op de ROG Strix XG27ACS. De XG27ACDNG heeft een nieuw ontworpen koellichaam, waardoor het (nog) effectiever warmte kan afvoeren. Het lijkt erop dat de qd-oled panelen wat warmer worden dan de w-oled exemplaren, al is mijn ervaring op dat vlak voornamelijk anekdotisch.

Een functie met de naam Dynamic Brightness Boost moet de helderheid verder opvoeren bij kleine verlichte oppervlakken (in jargon, APL window sizes). Asus voorziet deze monitor - in tegenstelling tot bijvoorbeeld Philips - van usb-c met 90 watt stroomvoorziening. Heel veel meer details laat Asus vooralsnog niet los.

ROG Strix XG27UCG: dual-resolution concurrent voor Alienware

Alienware claimde de primeur, maar wist wellicht niet dat Asus op Gamescom met een zeer vergelijkbare monitor zou komen. De ROG Strix XG27UCG is namelijk op hetzelfde principe gebaseerd als de Alienware AW2725QF: één formaat, twee combinaties van resolutie en beeldsnelheid. De ROG Strix XG27UCG is net als de AW2725QF een 27-inch (68,6) cm ultra hd monitor, die ook kan werken op dubbele snelheid als full hd-monitor.

Het voornaamste technische verschil is die snelheid. Bij Asus zijn dat 160 Hz en 320 Hz in respectievelijk ultra hd en full hd, bij Alienware 180 en 360 Hz. Die is dus net wat sneller, zij het met een overklok. De Asus moet daarentegen iets goedkoper worden, circa 550 euro, zo vernamen we. Dat geeft al aan dat dit 'gewoon' een ips lcd-scherm is, in plaats van een veel duurdere oled-monitor. Meer lezen over het waarom van dit soort dual-resolution monitoren kan je doen in het bericht over de Alienware van eerder vandaag.

ROG Strix PG27AQNR: eerste met G-Sync Pulsar

De ROG Strix PG27AQNR is specifiek gericht op e-sporters en moet met G-Sync Pulsar voor nog soepeler beeldtransities zorgen. De manier waarop is een vrij technisch verhaal. Lcd-monitoren kampen met twee vormen van onscherpte. De eerste wordt veroorzaakt doordat pixels niet snel genoeg van kleur veranderen, wat resulteert in ghosting. De oplossing hiervoor is overdrive, waarbij een hoger voltage pixels zich sneller laat aanpassen. Het nadeel hiervan is dat het weer voor artefacten (reverse ghosting) kan zorgen: witte of zwarte randen rond bewegende objecten. Die balans zo goed mogelijk treffen is één aspect waarin goede monitoren zich van minder goede onderscheiden.

De tweede vorm van onscherpte is lastiger, want deze is inherent aan de lcd-techniek. Elke afbeelding (frame van een game) die een lcd-monitor toont, wordt naadloos opgevolgd door de volgende. Zelfs als de pixels razendsnel van kleur wisselen en dus zelf niet na-ijlen, zorgt deze 'sample and hold' karakteristiek van de techniek voor een ervaren onscherpte bij de kijker. Vooral bij bewegende objecten. De oplossing hiervoor is het invoegen van een korte 'pauze' in de vorm van een zwart scherm (frame). Daartoe kunnen monitoren tijdelijk de backlight dimmen. Dat heeft echter als gevolg dat de helderheid wanneer het backlight níet dimt, veel hoger moet zijn - anders ervaar je het beeld als donkerder. Daarnaast vergt het een hoge beeldsnelheid, want anders lijkt het beeld door het dimmende en weer oplichtende backlight te knipperen.

Tel daarbij op variabele verversingsfrequentie, waarbij de beeldsnelheid van de monitor zich aanpast aan het door de game aantal geleverde beelden (frames) per seconde, en je hebt een heel lastig probleem om die zaken met elkaar te laten samenwerken. Het is precies die reden dat je doorgaans moet kiezen: óf variabele beeldsnelheid, óf motion blur reduction in de vorm van backlight strobing. 

G-Sync Pulsar moet deze zaken bij elkaar brengen, door zeer nauwkeurig zowel de overdrivekenmerken aan te passen aan de variabele beeldsnelheid, als door helderheid en duur van het pulseren van het backlight aan te sturen. Daarbij wordt elke puls (knipper) aangepast aan de framerate van de game. Het resultaat moet een zeer vloeiende weergave zijn, zonder ghosting of bewegingsonscherpte. De ROG Strix PG27AQNR wordt de eerste monitor met deze techniek. Het is een qhd-scherm dat 360 beelden per seconde kan tonen, voorzien van hdmi 2.1 en displayport 1.4 met dsc. 

DisplayWidgetCenter en AI Visual

De nieuwe monitoren van Asus ontkomen niet aan het AI virus, en zijn opeens voorzien van een AI crosshair en nog wat andere AI features in het on-screen menu. Daar zullen we maar de schouders over ophalen. Leuker is een nieuwe toevoeging aan DisplayWidgetCenter, geheten AI Visual. DisplayWidgetCenter is de onvolprezen, zij het matige naamgegeven app van Asus voor het vanuit Windows aanpassen van je monitorinstellingen. Anders dan de meeste programma's van dit type is het een compacte app die doet wat hij belooft, zonder merkbare vertraging. Hij past zelfs z'n vormgeving aan op basis van de gedetecteerde monitor: strak in het pak voor de zakelijke schermen en zwart-rood voor de gaming modellen. 

Een aanrader dus, en Asus gaat er wat aan toevoegen. AI Visual moet herkennen wat voor video, game of toepassing er op je monitor draait en op basis daarvan de bijpassende preset van het scherm selecteren. De gedachte is dat mensen die presets ofwel niet gebruiken, ofwel nooit aanpassen nadat ze het één keer hebben gedaan. De demo die Asus liet zien, leek heel aardig te werken. Voor video pakt de tool een andere preset dan voor een spreadsheet, en een race game krijgt een andere preset dan een moba-game. De vraag is wat de toepassing doet met edge cases, zoals een film over racen in plaats van een race game, of een rpg die eruit ziet als een moba. Dus over het nut kan je discussiëren - leuk om te zien is het in elk geval.