Denon CEOL RCD-N12 review: veelzijdige alleskunner laat de meeste soundbars ver achter zich

Onder de naam CEOL brengt Denon muzieksystemen aan die overal in het huis passen. Alles zit aan boord: cd-speler, radiotuner en een handvol streamingopties. Aan je tv kun je de fonkelnieuwe N12-versie nu ook hangen, wat hem nog veelzijdiger maakt. Maakt dat van de Denon CEOL RCD-N12 een superieur alternatief voor een soundbar? 

Denon CEOL N12: een categorie op zichzelf

Voor het beluisteren van muziek is er een overvloed aan opties. Van draadloze enkele speakers (zoals de Sonos Era 100) en dito stereo-exemplaren (zoals de Argon Audio Forte A5 MK2) tot volwaardige hifi-systemen met afzonderlijke hifi-componenten waaruit een kabel vertrekt naar een paar luidsprekers. Voor het weergeven van geluid bij de tv geldt net zoiets, maar de soundbar is daar momenteel wel de publieksfavoriet. Surroundopstellingen met negen, elf of meer speakers en een AV-receiver zijn dan eerder het terrein van de fervente filmfanaat.

Hoe zit het dan met de nieuwste van Denon? De compacte en relatief betaalbare CEOL RCD-N12 past eigenlijk in geen van bovenstaande categorieën. En tegelijkertijd ook weer in meerdere. Vandaar dat we dit systeem in deze review zowel beoordelen als muziekspeler en als soundbar-alternatief.

Uitleggen wat dit Denon-toestel doet, vereist ironisch genoeg meer ruimte dan nodig zou zijn voor een high-endversterker van vele duizenden euro’s. Dat komt door zijn veelzijdigheid. 

De Denon CEOL RCD-N12 is een compact muzieksysteem dat 'alles' biedt: FM en DAB-radio, een cd-speler, meerdere streamingopties en een reeks ingangen om een tv of een draaitafel te verbinden. Je kunt hem in theorie zelfs als wekker gebruiken, al is het nogal een groot apparaat voor op het een nachtkastje. Het is alsof iemand van Denon gewoon zei: “Doe maar alles op dit ding”. De CEOL N12 is zelfs zo ontworpen, dat je later kunt uitbreiden met een eindversterker, mocht je in de toekomst zeer veeleisende speakers willen aansturen. Het lijkt ons geen heel waarschijnlijk scenario, maar het kán.

Nu we het over speakers hebben… Dat is het enige waar je zelf voor moet zorgen. Een makkelijke optie zijn de SC-N10 luidsprekers. Denon bundelt die met de CEOL N12 voor 799 euro, maar je kunt ook je eigen keuze maken. Dan betaal je 699 euro voor de RCD-N12. Die flexibiliteit op speakervlak vinden we meteen al een pluspunt.

Het belang van goede speakers

Door eigen speakers te kiezen, zal je misschien wel met een betere weergave eindigen, maar sowieso zal je meer uitgeven dan de 100 euro die Denon vraagt voor de optionele CEOL-speakers. Om even op de test vooruit te lopen: de CEOL N12 heeft DSP-gestuurde klasse D-versterking, die zeker goed en krachtig genoeg is om een wat betere luidspreker aan te sturen. 

Naargelang je situatie en budget kun je bij Dali, Dynaudio, KEF, Monitor Audio, Q Acoustics of Denon-zustermerk Polk wel iets vinden dat meer beleving zal leveren. Reken daarbij op minstens 300 à 400 euro per paar. Ga je voor een klein setje, dan kun je via een sub-uitgang een subwoofer aansturen om toch een heel vol geluid te krijgen. Dat is ook een interressante optie om films en games meer impact te geven. Zelfs de stap naar een paar speakers die evenveel kosten als de CEOL zelf is het overwegen waard. Iets als de Bowers & Wikins 607 S3 of Focal Theva 1, om maar enkele namen te noemen. De impact van de juiste luidsprekerkeuze is echt heel groot bij een toestel als dit.

Onopvallend apparaat, waarbij ook de kabels uit het zicht blijven

Qua design blijft de RCD-N12 een modern ogend apparaat op schoendoosformaat. Wel eerder een van het formaat wandelschoenen dan sneakers, maar toch: groot is het niet. De voetafdruk van de Denon blijft daarmee bescheiden; hoog is het evenmin. Daardoor moet het altijd wel lukken het op een AV-meubel te plaatsen bij je tv. Zelfs in een wat ruimere keuken moet je het kwijt kunnen. De diepte is het voornaamste obstakel, waardoor het niet gaat passen op een plankje van een Billy. Maar huisgenoten die liever minder dan meer tech in beeld zien, zullen de geringe afmetingen zeker waarderen (zo leert ook onze eigen ervaring).

Slim is dat de aansluitingen achteraan wat dieper zitten dan de bovenrand. Daardoor kan je het kabelgedoe maximaal uit het zicht houden.

De CEOL N12 is beschikbaar in zwart of wit, waarbij de bovenkant overkomt als een stuk glas. Hier zit een aantal touchknoppen in verwerkt, onder meer om media te bedienen en door de menu’s te navigeren. Voor dat menu moet je bij het grote oled-scherm aan de voorkant zijn. Dat is overigens uitstekend afleesbaar, ook op twee of drie meter afstand.

De streep er net boven is de lade van de cd-speler. Een andere muziekbron is de usb-poort aan de voorkant. Hier kun je een stickje insteken om eigen muziekbestanden af te spelen. Dat gaat heel vlot omdat de CEOL de meeste muziekformaten afspeelt (inclusief hi-res audio) en ook het navigeren door die usb-stick of -schijf heel snel gaat via de HEOS-app.

Vernieuwingen bij de Denon CEOL N12

De RCD-N12 is zeker geen nieuw concept voor Denon. Het brengt al jaren gelijkaardige muzieksystemen uit onder de CEOL-naam. Sterker nog: de RCD-N12 lijkt qua design als twee druppels water op de voorganger, de N11. Terwijl we dit schrijven is dit oudere toestel nog goed verkrijgbaar in de handel. Het is bovendien een stuk goedkoper, maar het mist wel de hdmi-ingang en aansluiting voor een platenspeler.

Die twee zijn al een sterke indicatie dat de nieuwe CEOL echt wel een nieuw toestel is. Meer dan ooit is het afgestemd op de woonkamer, waar doorgaans ook een televisie vertoeft. Door de hdmi arc-poort op de achterzijde van de nieuwe CEOL wordt het makkelijk om hem te verbinden met die tv. En vooral: het tv-geluid via de speakers verbonden met het Denon-systeem af te spelen. De focus op tv-geluid onderscheidt dit toestel van andere compacte systemen, zoals de even dure MusicCast 200 van Yamaha, waarvan je binnenkort een review op TechFi kunt lezen. Dat toestel is meer op muziekweergave en de slaapkamer gericht.

De aansluitingen zijn natuurlijk niet het enige nieuwe aan de CEOL. Ook het versterkingsgedeelte is aangepakt bij deze generatie. Het zou nu goed zijn voor 2 x 65 watt. Dat is ruim voldoende voor modale woonkamers. Wat onveranderd blijft aan de CEOL RCD-N12 is wat deze toestellen definieert: hun veelzijdigheid.

HDMI maakt het plaatje compleet

Het toevoegen van een hdmi-poort aan een stereosysteem is momenteel dé trend in audioland. Raar is dat niet. Ondanks steeds geavanceerdere soundbars, blijft het uitdagend om een vol en realistisch geluid uit een lange speakerbalk te krijgen. Voor filmgeluid lukt dat nog tot een zekere hoogte, onder meer omdat de liefhebber van actiefilms en -games meer op zoek is naar immersie dan natuurlijk geluid. Voor muziek is dat een ander verhaal. 

Met de CEOL kun je echter werken met twee afzonderlijke speakers, waardoor je echt een ‘soundstage’ krijgt waarop muzikanten en geluidseffecten bewegen. Met betere luidsprekers die juist zijn opgesteld zal je zelfs diepte ervaren. Het is verrassend hoe driedimensionaal twee (goede) weergevers kunnen klinken. Dit is waarom iets meer uitgeven aan speakers heel goed kan lonen.

Over de hdmi-integratie van de CEOL kunnen we niets negatief zeggen. Deze werkt heel vlot. Wel is het belangrijk de audio-output bij de tv-instellingen op PCM zetten. Dat het goed werkt verrast ons niet, Denon heeft nu eenmaal veel ervaring heeft met AV-receivers. En die staan propvol HDMI-poorten. Het zou heel raar zijn geweest als het dan op dit systeem niet goed werkte.

Aangesloten op een Sony XR-65A95K en daarna een LG OLED65C3 wordt de verbinding onmiddellijk gelegd en werken hdmi cec-commando’s foutloos. Concreet: als je de televisie inschakelt met de tv-remote, schakelt de Denon zich mee in. Het volume regelen kan je gewoon met je gebruikelijke afstandsbediening doen. Toch grepen we niet alleen bij het tv-kijken, maar zeker ook bij een cd of streaming gebruik naar de kloeke afstandsbediening van de CEOL - of de HEOS-app.

Denon CEOL N12: scoort met vinyl

We zoomen nu enorm in op de hdmi-poort, maar er is dus ook die aparte phono-ingang, die het stille signaal van een platenspeler kan verwerken. Zo’n ingang vind je nooit op een soundbar, dus wie én beter tv-geluid wil én vinyl wil draaien, is met dit toestel sowieso beter af. Wel moeten we eerlijkshalve opmerken dat er platenspelers zijn met ingebouwde versterkers, die je wel op een gewone aux-ingang kunt aansluiten. Er zijn soundbars die daarover beschikken.

Omdat er achter een phono-input nog een extra versterkingsstap schuilgaat die heel gevoelig is voor interferentie, zit er wel eens een verschil op de geboden kwaliteit. Bij deze Denon bespeuren we daar niets van. Zelfs met een betere draaitafel (een Argon TT-4 Special Edition met een hoogwaardige Ortofon 2M Bronze-cartridge) valt het niet door de mand. Onder andere ‘Fuse’ van Everything But The Girl wordt uitstekend aangeleverd, met volle beats, helder detail en een goede kanaalscheiding die door de Bowers & Wilkins 603 S3-speakers te horen is. En ook: als we platen via HEOS doorstreamen naar een Denon AV-receiver, dan zorgt de bijhorende digitalisering niet voor artefacten. Over de volle lijn dus een zeer goed resultaat, zeker als je rekening houdt met de prijs van de N12.

Streaming opties: Spotify, AirPlay 2, HEOS en meer

De CEOL is voorzien van meerdere streamingopties, waarbij Denon uiteraard het eigen HEOS-platform en bijhorende app in de kijker zet. Het is echter geen verplichting om deze te gebruiken. Als je een Spotify-gebruiker bent, gebruik je gewoon de app van de dienst. Apple-liefhebbers kunnen dan weer alles via AirPlay 2 streamen; zij kunnen via de wifi-instellingen van hun iPhone of iPad snel de Denon met het netwerk verbinden. Anderen hebben Bluetooth, dat hetzelfde biedt, zij het met wat lagere kwaliteit. De CEOL ondersteunt enkel de SBC-codec. Als je dan kijkt naar wat dit toestel nog biedt – DAB-radio, cd, HDMI en phono – dan kunnen we ons inbeelden dat je niet per se met HEOS aan de slag gaat. 

Toch zijn er de nodige pluspunten verbonden aan om dat HEOS-platform. Zo kun je op vergelijkbare wijze als met Sonos via de HEOS-app meerdere toestellen en speakers bedienen. Daarbij heeft HEOS een streepje voor, omdat je ook de audio die binnenkomt via een ingang (zoals het tv-geluid of de platenspeler) kunt delen met de Denon Home-speakers (vergelijkbaar met het Sonos-aanbod) of audiotoestellen van Denon en Marantz. In de HEOS-app kun je de RCD-N12 volledig bedienen, ook de cd-speler en het selecteren van een DAB-radiostation.

Voor- en nadelen van HEOS

HEOS biedt ook goede ondersteuning voor eigen muziekbestanden, incluis niche audiofiele formaten zoals DSD en hi-res FLAC. Ze afspelen kan via de USB-poort vooraan de CEOL N12, of over het netwerk, wat beide heel vlot gaat. Eigenlijk hoef je daar zelfs niet de app voor te openen. Met de remote kun je via het grote scherm op de CEOL probleemloos iets afspelen vanaf een NAS-schijf. Wel mis je dan een zoekfunctie. Handig is bovendien dat je in de app favorieten kunt instellen en die later gewoon via de remote of een knop bovenaan de CEOL kunt oproepen. Dan hoef je niet altijd zoeken naar dat ene radiostation.

Nadeel van de HEOS-app is de soberheid ervan. Sommige mensen zullen dat overzichtelijk vinden, wij zien toch graag muziek wat aantrekkelijker gepresenteerd. Er mogen ook meer ingebakken streamingdiensten zijn. Met Amazon, Deezer, Napster en Tidal spreek je niet over de grote namen, al is het wel weer leuk om Soundcloud vanuit de HEOS-app te kunnen gebruiken.

Zeer veelzijdig met aansturen van speakers (en hoofdtelefoons)

Bij een compact apparaat als de Denon CEOL N12 heb je wellicht kleine speakers voor ogen. Tijdens het testen werd duidelijk dat de versterker echt wel meer aan kan. We hingen er bijvoorbeeld de nieuwe Bowers & Wilkins 603 S3-vloerstaanders aan; achteraf hoorden we dat toevallig net dezelfde luidsprekers door de ontwikkelaars werden gebruikt om de Denon te tunen. Dat is wel echt met spierballenvertoont, want het zijn duurdere speakers (2300 euro/paar) met een kritischere houding ten opzichte van de versterking. Kortom, een combinatie die in de praktijk weinig zal gemaakt worden. Hetzelfde kun je ook zeggen over de Focal Theva N°2’s, die ook in de testruimte vertoefden.

Toch kan de Denon CEOL N12 ook daarmee overweg. Ons geëxperimenteer geeft aan dat de CEOL N12 verrassend kundig is als versterker. Voor de rest van de test gingen we wel wat realistischer aan de slag met een setje oudere Bowers & Wilkins 606 S2. Tweedehands vind je deze speakers voor relatief weinig geld; er is ook een nieuwe S3-opvolger.

Vermeldenswaard is nog dat hoofdtelefoonfans extra ondersteuning krijgen. Bij de instellingen kun je bijvoorbeeld de gain van de hoofdtelefoonuitgang aan de voorzijde in drie stappen aanpassen. Dit is handig als je bijvoorbeeld een oudere, moeilijkere hoofdtelefoon wilt gebruiken. Bijvoorbeeld een Sennheiser HD 650 of 660. Wellicht zullen meer mensen gebruikmaken van de Bluetooth-transmissiemodus, waarbij je een draadloze hoofdtelefoon met de CEOL kunt koppelen. Want ook dat is mogelijk.

Is de Denon CEOL N12 beter dan een soundbar?

De kracht van een beter stereosysteem ten opzichte van een soundbar wordt meteen aangetoond als we Denis Villeneuve’s ‘Blade Runner 2049’ erbij nemen. We streamen het via Bravia Core, de ingebakken streamingdienst op Sony-tv’s, die een zeer hoge kwaliteit aanbiedt. De eerste minuten bepalen meteen de sfeer van de film, met een vlucht over uitgestrekte futuristische landschappen. Daarbij spelen de geluidseffecten en de muziek van Hans Zimmer een heel belangrijke rol om de isolatie van de hoofdpersonage te duiden. Dat fijntjes vertolken doet de CEOL N12 prima. Het is niet enkel bombast.

Laat gezegd zijn: in een surroundopstelling zit je nog meer in het centrum van de ervaring. De CEOL lust geen Dolby of DTS varianten: alles is stereo. Toch blijven we opkijken hoeveel je kunt doen met een paar stereospeakers die symmetrisch zijn gepositioneerd ten opzichte van het scherm en je zitplaats. De CEOL toont zich daarbij een kundige versterker, die vlot microdetails maar ook dynamische sprongen (zoals de luide synth-tonen van Zimmer die uit het niets opduiken) probleemloos verwerken. De versterker is zeker ‘snel’ genoeg om die plotse geluiden correct te verwerken, zodat ze ook echt pieken. Een doorsnee soundbar zal dit moeilijker vinden.

Als het gaat om geluidseffecten is Blade Runner bijna een synoniem voor ‘regenval in een groezelige stadsomgeving’, ook bij dit tweede deel. Als de virtuele Ana de Armas voor het eerst het appartement verlaat en een plensbui meemaakt, scoort de CEOL N12 met de Bowers & Wilkins-speakers ten opzichte van een standaard soundbar. De regenbui klettert heel natuurlijk, wat vaak juist heel moeilijk is weer te geven. Op veel soundbars neigt het geluid eerder naar een soort white noise of geruis. Het lijkt misschien maar een detail, maar filmgeluid is opgebouwd op een evenwicht tussen aandachttrekkende geluidseffecten en fijnere details die voor sfeer en omkadering zorgen. Het is niet alleen het eerste wat telt.

Bij het beluisteren van muziek laat de Denon CEOL N12 dezelfde kwaliteiten horen. De directe, krachtige weergave waar Denon om bekend staat is hier duidelijk aanwezig. 'Hyperlandia' van deadmau5 in de Lamorn Remix wordt strak en met de nodige drive en dynamiek afgespeeld, bijvoorbeeld. Maar er is, zeker met hoogwaardige en veeleisende speakers als de Bowers & Wilkins 703 S2, ruimte voor kleine details die correct worden neergezet.

Hoe de ingetogen pianotonen en minimalistische viool op ‘In a Time Lapse’ van hedendaagse componist Ludovico Einaudi klinken, is wel heel sterk voor een systeem van 700 euro. En dan streamen we nog via Bluetooth vanaf een Samsung-telefoon. Ook PJ Harvey's 'I Inside the Old Year Dying' via Tidal zet de stem van de Britse betrokken neer, terwijl de semi-akoestische gitaar bij 'Lonesome Night' een authentiek karakter bezit. Draaien we het volume bij die taaiere Bowers & Wilkins 703 zuilspeakers loeihard, dan wordt het wel een tikje hard. Er zijn limieten, zo blijkt, maar die liggen toch verder weg dan verwacht.

Conclusie

De Denon CEOL RCD-N12 is niet groot, maar kan wel heel veel. Het kan menige rol innemen, ook die van alternatief voor een soundbar. Dat doet het systeem zelfs uitmuntend. De streamingopties en de ingebouwde cd-speler en DAB-radio maken het dan weer een mooi muziektoestel voor elders in het huis. Of gewoon een veelzijdige muziekcentrale in de woonkamer.

Ook zijn vinylvaardigheden verdienen een schouderklopje. Het had een extraatje op het toestel kunnen zijn, enkel erbij om een stickertje op de doos te kleven. Denon heeft dit onderdeel gelukkig echt serieus genomen. Je kunt er zelfs een betere platenspeler op aansluiten en genieten van je vinyl.

De sleutel tot de beste ervaring is wel een huwelijk met geschikte speakers. Over de optionele Denon-speakers kunnen we geen uitspraak doen, maar gegeven de kwaliteiten van dit toestel op het vlak van versterking is het de moeite waard meer te investeren in luidsprekers op een wat hoger niveau. Daarmee verandert uiteraard ook het totale kostenplaatje, maar zeker als je tweedehands winkelt voor de speakers blijf je ver weg van de prijs van topmodel soundbars. En het is hooguit die klasse die voor films een nog betere ervaring kan leveren, zeker op het vlak van surroundweergave. Qua muziekpotentieel kan bijna geen soundbar aan de CEOL N12 tippen.

Denon CEOL N12 (RCD-N12)