Samsung HW-Q990F review: big bass-update voor Atmos-referentie soundbar

De Samsung HW-Q990F is de opvolger van de Q990D-soundbar van 2024. Waar is het E-model naartoe? Geen idee. Dat lijkt Samsung bij al zijn toestellen voor 2025 te hebben overgeslagen. Het is niet belangrijk, want één of twee letters verder in het alfabet: deze soundbar is niet enorm anders is dan de vorige. Net als die niet heel anders was dan het model dáárvoor.

De HW-Q990F blijft het absolute topmodel bij Samsung, een high-end toestel uit hun Cinematic Q-lijn dat Dolby Atmos én DTS:X aan kan en 11.1.4 geluid belooft. Zo’n uitgebreide surroundopstelling is mogelijk omdat je bij deze soundbar in de grote doos twee geavanceerde draadloze 3-kanaals speakers én een draadloze subwoofer vindt.

Samsung HW-Q990F: soundbar met AV-receiver aspiraties

Die combinatie van onderdelen laat dit Samsung-model iets te bieden dat een alleenstaande soundbar meestal niet kan leveren: echt omhullend surroundgeluid, met geluidseffecten die correct rond je verschijnen. De voordelen van een uitgebreide en dure surroundopstelling met AV-receiver en losse speakers, maar dan met het gebruiksgemak van een soundbar. Dat blijft ook de belofte van de HW-Q990F, die officieel voor 1599 euro geïntroduceerd werd.

Zoals wel vaker bij Samsung kan dat prijskaartje in de praktijk veel aangenamer worden. Samsung zelf vraagt ten tijde van schrijven 1399 euro (los van bijkomende inruilkortingen), online zagen we de Q990F zelfs voor nog eens 300-400 euro goedkoper. Dat voor een soundbar die nog maar enkele maanden op de markt is. De boodschap is dus duidelijk: het baat om rond te shoppen vooraleer je hem koopt.

Hoe zit het met die 11.1.4 kanalen?

Samsung was een van de eerste om een uitgebreid soundbarpakket met draadloze speakers te bieden. Inmiddels heb je meer opties, onder meer bij Harman Kardon, JBL, LG en Sony. Samsung zelf heeft inmiddels ook een goedkoper alternatief. Dat is de HW-Q930F, met 9.1.4-geluid. Daarnaast biedt een aantal merken, zoals Harman Kardon en Sonos, zo'n configuratie als upgrade, waarbij je subwoofer en speakers afzonderlijk aanschaft.

Hoe dan ook moet Samsung met de HW-Q990F méér moeite doen om op te vallen in de markt dan vroeger. Dat heeft het bedrijf ook door, want in de afgelopen jaar heeft het altijd ingezet op steeds meer features én meer kanalen. Net als het D-model pakt de Q990F uit met 11.1.4, waarvoor effectief per kanaal een aparte speaker is voorzien. Je spreekt dus over zeven speakers in de soundbar (plus twee hoogtekanalen) en twee per draadloze achterspeaker (plus opnieuw telkens een speaker voor een hoogtekanaal). 

Een zeldzaamheid in de soundbarland

De HW-Q990F is daarmee qua drivers een van de complexe soundbars. In totaal zijn er 23 stuks aanwezig in dit systeem. 11.1.4 is dan ook een heel uitgebreide opstelling, die je niet gauw bij een andere soundbar gaat vinden. De JBL Bar 1300, waarvan binnenkort de MK2-versie verschijnt, is de enige die we zo snel kunnen bedenken. Terzijde: bij thuisbioscopen met losse of inbouwspeakers zal je 11.1.4 ook niet vaak tegenkomen: het is echt een ongebruikelijke configuratie.

Sowieso wordt 11.1.4 enkel bereikt dankzij upmixing in de soundbar. In de realiteit ga je op z’n best met 7.1.4 (via Ultra HD Blu-rays), maar wellicht eerder 5.1.4- of gewoon 5.1-geluid (via streamingdiensten) in contact komen. Het is dus ergens een gimmick, al kan upmixing best een geslaagd resultaat opleveren. Het idee is daarbij dat je die bijkomende kanalen gebruikt om de omhulling door de filmsoundtrack naadlozer te maken.

Daarbij is het goed om te weten dat je bij de HW-Q990F filmgeluid ook kan horen in de oorspronkelijke kanaalbezetting. Dat doe je door geluidmodus ‘Standaard’ te kiezen. Het impliceert dat sommige speakers van de HW-Q990F op dat moment ongebruikt blijven. Dat is ook heel merkbaar als je in die modus muziek in stereo afspeelt; de weergave wordt dan 2.1 en duidelijk kleinschaliger.

Meer functionaliteit met Samsung-tv's

Je kunt de Samsung HW-Q990F met elke televisie gebruiken. Samsung was echter ook voortrekker als het ging om de banden tussen de eigen tv’s en soundbars te versterken. Dat is een trend die tegenwoordig ook merken als LG, Hisense en TCL volgen. Concreet betekent dit dat de HW-Q990F samen met bepaalde nieuwe Samsung-tv’s wat extra zaken biedt. Zo kun je de soundbar draadloos verbinden met een Samsung-tv en toch Dolby Atmos-geluid krijgen, iets dat via conventionele Bluetooth niet mogelijk is. 

Daarnaast is er ook Q-Symphony, waarbij de tv-speakers mee ingeschakeld worden om samen met de Samsung-soundbar een grootser geluidsbeeld te krijgen. Hoe dat klinkt, hangt af van de gebruikte televisie. Er zijn bijvoorbeeld Samsung-tv’s met extra speakers aan de bovenkant, wat in combinatie met Q-Symphony Atmos-effecten hoger kan weergeven. Bij andere Samsung-modellen gaat de synergie minder opleveren. 

Design van de Samsung HW-Q990F: een hoekje eraf

Op het vlak van design brengt de zwarte HW-Q990F niets nieuws. Samsung behoudt de balkvorm met twee afgesneden hoeken die het al enkele jaren toepast. Het is een wat ‘technischer’ uiterlijk, met een luidsprekerroostermotief over nagenoeg heel de behuizing. Datzelfde geldt ook voor de draadloze speakers met hun hoekiger doosvorm. Misschien omdat ik het al zo vaak heb gezien, vind ik het inmiddels wat gedateerd ogen.

De harde kunststof heeft niet echt iets luxueus, zoals bijvoorbeeld de nieuwe Enchant-soundbars van Samsung-dochter Harman wél echt uitademen. De HW-Q990F ziet er wel goed gebouwd uit, gewoon niet echt subtiel. Dat de soundbar een flinke 123 cm breed en bijna 14 cm diep is, maakt het ook wel moeilijk om ernaast te kijken.

Een mooi designdingetje is het scherm. Samsung stopt dat achter het rooster en laat het enkel oplichten als er iets wordt aangepast, zoals de ingang of volume. Handig in een verduisterde ruimte, waar een continue verlichte display heel afleidend kan zijn. Het is zo’n goed idee dat inmiddels heel wat concurrenten hetzelfde doen.

Subwoofer: een kleine kubus vol bas

De grote verandering bij HW-Q990F qua design zit bij de subwoofer. Over de verschillende generaties heen heeft Samsung Audio Labs aan dit onderdeel zitten sleutelen. Dat is logisch, want bij een soundbar speelt de sub nog meer een ondersteunende rol, omdat de drivers in een soundbar zo klein zijn. Tegelijkertijd is de subwoofer bij een soundbar vaak een zwakker element. Het is moeilijker om een goede sub te bouwen. dan sommige fabrikanten denken.

Bij de HW-Q990D had Samsung op dit vlak een mooie prestatie neergezet met een subwoofer die behorlijk groot was. Voor de HW-Q990F presenteert het merk een subwoofer die én technisch net knapper in elkaar zit én compacter oogt. Het is heel wat kleiner dan voorheen, het belangrijkste visuele verschil bij dit pakket.

In de afgeronde kubus die de subwoofer is, zitten twee 8-inch drivers rug tegen rug gemonteerd. Het is een gesloten design; het vorige model met een enkele driver had een baspoort. Die veranderingen, plus “AI-sturing voor betere lineairiteit” leveren een subwoofer op die diepe bassen produceert, maar vooral strakker klinkt. Dat is wel een upgrade. Goed om weten: er is ook Moderate Bass-optie die de subwoofer uitschakelt, wat misschien nuttig is als je de kids 's avonds laat niet uit hun bed wil schudden.

Samsung HW-990F: soundbar én smart home hub

Het is al enkele jaren de gewoonte dat je teen Samsung-soundbar instelt en bedient via de SmartThings-app. Dat is niet zomaar een bedienings-app. SmartThings is meteen een volledig smarthome-platform, dat heel diverse apparaten (ook van derden) kan aansturen. Een externe hub is op zich niet noodzakelijk, al is het wel handig voor automatisaties en off-line routines.

Daar gaan we in deze review niet al te veel over uitweiden, maar het is wel interessant dat de HW-Q990F (net als het D-model) de rol van SmartThings-hub kan aannemen. Je kunt dan ook bijvoorbeeld Zigbee-apparaten en sensors koppelen, zoals lampen van Philips Hue, of WiFi-apparaten, zoals de Ring-deurbellen. De soundbar kan dus het kloppende hart vormen van een slimme woning.

Ingebruikname van de Samsung HW-Q990F: snel voor elkaar

De SmartThings-app kan druk worden als je het effectief gebruikt om tientallen smarthome-apparaten te bedienen. Gelukkig is het in de basis helder opgevat, ook als je de HW-Q990F wil toevoegen. Op een Samsung Galaxy S24 Ultra was het heel snel geklaard: even op het plus-teken tikken in de app, waarna de soundbar meteen gedetecteerd werd.

Je koppelt het daarna met de WiFi – geen ethernetoptie aanwezig – waarna SmartThings een mini-app voor de Q990F downloadt. Een tip: duid de soundbar in de app aan als een favoriet, dan kun je het sneller terugvinden als je SmartThings opent. De speakers en subwoofer zouden automatisch met de soundbar moeten verbinden, dat was ook zo in onze woonkamer. Er waren ook geen dropouts te noteren.

Bij de HW-Q990F krijg je een slanke remote die verrassend veel aanpassingen mogelijk maakt. Zo kun je met dit kastje ook de niveaus van de verschillende speakers aanpassen. Toch is de app overzichtelijker dan werken via de kleine display op de soundbar.

Automatische kalibratie 

In de SmartThings-app vind je bij de Samsung HW-Q990F dus een hele reeks opties. Het is allemaal overzichtelijk in een lijstje gezet, met duidelijke labels. Zo kun je makkelijk de geluidsmodus aanpassen, de kanaalniveaus aanpassen en spraakversterking meteen inschakelen. Dat laatste is, vanwege de aparte centerspeaker, niet per se nodig. Verstaanbaarheid van dialogen lijkt bij allerlei soorten content goed.

Twee opties die wat meer uitleg verdienen zijn SpaceFit Pro en de settings van de draadloze surroundspeakers. Het eerste is een kalibratiefunctie die automatisch de weergave aanpast aan de kamer, wat nuttig is. SpaceFit Pro lijkt echter beperkter in te grijpen dan kalibratiefuncties van andere merken, waaronder die van Sonos. Als automatische functie is het prima, maar eigenlijk verdient een soundbar zoals deze ook een expertmodus waarbij je een uitgebreide meting met een externe microfoon kunt doen. Dit zou het ware potentieel van de HW-Q990F écht ontsluiten, vermoed ik.

Extra mogelijkheden van de achterspeakers

Bij het tweede keuze kun je aangeven of je de extra speakers achteraan de kamer plaatst, of links en rechts van de soundbar. Dat eerste lijkt toch wel de logischere optie, want hiermee krijg je echt surroundgeluid. Waarom je de tweede optie zou kiezen? Echt duidelijk is het niet.

In dit scherm schakel je ook Private Rear Sound in (enkel de draadloze speakers maken dan geluid) of Sound Grouping (waarbij elke speaker alles afspeelt, bijvoorbeeld als je ze verspreid door het huis gebruikt als speakers bij een feestje) in. Het zijn leuke functies, maar nu niet een reden om voor de HW-Q990F te kiezen.

Muziekweergave en streaming met de Samsung HW-Q990F

De Samsung HW-Q990F is een deel van de Cinematic-lijn en het lijkt voor bioscopen getuned. In de eerste plaats gericht op tv-geluid en films, maar ook op gaming. Er is daarvoor een speciale Gaming-modus. Muziek afspelen kan echter ook. Naast de optie om via een app op je tv te streamen, kun je de HW-Q990F van muziek voorzien via AirPlay, Chromecast, Spotify Connect en Tidal Connect. In de SmartThings-app zelf vind je geen muziekdiensten of internetradio: dat moet je dan via AirPlay of Chromecast regelen. Verder is er nog Bluetooth als optie, dat via de Tap Sound-optie heel makkelijk te regelen is. Gewoon je (Samsung) telefoon tegen de soundbar tikken en de verbinding is gelegd.

Met muziek zet de HW-Q990F een mooie, gedetailleerde weergave neer bij gewone luistervolumes. Zeker als je het voedt met een Atmos-mix, krijg je iets mooi te horen. Dat deed ik via de Apple Music-app op de aangesloten LG tv, waar bijvoorbeeld de bekende klassieke werken op ‘Sommernachtskonzert Schönbrunn’ in een fraaie meerkanaalsmix te vinden zijn. Een schouderklopje verdient de HW-Q990F voor hoe het lage noten op een cello bij de tweede beweging van ‘Orchestral Suite No.3 in D Major, BWV 1068’ van Bach weergeeft. Met goede definitie en vorm voel je het werk statig voortbewegen, dat maakt het fijn om naar te luisteren.

‘Karma Police’ van Radiohead in stereo rolt eveneens prima uit de Samsung, maar wel een tikje donker en met een piano die misschien niet helemaal natuurlijk aanvoelt. Niettemin, voor een soundbar verre van slecht. De HW-Q990F gaat eerder voor intensiteit dan ruimtelijkheid in de Standard-modus. Toen ik de soundbar in Adaptive of Surround plaatste (en het stereosignaal naar 11.1.4 werd geupmixt), waren er wel wat rare, felle artefacten en echo’s te merken. 

Daar is Roon

Hoewel Roon door zijn kostprijs en de noodzaak voor een server eerder iets is voor audiofielen, wil Samsung toch duidelijk consumenten in de richting van de muzieksoftware sturen. Het is dan ook sinds enige tijd eigendom van Samsung-dochter Harman.

Naast een voucher om het twee maanden gratis te gebruiken, is de HW-Q990F daarom meteen volledig Roon Ready. Dat wil zeggen dat het in Roon verschijnt met een gepast icoon en met de juiste audio-instellingen, en bediend kan worden. Uiteraard kan het audiostreams ontvangen via het lossless RAAT-protocol. Je kunt echter enkel stereostreams naar de HW-Q990F sturen. Een gemiste kans, al ondersteunt Roon enkel meerkanaalsaudio in PCM-formaten. Die zijn zeldzaam.

Het belang van een juiste opstelling - ook bij de Samsung HW-Q990F

Elke soundbartest begint met het doorlopen van een aantal vaste tests, waaronder de 7.1.4 Channel Identification van 2L. Na een valse start, waarbij het afspelen via Emby op de LG OLED65C25 tv kanalen uit de verkeerde hoek deed komen, leverde afspelen via een Apple TV in Dolby Atmos en DTS:X een correct resultaat op. Elk kanaal nam een duidelijke en correct aanvoelende positie in. Er was een helder verschil waar te nemen tussen de hoogtekanalen en de andere speakers, qua driedimensionaliteit een goed begin. Hetzelfde gold voor de surroundkanalen en rear surround. Elke driver was net waarneembaar bij 30 Hz, wat positief is, terwijl de compacte sub een sterk signaal afleverde op 30 Hz. Een sweep liet het nog een stukje lager uitkomen.

De ‘Shattered’-demo is nog een klassieker, die de HW-Q990F qua ruimtelijkheid heel overtuigend neerzet. De scherven van het raam dat door een baseball aan stukken wordt gegooid, vlogen naar rechts van het beeld en naar achteraan rechts. Qua positionering prima, klankmatig met een randje hardheid. Deze demo toonde wel aan dat het cruciaal is om de kanaalniveaus van de Q990F voor je kamer af te regelen, want de twee achterspeakers laten standaard echt van zich horen. Hierdoor verdwijnt dat naadloze karakter van een surroundbubbel wel; je merkt de overgang als een geluidseffect van voor naar achter beweegt.

Omdat er drie kanalen per achterspeaker zijn, is het afstellen van het volume wel wat meer werk. Je kunt trouwens enkel kanaalparen (zoals links surround en rechts surround, of hoogtekanaal achteraan links en rechts) aanpassen, niet de individuele kanalen. Op zich geen ramp, maar niet handig als de achterspeakers asymmetrisch rond je sofa opgesteld staan. Afzonderlijke instelling per speaker ligt meer voor de hand.

De HW-Q990F is hierdoor kritischer met betrekking tot de plaatsing van die twee draadloze speakers dan het geval is bij pakweg de JBL Bar 1300. Of de Sonos Arc Ultra als je die combineert met een paar Era 300's. De speakers moeten eigenlijk echt wel schuin achter en naast de bank staan, net zoals de surroundspeakers in een ‘echte’ surroundopstelling. Een paar statieven erbij halen is welhaast een must. Of je moet ze ophangen aan de muur.

Een knaller van een subwoofer

Een subwoofer is in een surroundopstelling vaak het fundament waarop de rest is gebouwd. Dat wordt ook weer hier aangetoond, want de Samsung HW-Q990F is totaal vrij van wolligheid en overheersende bassen, zelfs bij een absurde Marvel-actiescène, zoals bij het gevecht tussen Captain America en de rode Hulk in ‘Brave New World’ (Dolby Atmos via Disney+). Ook in ‘Thunderbolts*’ (via Apple TV) zijn er genoeg van die momenten, zoals wanneer deze bende mislukkelingen een gebouw binnenrijdt en een robbertje vecht met de securityploeg.

De HW-Q990F zet actie en science-fiction heel goed neer. Explosies, grote stukken decor die neerstorten of vuurschoten, het zijn typisch dynamische geluidseffecten die op een goedkopere soundbar al snel overdreven klinken. Sommige mensen grijpen dan reflexmatig naar de volumeregeling. Bij de Samsung-soundbar is die neiging er zelden, er is een goed evenwicht tussen alle onderdelen. Ook spektakelmomenten brengt de HW-Q990F met veel definitie en vooral veel impact. Het 'grootse' is een tikje minder, maar dat komt misschien omdat er net voor deze test een aanzienlijk duurdere KEF XIO-soundbar in dezelfde ruimte op dat vlak indruk had gemaakt.

Het evenwichtige is eveneens een pluspunt als muziek en effecten gemengd worden, zoals bij het hartverscheurende afscheid dat Matthew McConaughey neemt van z’n dochter in Interstellar, en het lanceren van het Endurance-ruimteschip, met zware orgeltonen van Hans Zimmer die heel somber spelen. Het is een scène die veel soundbars doet kreunen, maar de HW-Q990F zet het intens en grootschalig neer. Echt een soort cinemaplex-ervaring.

Samsung HW-Q990F versus HW-Q990D: hoe groot is het verschil?

Wellicht vraag je je af of de HW-Q990F nu echt veel anders presteert dan de HW-Q990D. De vergelijking konden we niet 1-op-1 maken, maar de indruk is toch sterk dat we meer van hetzelfde horen, met één groot verschil. De basprestaties van de subwoofer van het nieuwere model zijn duidelijk beter, en zorgen dat de soundbar ook meer in balans klinkt.

Los daarvan is de ervaring en indruk identiek. Dat is op zich niet erg, want de HW-Q990F is daarmee nog altijd een van de best presterende soundbars die je kunt kopen. Alleen is de concurrentie wel sterker en beter geworden, waardoor die toppositie op minder afstand van de rest van het aanbod in deze prijsklasse staat.

Ter illustratie toch nog even over die achterspeakers. Een goede test voor de effectiviteit van een surround-bubbel is de fijnzinnige Atmos-mix van de serie ‘Roma’. Daarmee weet de Samsung overtuigend de kijker te omhullen. Bij de intro, als de meid de vloer met water boent en daarna door het huis loopt, worden sfeervolle geluiden zoals geblaf en kwetterende vogels sfeervol rondom geplaatst. Alleen is het wel echt zoeken naar het juiste niveau voor de achterspeakers. Ze zijn zo krachtig, dat ze ook wel afleidend kunnen zijn, wat dan weer de illusie van naadloze omhulling doorprikt. 

Conclusie

Samsungs HW-Q990-modellen waren lang de allerbeste soundbars die je kon kopen. Zeker voor de daadwerkelijke winkelprijzen, die na een tijdje aanzienlijk lager uitvallen dan bij de introductie. Die conclusie is ook voor het model van dit jaar niet veel anders. De HW-Q990F verdient ook op zijn beurt een titel als referentie. Als je een topklasse soundbar zoekt, die met één aankoop je woonkamer omtovert tot een thuisbioscoop, dan zit je hier gebeiteld. Het is dynamisch sterk, heel omhullend en daarmee heel geschikt voor films en gaming. Op muziekvlak is het goed, maar niet excellent, in elk geval niet met stereomateriaal.

Toch is een kanttekening op zijn plaats. Het is duidelijk dat het steeds moeilijker wordt om elk jaar een betere soundbar te bouwen. De verbeterde subwoofer maakt het mogelijk te stellen dat de HW-Q990F inderdaad een upgrade is ten opzichte van de HW-Q990D. Maar dat is het dan ook, wat toch food for thought is als je twijfelt tussen de nog aanzienlijk goedkoper te verkrijgen D en deze nieuwe F. Een verbeterpunt dat Samsung echt wel had mogen aanbrengen, is de mogelijkheid de achterspeakers (en hoogtekanalen) afzonderlijk van elkaar in te stellen. Ook de optie van een 'expertmodus' voor kamerkalibratie met een externe microfoon was een goede verbetering geweest, die helaas achterwege is gelaten.

Tegelijk zie je in de markt verschillende, steeds betere uitdagers. De HW-Q990F is daarmee nog altijd een uitstekende keuze, maar een minder evidente dan misschien voorheen het geval was. Samsung heeft wel nog een grote troef achter de hand, al zal het bedrijf die zelf minder waarderen: waar de meeste rivalen doorgaans vrij prijsvast en dus relatief duur blijven, zijn de Samsung soundbars al snel voor wel heel aantrekkelijke kortingen te vinden. Zo is de HW-Q990F nu al voor onder de 1000 euro te koop, en voor dat geld is deze soundbar eigenlijk onverslaanbaar.

Samsung HW-Q990F