Sony Bravia XR-65X95L review: prima topmodel met MiniLED blijft achter bij concurrentie

De Sony X95L vertegenwoordigt het beste dat Sony op het gebied van lcd televisies met miniled backlight levert dit jaar. We testten de Sony Bravia XR-65X95L, zoals de naam aangeeft de 65 inch uitvoering. Naast mini-led achtergrondverlichting is het toestel voorzien van quantum dots voor een hoger kleurbereik, local dimming voor een hoger contrast en een 120Hz-paneel voor soepele beeldovergangen. Daarnaast voorziet Sony het paneel van een wide angle en anti-reflectie film, wat de kijkhoeken moet vergroten en spiegelingen doen afnemen. Voor de aansturing is er de Cognitive Processor XR, en voor geluidsweergave beschikt het toestel over Multi Acoustic Audio. Als smart tv-platform levert Sony Google TV.

Sony X95L: top afwerking en knap design

We moeten het Sony nageven, het design van de X95L ziet er prachtig uit. Een korte vergelijking wijst uit dat het ontwerp nauwelijks veranderd is ten opzichte van de X95K, maar dat vinden we dus helemaal niet erg. Het kader en de voeten zijn nu donkerzilver. De rug is uitgevoerd in een vierkantjespatroon. Hiervoor gebruikt Sony het eigen 'Sorplas'-materiaal, hergebruikt plastic. 

De voeten hebben een nieuwe vorm, maar je kan ze nog steeds op drie manieren monteren. De standaardpositie aan het uiteinde, of een smalle positie met de voeten meer centraal onder het scherm. Tot slot kan je ze ook aan het uiteinde monteren op een manier die het scherm wat hoger optilt. Zo is er plaats voor een soundbar. De X95L is een stevige tv, met een flink gewicht en een relatief diep profiel. Toch stoort dat niet, dankzij het stijlvolle ontwerp en de uitstekende afwerking.

Aansluitingen van de Sony XR-65X95L

Sony heeft in vergelijking met de voorganger X95K niets veranderd bij de aansluitingen. Dat is daarmee ook ons eerste punt van kritiek. Voor een topmodel vinden we twee hdmi-aansluitingen die 48Gbps bandbreedte bieden wat weinig. Uiteraard zijn er ook twee hdmi-poorten die 18Gbps leveren. Dit is een beperking die meer merken (alle behalve LG en Samsung) hebben, maar er zijn nog andere beperkingen.

ARC/eARC is namelijk geïmplementeerd op een van de 48Gbps poorten. Wie ARC/eARC wil gebruiken, houdt dus nog maar één 48Gbps poort over. Dat is voor gamers met meer dan een 4K120-console een probleem. Ook Dolby Vision en 4K120 VRR zijn niet te combineren, wat voor Xbox Series X gebruikers een domper(tje) is. Je moet voor één van beide opties kiezen via de instellingen. De door ons gemeten input-lag is goed, 10,9ms (2K120) en 19,4ms (4K60), maar loopt toch wat achter tegenover de concurrentie.

Ook Sony heeft een gamebar waar je belangrijke instellingen snel kunt aanpassen. Er is een optie om de schermgrootte te verkleinen, handig als je graag dicht bij het scherm zit, maar een 65 inch-tv (of groter, hij beschikbaar in 65, 75 en 85 inch) toch wat groot vindt om in een blik alles te zien. Het nadeel is uiteraard wel, dat je resolutie inlevert.

Er is een dubbele tv-tuner aan boord voor zowel DVB-T/T2/C als voor DVB-S/S2, en één CI-slot. Je kunt live tv opnemen of pauzeren als je externe usb-opslag aansluit.  Een composiet video en stereo minijack ingang, twee usb-slots, een optische digitale audio-uitgang, ethernet en WiFi voor de netwerkaansluiting, en Bluetooth vervolledigen de lijst.

In gebruik nemen van de Sony X95L

Google TV installeren verloopt erg vlot, zeker als je de Google Home-app gebruikt. Lange gebruikersnamen of paswoorden intypen is dan niet meer nodig. Mocht je dat willen, dan kan je installatie ook met de afstandsbediening uitvoeren.

Je kan tijdens de installatie kiezen voor een ‘Basic tv’ omgeving. Daarin wordt verondersteld dat je enkel gebruik maakt van de digitale tv-tuners en de hdmi-aansluitingen. Voor de meeste mensen zal de volledige Google TV-omgeving de betere keuze zijn.

Google TV: koning van de aanbevelingen

We vermoedden het al toen bleek dat er niets veranderd was bij de hdmi-aansluitingen, maar een korte blik in de AIDA64-app geeft uitsluitsel. De Sony X95L draait op de MediaTek MT5895 chipset, met een quad-core ARM Cortex-A73 CPU, 3GB RAM en de Mali-G52 GPU. Die chipset gaat al heel wat jaren mee, maar is nog altijd krachtig genoeg voor een aangename en vlotte ervaring in Google TV.

Dat platform biedt niet alleen een enorm uitgebreid aanbod apps, maar toont ook heel veel aanbevelingen. Die zijn slim geordend per categorie en kunnen tips bevatten uit verschillende streamingdiensten. De categorieën zijn gebaseerd op je kijkgedrag en je hebt er eigenlijk verder geen controle over. Toch ontdek je op deze manier wel erg nuttige aanbevelingen.

Handige afstandsbediening van de Sony X95L

Vorig jaar introduceerde Sony een nieuwe, compacte afstandsbediening. De stijl, toetsaanslag en layout zijn grotendeels onveranderd, zodat de remote een bijzonder goede gebruikservaring levert. Er zijn een paar kleine aanpassingen. Zo zijn er nu zes sneltoetsen voor apps. Naast Netflix, Bravia Core, Prime Video en Disney+ vind je er nu ook YouTube en Crunchyroll.

Opvallend is ook dat je nu drie toetsen hebt voor instellingen en menu’s. Onder de volume-toets staat de toets voor het Google TV-menu (tandwiel). Helemaal bovenaan rechts (sleutel) staat de toets die het snelmenu opent. Dat kan je ook personaliseren, zodat de instellingen die je zelf veel gebruikt vooraan staan. Net daaronder staat de ‘MENU’-toets. Die opent het extra functie-menu, bijvoorbeeld voor cijfertoetsen, kleurtoetsen en mediaspelertoetsen - maar waar je ook zaken zoals ondertiteling kunt aanpassen. Deze overdaad aan instelmogelijkheden, die je alle via een andere weg moet bereiken, is niet heel gebruiksvriendelijk.

Eco dashboard op de Sony X95L: niet erg nuttig

Energieverbruik staat als nooit tevoren in de kijker. Om je te helpen dat zo goed mogelijk in te dijken, heeft Sony alle energie-gerelateerde functies samengebracht in een eco dashboard. Hoe meer functies je activeert, des te groener en groter wordt de boom op het scherm. Erg leuk, maar eerlijk gezegd niet erg nuttig. De functies in kwestie zijn de lichtsensor, een Power Saving instelling die het scherm dimt, en de timer wanneer de tv uitschakelt bij inactiviteit. De Power Saving instelling dimt het scherm vrij hard. Dat zien we niet zitten voor een tv die het juist moet hebben van een goede piekhelderheid. Echte cijfers over je besparing zijn er ook niet, dus veel leer je er niet van. Hiermee blijft het dashboard voornamelijk een gimmick, die bovenal laat zien dat zuinigheid niet echt samengaat met de beste kijkervaring.

Contrast en kijkhoek van de Sony XR-65X95L

Het va-paneel de Sony X95L is net als vorig jaar uitgerust met een Wide Angle en Anti-Reflection film. Dat zorgt ervoor dat kleuren goed bewaard blijven als je vanuit een hoek kijkt, maar het contrast daalt wel nog steeds duidelijk. Ook blijft het aan te raden om reflecties te vermijden, al vermindert deze extra laag van Sony het negatieve effect ervan vrij goed. De reflecties zijn inderdaad minder intens, maar worden wel wat uitgesmeerd over het scherm.

Het voornaamste nadeel van deze extra laag is dat hij het eigen contrast van het paneel merkbaar vermindert. Sony heeft het aantal dimmingzones van het miniled backlight verhoogd naar 24x20 (480). Toch is dat vrij beperkt in vergelijking met concurrenten van Samsung, TCL of Hisense.

Het dimming algoritme laat geen steken vallen, snel bewegende heldere voorwerpen blijven correct uitgelicht. Maar met dat beperkte aantal zones, en een ietwat lager eigen contrast, kan de tv niet vermijden dat heldere voorwerpen op een donkere achtergrond een lichte schijn (halo) veroorzaken. Je merkt dat zwart dan toch eerder naar donkergrijs neigt. Ondertitels in donkere HDR-content kunnen zo ook wel wat storen. Dat gezegd hebbende, zijn we op veel van onze andere testfragmenten wel uitermate tevreden met het resultaat.

Helderheid en kleurweergave van de Sony X95L

Op het vlak van piekhelderheid is de verbetering van de Sony X95L in vergelijking met het toestel van vorig jaar vrij beperkt. Met 1562 nits op het 10% venster scoort hij ongeveer 10% helderder dan de X95K. Op een volledig wit scherm zien we geen echte verandering; 638 nits blijft ruim voldoende. Het kleurbereik van de quantum dots ligt op 93% van de P3-kleurruimte. Daarmee scoort de X95L zeker niet slecht, maar ook hier zien we dat concurrenten het beter doen.

Sony heeft wel een belangrijke troef: zijn uitstekende dynamische tonemapping voor HDR10. De processor analyseert elk beeld, en optimaliseert tonemapping. Dat levert erg betrouwbare en mooie resultaten. Enkel in zeer heldere beelden verdwijnt wat witdetail, maar dat doet nauwelijks af aan de knappe beelden. Je ziet veel schaduwdetail, en intense, natuurlijke kleuren. De kalibratie in de Gebruiker-beeldmode is prima (overigens zowel in hdr als sdr). De enige opmerking is dat hdr-beeld iets donkerder is dan gewenst.

Subtiele en efficiënte beeldverwerking

Voor de beeldverwerking steunt de X95L op de Cognitive Processor XR, die de fabrikant vorig jaar introduceerde. De adaptieve processing past parameters voor ruisonderdrukking en upscaling aan op basis van het binnenkomend beeldsignaal. Over het algemeen zien we dezelfde sterke prestaties als vorig jaar. Goede ruisonderdrukking, prima deinterlacing en upscaling, en bij al die zaken gaat de Sony omzichtig maar wel efficiënt te werk. Zowel nieuw als ouder beeldmateriaal ziet er prima uit, met veel detail. Wie graag iets meer scherpte wilt, kan Reality Creation wat extra accent laten leggen.  Kleurstroken in zachte kleurovergangen kan de processor in de meeste gevallen wegwerken. Met behulp van de lichtsensor past de tv zowel de helderheid als de tooncurve (de relatie tussen ingangssignaal en lichtintensiteit) aan. Beide opties zijn afzonderlijk instelbaar.

Snelle actiebeelden of sportbeelden komen goed tot hun recht. Wie MotionFlow/Helderheid inschakelt, wint het laatste beetje detail terug, ten koste van wat helderheid. De instelling veroorzaakt geen hinderlijk geflikker, dus het is een te overwegen optie. Het zwakke punt van de processor is helaas gebleven: hij verslikt zich wel eens in heel snelle beelden wanneer je MotionFlow/Soepelheid activeert. De processor is dan soms wat laat, zodat het beeld niet mooi vloeiend blijft, of hij veroorzaakt even wat duidelijke beeldfouten. Hier laat hij toch zijn leeftijd zien.

Geluidsweergave van de Sony XR-65X95L: prima, met Dolby Atmos

Deze Sony heeft een 6x10W speakerconfiguratie. Twee van die zes luidsprekers zitten bovenaan in de zijdelingse rand. Deze ‘Sound Positioning Tweeters’ tillen het geluidsbeeld op, zodat het uit het scherm lijkt te komen. Het effect werkt in de praktijk erg goed en draagt zo bij aan een realistische beleving. Het audiosysteem levert bovendien voldoende volume en een redelijke hoeveelheid bas, waardoor films overtuigend uit de hoek komen. Zeker Dolby Atmos-tracks leveren een uitstekende surroundervaring, al ontbreekt het hoogte-effect wat. Sony ondersteunt DTS, maar geen DTS HD of DTS:X. Voor het beste resultaat optimaliseer je het geluid voor de kamerakoestiek met behulp van de microfoon in de afstandsbediening en de korte kalibratieprocedure.

Conclusie

De Sony XR-65X95L pakt uit met uitstekende beeldkwaliteit. Hij levert voldoende piekhelderheid om in een verlichtte woonkamer nog steeds sterk uit de hoek te komen. Kijken we enkel naar contrast, dimming zones en piekhelderheid, dan loopt hij als topmodel wel achter op concurrenten. Dat weet hij gedeeltelijk goed te maken met goede beeldverwerking en prima kalibratie. Zijn ideaal toepassing is sport, maar zolang je de kamer niet verduistert, zijn ook de filmprestaties erg goed. Zolang je niet verdwaalt in de vel instellingen is de tv erg gebruiksvriendelijk, dankzij een prima afstandsbediening en vlotte Google TV-omgeving. Gamers moeten rekening houden met een paar beperkingen, maar niets dat echt een blokkade vormt. De prijs maakt het lastig de X95L zonder meer aan te raden: zoals gezegd biedt de concurrentie op veel punten toch meer, voor een vergelijkbare of zelfs fors lagere prijs.