MiniLED is de nieuwste ontwikkeling in het rijtje edge led, direct led en qled: alle varianten van de vertrouwde lcd televisie. MiniLED maakt fijnmazige full array local dimming mogelijk, waarmee dit type tv competitief wordt met OLED TV's. Hoe meer minileds, hoe meer zones - en hoe meer zones, hoe nauwkeuriger het scherm kan oplichten en dimmen. Het resultaat: een (veel) hoger contrast, echt diepzwart en daarmee een fraaiere kleurweergave en meeslepender beleving. Wat MiniLED is, wat het verschil met OLED is en waar je op moet letten als je een MiniLED tv gaat kopen, lees je hier.
Net als (direct en edge) LED TV en QLED TV zijn MiniLED tv's een variant binnen de klasse van lcd-televisies. Voor het zichtbaar maken van het beeld van het lcd-paneel is verlichting nodig. Bij de eenvoudigste lcd-tv's zijn dat een of twee stroken met ledlampen aan de zijkanten. Het licht wordt dan verdeeld met behulp van reflecterend folie, dat in jargon een diffuser heet. Bij zogeheten direct led tv's zitten er meerdere ledlampjes achter het paneel. Toestellen met local dimming kunnen die lampjes afzonderlijk laten dimmen of oplichten, om zo donkere delen van het beeld donkerder te maken en lichtere delen lichter. Daarmee wordt het contrast hoger, voor een realistischer en meeslepender beeld. Dit heeft ook gevolg voor de kleurweergave, die hierdoor intenser wordt.
Bij een voldoende hoog aantal van die ledlampjes wordt full array local dimming mogelijk. Daarbij lichten de lampjes in clusters, ook wel zones genoemd, op. Zo kan de verlichting zich nauwkeurig, per relatief klein deel van het beeld, aanpassen aan het getoonde materiaal. Dit vereist op zich geen minileds, de techniek bestaat al langer. Maar: hoe meer lampjes, hoe nauwkeuriger. Dat is waar MiniLED om de hoek komt kijken. Door gebruik van moderne, zeer kleine leds is het mogelijk honderden of zelfs duizenden zones te definiëren en zo de verlichting alleen aan te passen, waar dat de bedoeling is. Denk aan een stel koplampen in een nachtscène, of vuurwerk tegen de avondlucht.
Veel luxere televisies maken gebruik van de oled-techniek. Een oled-paneel heeft geen achtergrondverlichting zoals lcd: de pixels zelf produceren licht. Dat is dus wezenlijk iets anders dan lcd met miniled, waarbij sprake is van twee afzonderlijke onderdelen. Oled is qua oplichten per definitie nog nauwkeuriger dan MiniLED, omdat de verlichting op pixelniveau kan aanpassen. Nadeel van oled is dan weer, dat deze techniek gevoelig is voor warmte. Dat beperkt hoe helder de pixels kunnen worden, al wordt dat elke generatie beter. De 2024 oled tv's beloven piekhelderheden van 3000 nits. Met MiniLED zijn echter nog veel hogere helderheden mogelijk, tot wel 10.000 nits.
Bij de aanschaf van een MiniLED televisie moet je op een paar dingen letten. In de eerste plaats, het aantal zones. Hoe groter het toestel, hoe meer zones nodig zijn om nauwkeurig een klein deel van het scherm te laten dimmen of oplichten. Meer zones zijn in de regel ook duurder, al verschilt dat erg tussen fabrikanten en merken. Lastig is, dat veel fabrikanten weinig of niets vertellen over het aantal dimming zones. Hisense en TCL doen dat wel, maar de andere fabrikanten veel minder, of gewoon niet.
Het beste kan je in de winkel zelf kijken naar nachtscènes in met sterke contrasten. Bijvoorbeeld een nachtelijke vuurwerkshow. Als dan niet alleen het vuurwerk oplicht, maar ook de zwarte delen van het beeld eromheen, zie je dat snel. De uitdaging is uiteraard dat je lang niet altijd de keuze hebt waar je naar kijkt in de winkel. De demofilmpjes zijn altijd gekozen om de sterke punten van het toestel te benadrukken (en de zwakke te verhullen). Als je de kans hebt, is het onderstaande YouTube filmpje heel effectief om te zien hoe goed de local dimming werkt. In de winkel kan je bijvoorbeeld kijken of je het kan opzoeken met de YouTube app van de televisie, of dat je het vanaf je smartphone mag casten.
Waar moet je op letten bij dit filmpje? In de eerste plaats: is alleen het wit helder, of zie je een gloed rondom de bewegende witte cirkels en vierkanten? Als je die gloed ziet, heeft het toestel relatief weinig dimming zones. En/of heeft het geen toereikende algoritmes om te detecteren waar de leds moeten uitdoven of minder helder moeten worden. Met een zogenaamd anti-halo algoritme kan een televisie de randen van een fel oplichtend object iets minder fel verlichten, zodat het minder uitstraalt naar omringende delen.
Daarnaast moet je die randen van het object goed bekijken. Worden die grauw of grijzig, dan is de anti-halo juist te agressief. Daarmee verlies je effectiviteit van de local dimming en komt de beloofde piekhelderheid mogelijk minder goed uit de verf. Ten slotte kan je naar de snelheid kijken. Als de langzaam bewegende objecten wél fraai eruit zien (zonder gloed en zonder grijze vertekening aan de binnenkant) maar de snel bewegende níet, is de aansturing van de verlichting minder krachtig. Dat betekent dat je bij langzame beelden een fraai plaatje hebt, maar dat je bij snelle actie- en sportscènes een minder resultaat krijgt.
Dit is een wat abstracte en basale test, maar een goede manier om een eerste indruk te krijgen. In onze tests en reviews gebruiken we deze en nog veel andere testbeelden om de effectiviteit van de local dimming in kaart te brengen. Dus kijk ook vooral of je een review van het model dat je voor ogen hebt, op onze site vindt.
Het herkennen van een MiniLED TV is nog best lastig. Waar veel (maar niet alle) fabrikanten bij oled televisies dit in de naam zetten, gebeurt het bij MiniLED vrijwel nooit. Bij Samsung herken je een MiniLED model aan de aanduiding 'Neo QLED'. LG noemt dit soort toestellen QNED MiniLED. In 2024 zijn de modellen met QNED86x in het typenummer voorzien van MiniLED. Philips doet nog weinig met MiniLED, alleen de 'The Xtra' is ermee uitgerust. Panasonic MiniLED tv's zijn te herkennen aan het typenummer MXW95x. Sony past MiniLED alleen toe in het lcd-topmodel, te herkennen aan de aanduiding X95. Sony heeft ook nog een lijn met gewone leds voor full array local dimming.
Het eenvoudigst herken je MiniLED tv's van Hisense en TCL. Hisense noemt zijn MiniLED toestellen 'ULED MiniLED' en past het bovendien toe in het merendeel van de modellen, ook bij relatief betaalbare instaptoestellen. TCL markeert de MiniLED modellen ook duidelijk in de naam en maakt onderscheidt tussen quantum dot en 'gewone' Mini LED. Bij Hisense zijn alle toestellen voorzien van quantum dots voor een groter kleurbereik. Deze beide fabrikanten bieden ook een lijn met gewone leds met full array local dimming.
